Neo-Nazisme

Ultranasionalisme is een van die hoofkenmerke van Neo-Nazistiese ideologie. Die foto wys Duitse betogers wat Rudolf Hess as 'n soort nasionale martelaar beskou. Die relativering van Duitsland se alleenskuld vir die Tweede Wêreldoorlog is 'n kernelement van Neo-Nazistiese wêreldbeskouing in Duitsland se verregse bewegings
Unite the Right-betoging in Charlottesville, VSA. Verregse Amerikaanse groeperings voel bedreig deur massaimmigrasie wat die Protestants-Angel-Saksiese karakter van hul samewerking vir goed sal verander. Vandaar die Gekonfedereerde vlag as gewilde simbool

Neo-nazisme is 'n sambreelterm wat na militante maatskaplike of politieke bewegings verwys wat na die Tweede Wêreldoorlog gevestig is met die doelwit om die ideologie en beleid van Duitse Nazisme te laat herleef en te implementeer. Neo-nazisme is 'n wêreldwye verskynsel met 'n verskeidenheid doelwitte, alhoewel internasionale netwerke gevestig is. Die ideologiese grondslag van neo-nazistiese groeperings word gekenmerk deur elemente wat aan die oorspronklike Nazi-doktrine ontleen is, insluitende ultranasionalisme, rassisme, xenofobie, homofobie, diskriminasie van geestelik of liggaamlik gestremdes, antisemitisme en anti-kommunisme. Oorlogsmisdade van Duitsland se Nazi-bewind en Nazi-weermag word ontken of gerelativeer, so ook die Holocaust.

Dit is 'n voortsetting van die nasionale sosialistiese ideologie wat die Indo-Europese ras of, in 'n meer uiterste sin, wit mense, die Ariese ras, beter as alle ander rasse beskou. Die ideologie veronderstel ook dat Judaïsme na wêreldoorheersing streef en die uiteindelike vernietiging van die wit ras voorstaan. Dikwels word geweld verheerlik en tradisionele gesinswaardes beklemtoon. Die meeste beskrywings gee egter 'n vereenvoudigde voorstelling van Neo-Nazisme as politieke en maatskaplike verskynsel. So wys navorsers daarop dat daar in enkele verregse kringe inderdaad 'n diskoers oor homoseksualiteit gevoer word deur Neo-nazis wat hulself as homofiel beskryf, so deur die bekende Wes-Duitse Neo-nazi Michael Kühnen (wat in 1991 aan vigs oorlede is) in sy strydskrif Nationalsozialismus und Homosexualität (1986).[1]

Die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty (NSDAP) word na die Tweede Wêreldoorlog as 'n kriminele organisasie saam met al sy dogterorganisasies verklaar. Nazisme is verbied in Duitsland en in baie ander lande na die Tweede Wêreldoorlog. Klein groepe neo-Nazi's bestaan egter steeds regoor die wêreld. Hulle vestig aandag in die media as gevolg van gewelddadige optrede teen hoofsaaklik immigrante of weens openlike neo-Nazi uitsprake. 'n Voorbeeld hiervan is die NSDAP / AO (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei/Auslands-Organisation, oorspronklik die benaming vir die NSDAP se buitelandse dogterorganisasies wat in 1972 deur 'n nuutgestigte organisasie in die Amerikaanse deelstaat Nebraska oorgeneem is), wat hulself net met neo-Nazi-propaganda besig hou. Benewens neo-Nazi's, is daar verwante groeperings wat die bestaan van die Holocaust en ander historiese feite oor Nazisme ontken en die Duitse NS-bewind tussen 1933 en 1945 in 'n positiewe lig probeer stel.

Van die bekendste persoonlikhede, wat in hierdie kategorie val, was Richard Verral, lid van die Britse National Front (NF), wat onder die pseudoniem Richard E. Harwood in 1974 'n pamflet onder die titel Did Six Million Really Die? The Truth At Last gepubliseer het (alhoewel die NF later ontken het dat die omstrede strydskrif uit Verral se pen gekom het), en die Duitse uitgewer Ernst Zündel (1939−2017) wat die pamflet, wat onder meer in Suid-Afrika en Duitsland tot onwettige publikasie verklaar is, internasionaal versprei het. Die pamflet is, net soos ander publikasies waarin die Holocaust ontken word, tot en met 2017 deur die Amerikaanse aanlynwinkel Amazon.com verkoop. Eers toe Joodse belangegroepe daarop aangedring het, is die titels uit die aanlynwinkel verwyder.[2] Die Amerikaanse reg tot meningsvryheid dek nogtans die publikasie en verspreiding van hierdie soort literatuur.

Daar is ook politieke partye en groepe wat Nazi-idees verkondig, maar hulself nie openlik as nasionaal sosialisties voorhou nie.

Neo-Nazi's vorm nie 'n blok nie en daar is groot verskille binne lande en ook binne bewegings. Daar is byvoorbeeld dikwels 'n oorvleueling in die Verenigde State tussen Ku Klux Klan-splintergroepe en die neo-Nazi's, en hul aggressie fokus gewoonlik op swartes, Hispanics (mense van Latyns-Amerikaanse afkoms) en Asiërs saam met die Jode. Duitse neo-Nazi's is meer dikwels gekant teen ongewenste immigrasie van nie-Europeërs en multi-kulturele samelewings, daarnaas word ook die politieke stelsel van die Duitse Bondsrepubliek asook die staat se regmatigheid bevraagteken. Russiese neo-Nazi's fokus meer dikwels op 'tsjorni' of 'swartes' (immigrante uit oorwegend Islamitiese dele van Rusland en die voormalige Sowjetunie). Daar is ook 'n beweging genaamd die Nasionale Bolsjewiste, wat Nazi en Kommunistiese elemente kombineer. Daar is ook gevangenisbendes wat hulself as neo-Nazi's voorstel, soos die Aryan Brotherhood en Nazi-Lowriders.

Na die Duitse hereniging, veral in die voormalige Duitse Demokratiese Republiek (DDR), het 'n beskeie toename in neo-Nazisme ontstaan. In die DDR, waar anti-fascisme tot staatsideologie verhef is, is die aantal Neo-Nazi's deur die opposisionele jeugbeweging op sowat 2 000 beraam. Oos-Duitse media het nouliks verslag gedoen oor neo-nazistiese voorvalle. Toe neo-Nazi's op 17 Oktober 1987 'n punk-konsert in die Oos-Berlynse Zion-kerk aangeval het, het die Oos-Duitse polisie (Volkspolizei) nie ingegryp nie. Die voorval het opslae in heel Berlyn gemaak. DDR-media het beweer dat die aanvallers in waarheid Wes-Berlyners sou wees en die hele voorval net daarop gemik was om die DDR se internasionale reputasie te beskadig.[3]

Voorts kon neo-Nazi partye/bewegings nie in Duitsland of in ander lande 'n betekenisvolle politieke mag bekom nie.

Geskiedenis van neo-Nazisme in Suid-Afrika

Nazi immigrante en die Duitse gemeenskap in Suid-Afrika

Volgens die Wiener Library Bulletin, wat radikale regse organisasies gemonitor het, was Suid-Afrika in die 1960s naas Argentinië, die land wat die grootste groep geharde neo-Nazi's as enige ander land geherberg het. Dit is ook in die verslag gestel dat dié neo-Nazi's slegs 'n baie klein persentasie van die Duitssprekende bevolking in die Unie en Suidwes Afrika uitgemaak het.[4] Ingo Hasselbach, wat voorheen by die neo-Nazi beweging in Duitsland betrokke was, het ook beweer dat ondersteuners in Duitsland kontak met Nazi's in Suid-Amerika behou het en bygevoeg: " ... dit is een van die belangrikste bronne van beduidende Nazi-skenkings - Suid-Amerika, en ook Suid-Afrika, in albei plekke waar oorlogsmisdadigers besighede en plase besit."[5]

Voorts het enkele Belgiese en Nederlandse Nazi's ook na Suid-Afrika geimmigreer en saam met veral oud-SS lede die kern van 'n neo-Nazi teenwoordigheid in Suid-Afrika gevorm. Daar was ook 'n aantal Duitsers wat vir 20 jaar of meer in Suid-Afrika gewoon het en geweier het om te aanvaar dat Adolf Hitler boos was. Die Nazi-beweging in Suid-Afrika het na bewering in die Duitse Klubs van die Unie en die destydse Suidwes-Afrika gefloreer, ten spyte daarvan dat die meeste lede teen Nazi-idees gekant was.[6][7] Sommige van die immigrante het deur die jare noue bande met regse bewegings in die land opgebou. 'n Bekende figuur was Heinrich Beissner (gebore 1913 - ?), 'n oud-vlieënier van die Duitse Lugmag gedurende die Tweede Wêreldoorlog, wat gereeld by byeenkomste van die Afrikanerweerstandsbeweging (AWB) en Boerestaat Party opgemerk was. In 1989 het die AWB-lyfblad hierdie "Diftige Herr Oberst" as een van die beweging se ywerigste werkers en Die sweepslag (AWB Nuusbrief) se grootste vriend beskou.[8][9]

In die vroeë sewentigerjare was daar 'n openbare neo-Nazi-byeenkoms toe dr Karl Heusler[10], een van die groot leiers van dié ideologie, oorlede is. Nazi-simboliek is tydens sy begrafnis vertoon waaroner 'n swastikavlag was oor sy kis gedrapeer en die Nazi-saluut is by sy graf gegee. Daar het volgens Pauw geen formele vereniging van oud-Nazi's in Suid-Afrika bestaan nie. Neo-Nazi-groepe dwarsoor die wêreld behou egter kontak met mekaar en byeenkomste van oud-Nazi's in München is elke jaar deur Suid-Afrikaners bygewoon.[11]

Na Rudolf Hess se dood het Koos Vermeulen van die Afrikaner Nasionaal-Sosialiste (ANS, ‘n wegbreekgroep vanuit die AWB) 'n groot rol in die organisering van 'n gedenkdiens vir Hess in Suid-Afrika gespeel. Hierdie diens is op 20 Augustus 1987 in die Pretoria-Wes begraafplaas gehou en was in die deel wat vir die Duitse gemeenskap opsy gesit is. Gaste is individueel oor die telefoon genooi en sowat 250 mense, sommige met swastika-lapelwapens, het opgedaag. Onder die gaste was Kays Smit en P.W. Bingle van die AWB, Johan Schabort van die Blanke Bevrydingsbeweging (BBB) , Meinhard Peters van die Herstigte Nasionale Party (HNP) en die buitelandse besoeker Thies Christophersen, 'n oud-soldaat en veral bekend vir sy boek waarin hy die Auschwitz-massamoord 'n leuen noem. Na 'n aantal toesprake, onder andere deur Schabort en Peters is kranse by die steen monument wat die gevalle Duitsers van die Tweede Wêreldoorlog herdenk, gelê. 'n Musikale tussenspel het gevolg waama twee groot swastikavlae stadig deur Vermeulen se twee kinders, geklee in die uniform van die Voortrekkerbeweging, ontplooi is.[12]

Afrikanerbewegings

Reeds voor die Tweede Wêreldoorlog was daar enkele kleiner inheemse Nazistiese en fascistiese bewegings aktief in die Afrikanergemeenskap. Hierdie bewegings se klem op nasionalisme het aanklank gevind en is deur sommige Afrikaners ondersteun en het daartoe gelei dat van die vooroorlogse Nazi en fascistiese bewegings na die oorlog nog vir ‘n tyd bly voortbestaan het. Die Gryshemde is in Mei 1950 amptelik ontbind alhoewel hul leier Louis Weichardt tot en met 1970 aktief in die politiek betrokke was. Die Ossewa-Brandwag is eers in 1954 ontbind terwyl die Nuwe Orde teen 1958 opgehou funksioneer het. Ook Robey Leibbrandt was tot en met sy dood in 1966 polities aktief. Een van hierdie bewegings wat na die oortog bly voortbestaan het, was die Boerenasie. [13]

Die Boerenasie

Genl. Manie Maritz

Die Boerenasie was 'n nasionaal-sosialistiese beweging wat in 1940 deur Salomon Gerhardus (Manie) Maritz gestig is en vir 'n kort tyd aandag onder sy leierskap gevestig het. Genl. Manie Maritz, soos hy beter bekend was, was 'n lid van die Zuid-Afrikaansche Republiek Polisie (ZARP) en het reeds gedurende die Tweede Vryheidsoorlog weens sy onverskrokkenheid bekendheid verwerf. In 1914 was hy 'n offisier in die Unie Verdedigingsmag en het aan die mislukte Maritz-rebellie deelgeneem. Hierna was hy in selfopgelegde bannelingskap in Angola, Spanje, Portugal en Mosambiek. Hy het in 1923 na Suid-Afrika teruggekeer en is toe drie jaar gevangenisstraf vir hoogverraad opgelê. Hy is egter in 1924 vrygelaat. Teen 1936 het hy onder die invloed van die nasionaal-sosialisme gekom en in 1940 het hy die anti-partementêre Volksparty en later die Boerenasie, gestig. Teen hierdie tyd het hy ook sy teorie oor die beweerde Joodse sameswering en inmenging in die Suid-Afrikaanse en wêreldpolitiek, wat hy in sy outobiografie, My Lewe en strewe[14], uiteengesit het, ontwikkel. Hy is op 20 Desember 1940 in Pretoria in 'n motorongeluk dood.[15][16]

Die beweging is gedurende die sestigerjare deur 'n Natalse boer, 'kommandant-generaal' Ray K. Rudman, gelei. Die geskiedenis van die Boerenasie tussen die veertiger- en sestigerjare is onbekend en dit is onduidelik of Rudman die organisasie heropgerig het en of dit in die voorafgaande twee dekades bly voortbestaan het. Rudman het het in die vyftigerjare berug geword vir sy openlike en venynige antisemitisme. Hy het vir 'n aantal jare propaganda versprei oor die sogenaamde Joodse bedreiging en die deportasie van alle Jode na Madagaskar voorgestel.[17] Hy het ook 'n verering vir Nazi-Duitsland gehad, "… wie se leiers... ... vermoor word deur die vals ' Neurenberg 'omdat hulle 'skuldig' was weens hul poging om te probeer voorkom dat die sataniese en bloeddorstige oorlogsugtiges hul volk uitwis."[18]

Volgens Rudman was die Boerenasie 'n Nordiese organisasie wat Engelse, Afrikaners, Noorweërs, Duitsers en ander blanke volke binne hul geledere wou betrek. Vir die doel is die South African Anglo-Nordic Union as 'n tak van die Boerenasie gestig. Die organisasie het dit ten doel gestel die Protestantse erfenis te beskerm en bande met soortgelyke bewegings in Skandinawië te vorm. Die duplikasie van Rudman se pogings in twee verskillende bewegings met presies dieselfde doelstellings, is volgens Eisenberg 'n interessante weerspiëling op Suid-Afrika se verdeeltheid tussen Afrikaansprekendes en Engelsprekendes. Die Boerenasie het die Afrikaanse ekstreem-regses getrek en die Nordic Union die Engelse: "Die twee gemeenskappe het mekaar nooit regtig in Suid-Afrika gevind nie, en selfs wanneer daar so 'n groot skakeling is soos 'n algemene bewondering vir Adolf Hitler en 'n verenigde geloof in die nasionaal sosialisme, het sy volgelinge nog steeds nie broederlike liefde getoon nie en daarop aandring om te dien onder twee afsonderlike vlae."[19]

George Lincoln Rockwell van die American Nazi Party was agter die stigting van die World Union of National Socialists (WUNS) in 1962 en dié het Rudman genader om die South African Anglo-Nordic Union as die Suid-Afrikaanse filiaal van die WUNS te registreer. Weens die openlike gebruik van die Swastika deur WUNS het Rudman egter nooit formeel by WUNS geaffilieer nie.[20]

Afrikanerweerstandsbeweging

Vlag van die AWB

Die AWB is op 7 Julie 1973[21] in 'n motorhuis in Heidelberg, Transvaal deur Eugene Terre'Blanche, Jan Groenewald, J.J. Jordaan, D.J. Jordaan, Piet Preller, Renier Oosthuizen en Kobus Strydom gestig. Die doel van die beweging sou wees om Afrikaners wat nog met 'n idealisme vervul was in 'n buitepalementere organisasie saam te snoer, asook om weerstand te bied teen die sogenaamde "paai- en weggeebeleid" van die Nasionale Party-regering en alles wat volksvreemd en die Afrikaner vyandiggesind is.[22] Die AWB het beoog dat hul Boerevolkstaat deur 'n verkose president gelei sal word en die regering saamgestel sal wees uit spesialisverteenwoordigers uit verskeie beroepsgroeperings. Swart volkere in Suid-Afrika sal hul eie grondgebied ontvang en alleenseggenskap hê in 'n soewereine staat. Gedurende die eerste ses jaar van die AWB se bestaan was die beweging klein, onbekend en leierloos. Die leierskap is aanvanklik aan die advokate Johan Rossouw en Chris Beyers aangebied, maar nadat hulle dit van die hand gewys het, het Eugene Terre'Blanche dit in 1979 oorgeneem.[23][24]

Die AWB het eers in Maart 1979, met die teer-en-veer van die historikus, prof. F.A. van Jaarsveld, omdat hy volgens die AWB die heiligheid van Geloftedag bevraagteken het, die openbare kollig betree en sy beeld as "die bewaarder van Afrikanerinstellings en - waardes" begin bou. Terre'Blanche en twaalf ander lede is van aanranding, betreding, crimen injuria en saakbeskadiging aangekla. Die beweging het heelwat media-aandag bekom, die bywoning van vergaderings het verbeter en die ledetal het begin groei.[25]

Vanweë Terre'Blanche se oratoriese vermoëns lok hy in die middel 1980’s groot gehore regoor die land. Die AWB groei in hierdie tyd ook baie sterk, hoewel die militêre styl van die organisasie baie Afrikaners afskrik. Die AWB het byna 70 000 lede gehad in hierdie tydperk. In 1989 is Terre'Blanche van kwaadwillige saakbeskadiging en crimen injuria aangekla nadat hy die hekke van die Paardekraal-monument beskadig het. Op hierdie stadium het gerugte ook die rondte begin doen van 'n beweerde buite-egtelike verhouding met Jani Allan, 'n rubriekskryfster vir die Sunday Times. Dit het aanleiding gegee tot die skorsing van enkele hooggeplaaste lede waaronder Jan Groenewald (onderleier), Alkmaar Swart (voorsitter van die Grootraad), Manie Maritz en Chris Jooste, nadat hulle om Terre'Blanche se bedanking gevra het. 'n Skeuring in die hoofraad en die bedanking van duisende gewone lede het gevolg.

Groenewald, Swart en Jooste het in Mei 1989 die Boere-Vryheidsbeweging (BVB) gestig. Eddie von Maltitz het weggebreek met die Nuwe AWB wat later na die Boere-Weerstandsbeweging (BWB) verander het en waarvan Andrew Ford die leierskap oorgeneem het. Dries Alberts (hoof van reklame en inligting), Chris Beyers, Willie Olivier en Dave Barnett (hoof van Aquila, die beweging se private sekerheidsmaatskappy), het ook die beweging verlaat. Alhoewel die AWB hierdeur in 'n oorlewingstryd gedompel is, het die beweging in 1990 geherorganiseer en het dit ten spyte van die genoemde terugslae, teen die vroeë negentigerjare 'n mate van sy vroeëre steun teruggewen. Dit kan hoofsaaklik aan Terre'Blanche se charisma en die politieke situasie in die land na Februarie 1990, waarmee die finale verval van Apartheid ingelei is, toegeskryf word. Die AWB was egter 'n groot deel van sy intellektuele en gesiene leiers kwyt en kritiek teen die hoofleier het van tyd tot tyd steeds na vore getree. Bewerings dat Terre'Blanche 'n drankprobleem het en diktatoriaal optree, en dat die AWB se finansies benard was, het veroorsaak dat Gawie Voischenk in 1991 met vier Wenkommando's weggebreek en die Boerekommando gestig het. In Januarie 1991 het die hoofsekretaris, Kays Smit, bedank om by die HNP aan te sluit en in 1992 het Piet Rudolph ook die beweging verlaat.[26][27][28][29]

Die AWB het met die totstandkoming van die wenkommando's in 1990 'n meer militante inslag gekry. Die beweging se dreigemente van oorlog indien 'n ANC-regering die bewind sou oomeem, en hul betrokkenheid by voorvalle van openbare opsweping, het al meer geword. In Augustus 1991 het Terre'Blanche byvoorbeeld 'n groot protesaksie teen 'n NP-vergadering in Ventersdorp, waar president F.W. de Klerk sou praat, gelei. 'n Regse skare gewapen met vuurwapens, swepe, messe en selfgemaakte wapens, het na die saal gemarsjeer waama hulle deur die polisie met traangas uiteengejaag is. Drie mense is in die voorval dood terwyl verskeie beseer is. Terre'Blanche het hiema verklaar dat die AWB besig was om sy kommando-eenhede vir revolusie voor te berei. In 1992 is Terre'Blanche vanwee sy aandeel aan die sogenaamde Slag van Ventersdorp tot agtien maande tronkstraf, opgeskort vir vyf jaar, gevonnis.[30][31][32]

In Junie 1993 het die Afrikaner Volksfront (AVF) 'n betoging by die Wêreldhandelsentrum in Kempton Park, waar die KODESA-onderhandelings plaasgevind het, gereël om protes teen die bekragtiging van 'n datum vir die April 1994-verkiesing aan te teken. AWB-lede net egter met 'n gepantserde voertuig deur die glasdeure gery en die konferensiesaal met geweld beset. In Maart 1994 het die AVF as deel van die Vryheidsalliansie, 'n gewapende mag na Bophuthatswana gestuur om die onrustoestand daar te probeer bekamp. Die AWB het egter weereens die aksie gekaap en die wêreld word geskok toe drie AWB-lede koelbloedig deur 'n soldaat van die Bophuthatswana-weermag voor televisiekameras doodgeskiet word. Hierdie voorval het tot 'n finale breuk tussen die AVF en AWB gelei. Voor die April 1994-verkiesing het verskeie bomontploffings regdeur die land plaasgevind en 44 mans, die meeste lede van die AWB se Ystergarde, is weens die besit van onwettige plofstof en sabotasie aangekla.[33][34][35][36]

Literatuur

  • Visser, Myda Marista, 1999. Die Ideologiese Grondslae en Ontwikkeling van die Blanke Fascistiese Bewegings in Suid-Afrika, 1945-1995. Magister Artium Tesis in Kultuurgeskiedenis, Fakulteit Lettere en Wysbegeerte, Universiteit van Pretoria, Pretoria.

Sien ook

Verwysings

  1. ↑ bpb.de: Schwule Nazis?! (Männliche) Homosexualität und Homosexuellenfeindlichkeit in der extremen Rechten. Besoek op 24 Maart 2019
  2. ↑ The Jewish Chronicle, 8 Maart 2017: Under pressure, Amazon stops selling Holocaust-denial books. Besoek op 26 Maart 2019
  3. ↑ "Konrad-Adenauer-Stiftung: Neonazis in der DDR - Das verleugnete Problem. Besoek op 26 Maart 2019". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Maart 2019. Besoek op 26 Maart 2019.
  4. ↑ Hitlerites' refuge in South Africa, Wiener Library Bulletin 14(2), 1960, bl. 27.
  5. ↑ I. Hasselbach, Führer-Ex, bl. 161.
  6. ↑ Hitlerites' refuge in South Africa, Wiener Library Bulletin 14(2), 1960, bl. 27.
  7. ↑ Jacques Pauw, "Heil Hitler in Pretoria", Huisgenoot, 3 September 1987, bl. 18.
  8. ↑ Die sweepslag 1(4), Junie 1989, bl. 6-7.
  9. ↑ Boerestaat Nuusbrief, 1990, bl. 2.
  10. ↑ J. Pauw. "Heil Hitler in Pretoria", Huisgenoot, 3 September 1987 verwys na ene dr. R. Heusler, maar dit is waarskynlik 'n fout.
  11. ↑ Jacques Pauw, "Heil Hitler in Pretoria", Huisgenoot, 3 September 1987, bl. 18-19.
  12. ↑ A Kemp, 1990. Victory or violence, The story of the AWB. bl. 78-79.
  13. ↑ Visser, Myda Marista, 1999. Die Ideologiese Grondslae en Ontwikkeling van die Blanke Fascistiese Bewegings in Suid-Afrika, 1945-1995. Magister Artium Tesis in Kultuurgeskiedenis, Fakulteit Lettere en Wysbegeerte, Universiteit van Pretoria, Pretoria, bl.105.
  14. ↑ M. Maritz, 1939. My Lewe en strewe, Johannesburg.
  15. ↑ J. Malan, Die Boere-offisiere van die Tweede Vryheidsoorlog, 1899-1902, bl.42-43
  16. ↑ Visser, Myda Marista, 1999. Die Ideologiese Grondslae en Ontwikkeling van die Blanke Fascistiese Bewegings in Suid-Afrika, 1945-1995. Magister Artium Tesis in Kultuurgeskiedenis, Fakulteit Lettere en Wysbegeerte, Universiteit van Pretoria, Pretoria, bl.106.
  17. ↑ Visser, Myda Marista, 1999. Die Ideologiese Grondslae en Ontwikkeling van die Blanke Fascistiese Bewegings in Suid-Afrika, 1945-1995. Magister Artium Tesis in Kultuurgeskiedenis, Fakulteit Lettere en Wysbegeerte, Universiteit van Pretoria, Pretoria, bl.106.
  18. ↑ Hitler's friends in South Africa, Wiener Library Bulletin 4(3-4), 1950, bl. 20.
  19. ↑ D. Eisenberg, 1967. The re-emergence of fascism. Barnes, bl. 305.
  20. ↑ Frederick James Simonelli. 1999. American Fuehrer: George Lincoln Rockwell and the American Nazi Party. University of Illinois Press, bl. 89.
  21. ↑ Volgens Kays Smit is daar binne die AWB self onsekerheid cor die stigtingsdatum. AlhoeweI dit amptelik as 1973 aangegee word, maak sommige dokumentasie melding van 1971. Smit twyfel ook oor die datum 7 Julie aangesien dit die drie-sewes simboliek van die beweging versterk en boonop ook Martie Terre'Blanche se verjaarsdag was. Sien K. Smit, Die wel en weë van die AWB, bl. 7-8.
  22. ↑ Visser, Myda Marista, 1999. Die Ideologiese Grondslae en Ontwikkeling van die Blanke Fascistiese Bewegings in Suid-Afrika, 1945-1995. Magister Artium Tesis in Kultuurgeskiedenis, Fakulteit Lettere en Wysbegeerte, Universiteit van Pretoria, Pretoria, bl.109.
  23. ↑ P.J. Kotze en C.P. Beyers, Die opmars van die AWB, bl 25-26.
  24. ↑ A Kemp, 1990. Victory or violence, The story of the AWB. bl. 5,9.
  25. ↑ A Kemp, 1990. Victory or violence, The story of the AWB. bl 9-17.
  26. ↑ H. Kotze & A. Greyling, Poltieke organisasies in Suid-Afrika A-Z. bl. 61-62.
  27. ↑ A Kemp, 1990. Victory or violence, The story of the AWB., bl, 113-129
  28. ↑ F. Lotter, Hoeveel lewens het Eugene Terre'Blanche?, Beeld, 25 Maart 1992.
  29. ↑ M. Van den Bergh, AWB geskud, Transvaler, 1 Maart 1991.
  30. ↑ H. Kotze & A. Greyling, Politieke organisasies in Suid-Afrika A-Z, bl. 62.
  31. ↑ S. Gastrow, Whos who in South African politics IV, bl.299.
  32. ↑ L Preez, Terre'Blanche skuldig aan poging tot moord, Beeld, 24 Aril 1997, bl. 1.
  33. ↑ A. Kemp, Vuur en Veraad. bl. 1,3, 22
  34. ↑ T. Prinsloo, F. Greyling & F. Lȍtter, Regses se verset skop af, Beeld, 25 Junie 1993.
  35. ↑ A. Mischke, Sȯ lyk pIesierige Afrikaners se 'piekniek', Rapport, 27 Junie 1993.
  36. ↑ L Venter, Borgtog vir 2de keer aan regses toegestaan na bomontploffings. Beeld, 30 Augustus 1994.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.