Albert-Ludwigs-Universität Freiburg

Albert-Ludwigs-Universität Freiburg
Motto	Die Wahrheit wird euch frei machen. (Joh 8,32)[1]
Gründig	1457
Drägerschaft	staatlig
Ort	Fryybeg
Bundesland	Bade-Wirttebärg
Land	Dytschland
Leitung	Kerstin Krieglstein (syt Oktober 2020)
Studänt*ene	24.513 (WS 2022/23)[2]
Mitarbeiter*ne	6.644 (2020, ohni Klinikum) dervu Wisseschaftler*ne: 4.502[2]
drvo Profässer*ne	438 (2020, inkl. Klinikum)[3]
Johresbudget	1.266,8 Mio. € (2020) Universitet: 365,0 Mio. €[2] Klinikum: 901,8 Mio. €[4] Drittmittel: 207,8 Mio. €
Netzwärch	DFH,[5] Eucor, German U15, IAU,[6] LERU, EPICUR[7]
Website	www.uni-freiburg.de

D Albert-Ludwigs-Universitet Fryybeg (dt. Albert-Ludwigs-Universität Freiburg) isch am 21.  Septämber 1457 vum eschtrychische Erzherzog Albrecht VI. grindet wore un isch dodermit eini vu dr elteschte Universitete z Dytschland. Si zellt hite zue dr beschte Universitete in dr Bundesrepublik.^[8][9][10]

Dr Papscht Kalixtus III. het am 20. April 1455 bschlosse z Fryybeg e Universitet z grinde. D Stiftigsurkund vun ere isch am 21. Septämber 1457 uusgfertigt wore. Bi dr Grindig z Fryybeg, wu dertemol zue Vordereschtrych ghert het, isch d Universitet noch ihrem Stifter, em Erzherzog Albrecht VI. vu Eschtrych, „Albertina“ (dr latinisierte Form vum Name Albrecht) gnännt wore. Vil wichtiger isch aber doderby sy bildeti un chunschtsinnigi Frau gsi, d Mechthild vu der Pfalz, wu 20 Johr speter au ihre Suhn us ihre erschte Eh, dr Herzog Eberhard I. vu Wirtteberg, zue dr Grindig vu dr Universitet Dibinge aagregt het. Fryybeg isch no Wien di zwot eschtrychisch-habsburgisch Universitet gsi. Aafangs het si no di vier klassische Fakultete gha: Theologii, Jura, Medizin un Philosophii. S letscht hän alli Studänte as e Art Grundstudium miesse studiere. Bstande isch s noch em domolige Verständnis us dr Sibe Freje Chinscht (Grammatik, Rhetorik, Logik, Arithmetik, Geometrii, Musik un Aschtronomii). Dr Lehrbetrib het anne 1460 aagfange. D Zahl vu dr Stundänte isch in dr erschte Johrzehnt bi uugfehr 140 gläge.

S Sigel vu dr Universitet zeigt uf eme spotgotische Thron dr Chrischtus as Lehrer, wu in dr Rächte e Buech – noch em dertige Verständnis s Evangelium – hebt un wu mit dr Linke uf des Buech zeigt. Zueherer sin, zue syne Fieß un im Baldachin sichtbar, jidischi Schriftglehrti (mer chännt si an dr Hiet). An bode Syte vum Thron stehn zwe Dirm, wu e Aadytig sin uf Jerusalem (oder uf dr dertig Tämpel). Di drej Wappe dyte uf die ane, wu an dr Grindig bedeiligt gsi sin: Uf dr rächte Syte vum Chrischtus s Wappe vu dr eschtrychische Herzogtimer, uf dr andere Syte dr Habsburger Bindeschild un unte s Wappe vu Fryybeg. D Umschrift sait, ass des s Sigel vu dr Universitet Fryybeg isch (uf Latynisch). Des Sigel isch scho churz no dr Grindig vu dr Universitet brucht wore (s erscht Mol belait im Johr 1462) un isch glych no giltig hit un fascht nit veränderet wore.^[11]

Anne 1620 isch d Universitet an d Jesuite ibergee woore. Si het sich in dr Johrhundert dernoo zuen eme Bollwärch vum katholisch Glaube entwicklet. Aafangs isch des no unter eme humanistische Geischt gstande, mit dr Zyt isch s aber zuen eme große Hindernis fir d Forschig un d Wisseschaft wore. Im glyche Johr 1620 isch vu dr medizinische Fakultet e Botanische Garte grindet wore, e Yyrichtig, wu bis hite wytergfiert wird, wänn au im Lauf vu dr Zyt an verschidene Standort. Im 18. Johrhundert het s an dr Universitet e dytligi Liberalisierig vor allem in Froge vum Glaube gee, vor allem dur d Ufnahm vu neje Studiefächer.

Mit dr Grindig vum Großherzogtum Bade im Johr 1806 isch ihre Furtbstand gfehrdet gsi, wel s chlei Land Bade mit dr Universitet Heidelberg scho ne wichtigi un groß Universitet gha het. Dr Großherzog Ludwig von Baden het dr Albertina aber ab em Johr 1817 e feschte Etat gwährt un het ihre Bstand anne 1820 nonemol schriftlig abgsicheret, vor allem dur dr groß Yysatz vum Fryybeger Profässer Carl von Rotteck, wu syy Aalige zum Erhalt vu dr Universitet em Großherzog e baar Mol persenlig vordrait het. Im Großherzog isch näbe dr wisseschaftlige Vordeil vun ere zwote Universitet vor allem wichtig gsii, ass bodi große Konfässione e Universitet sotte vorfinde, wu vu ihne bregt gsi isch (d Universitet Heidelberg isch evangelisch bregt gsi). Zum Dank het sich d Albertina derno in Alberto-Ludoviciana (Ludovicus isch d latynisch Form vum Name Ludwig) bzw. Albert-Ludwigs-Universitet umgnännt.

Ab dr 1880er Johr isch d Zahl vu dr Studänte un Fakultete stark aagstige. Churz vor em Erschte Wältchrieg het d Universitet 3000 Studänte zellt. Im Johr 1899 isch d Fryybeger Universitet di erscht in z Dytschland gsii, wu Fraue zum Studium zuegloo het.^[12] Am Aafang vum 20. Johrhundert hän e Hufe neji Böu fir dr modärn Universitetsbetrib miesse aagleit wäre. Doderby het mer sich bewusst gege d Aalag vun eme zäntrale Campus entschide un het dergege architäktonischi Akzänt in dr Fryybeger Altstadt gsetzt. S Kollegiegebej I, s Hauptgebej un dr Sitz vu dr Filosofische Fakultete isch eis vu dr wichtigschte Böuwärch vum Jugedstil z Bade. Mit syre rote Sandsteifassade zellt s bis hite zue dr Fryybeger Wohrzeiche.

Im Nationalsozialismus isch s zue Reprässalie gegeniber jidische Hochschuelaagherige chuu. D Räktore in däm Zytruum sin 1933 dr Wilhelm von Möllendorf, 1933 dr Martin Heidegger (het s Räktorat anne 1934 nidergleit), 1934 dr Eduard Kern, 1936 dr Friedrich Metz, dr 1938 Otto Mangold un 1940 dr Wilhelm Süss gsi. Nochdäm d Universitet im Chrieg zuegmacht wore isch, isch si ne baar Monet noch em Zwete Wältchrieg unter em Sigurd Janssen wider ufgmacht wore. D Universitet, wu vum Chrieg schwär droffe gsi isch, het zerscht unter provisorische Bedingige miesse schaffe. In dr Nochchriegszyt het s vil Erwyterige gee un Nejböu. Vor allem im sognännte Inschtitutsviertel sin neji Gebej fir di naturwisseschaftlige Fachberaich entstande.

Syt dr Grindig vu dr Universitet un ihrem erschte Räktor Matthäus Hummel anne 1460 isch s iber 500 Johr bis zum Hans-Heinrich Jescheck anne 1965 gängig gsi, ass dr Räktor ei Johr im Amt gsi isch. Syt em Helmut Baitsch 1965-1968 het sich des gänderet un d Entwicklig vun ere mehrjehrige Räktoratsamtszyt het schließli zue dr 13-jehrige Amtszyt vum Wolfgang Jäger 1995-2008 gfiert. Dur di lenger Amtszyt isch zuen ere versterkte Identifikation vu dr Hochschuel mit em Räktor noch Usse chuu.

Im Johr 2007 het d Universitet mit zahlryche wisseschaftlige un populäre Veraastaltige ihre 550-jehrig Jubiläum gfyyrt.^[13]

D Studäntezahle sin in dr letschte Johrzehnte stark aagwagse. Im Johr 1961 het d Hochschuel no 10.000 Studänte gha, anne 1980 het sich d Zahl uf 20.000 verdopplet gha. Im Wintersemeschter 2006/2007 sin iber 22.000 Studänte yygschribe gsi.

Hite (Stand: 2009) schaffe uugfehr 430 Professore, 2950 wisseschaftligi un 8400 nitwisseschaftligi Aagstellti an dr Universitet, dodermit isch si eini vu dr wichtigschte Arbegeber z Fryybeg un z Siidbade.

In dr Ranglischte vu dytsche Medie (Zeit, Focus, Spiegel usw., [1]) ghere d Fakultete fir Biologii, Jura, Medizin, Gschicht, Germanischtik, Anglischtik un Pedagogik alsfurt zue dr Spitzeplätz; des fiert grad in däne Fächer zue hoche Bewärberzahle.

Zum Summersemeschter 2007 sin z Bade-Wirttebärg fir s Erschtstudium Studiegebihren yygfiert wore in ere Hechi vu 500,– Euro pro Semeschter. Vu däre Regelig sin au d Fryybeger Studänte bedroffe. Fryybeg het sich dr Johr dervor zuen eme Zäntrum vum Protescht gege die Gebihre entwicklet. Dr Hegschtpunkt vu däre Entwicklig isch d Bsetzig vum Räktorat dur Studänte im Ramme vum „Fryybeger Friejohr” anne 2005 gsi.

Im Jänner 2006 isch d Universitet im Ramme vu dr Exzellänzinitiative vum Bundesminischterium fir Bildig un Forschig in di änger Uuswahl vu zeh dytsche Universitete fir d Ferderig vu „Zuechumpftskonzäpt zue dr universitere Sputzeforschig“ ufgnuu wore.

As beschti bade-wirttebärgischi Hochschuel het sich d Universitet Fryybeg mit zwo Graduierteschuele un eim Exzellänzcluster chenne qualifiziere. D Spemann-Graduierteschuel fir Biologii un Medizin wird syt em 1. Novämber 2006 gferderet un basiert uf 10 etablierte Uusbildigsprogramm in Forschig un Lehri, uf vier Graduiertekolleg (GRK), ere Internationale Max „Planck Research School“ (IMPRS), vier Sonderforschigsberaich un em „Bernstein Center for Computational Neurosciences“ (BCCN), wu dur e hoche Forschigsstandard un wältwyt aagsähni Wisseschaftlerinne un Wisseschaftler uusgwise sin.

Im Jänner 2007 isch d Universitet Fryybeg wider in di änger Uuswahl vu desmol acht dytsche Universitete ufgnuu wore, wu d Megligkeit hän, in dr dritte Ferderlinie erfolgryych z syy un dr Titel vun ere „Exzellänzuniversitet“ z iberchuu. Am 19. Oktober isch d Ufnahm in des Programm bstetigt wore. Gferderet wäre s Zuechumpftskonzäpt un s Exzellänzcluster „Zentrum für Biologische Signalstudien“ (bioss), wu s erscht Mol d Methode vu dr synthetische Biologii mit biologische Signalstudie verbindet un d Uusbildig vun ere neje Generation vu Bioingenieur meglig macht.

Anne 1969 isch di lang giltig Yydeilig in 14 (ab 1994: 15) Fakultete yygfiert wore, 2002 isch d Zahl vu dr Fakultete uf 11 verringeret wore:

1. Theologii
2. Rächtswisseschaft
3. Wirtschafts- un Verhaltenswisseschafte
4. Medizin mit dr Universitetsklink Fryybeg
5. Filologischi Fakultät
6. Filosofischi Fakultät
7. Mathematik un Physik
8. Chemii, Farmazii un Geowisseschafte
9. Biologii mit em Botanische Garte
10. Forscht- un Umwältwisseschafte
11. Tächnischi Fakultät (Informatik un Mikrosyschtemtächnik)

D Universitetsyyrichtige sin in dr Hauptsach uf vier Standort verdeilt. D Geischtes- un Sozialwisseschafte, derzue d Rächtswisseschafte sin in dr Innestadt aagsidlet. D Naturwisseschafte un d Mathematik hän e eigene Campus, s sognännt Inschtitutsviertel im Stadtdeil Nejburg, rund fimf Minute z Fuess nerdlig vum Altstadtring. D Tächnisch Fakultet isch am Rand vum Flugplatz im Weschte vu dr Stadt. D Universitetsklinik Fryybeg bildet e wytlaifige Kompläx, ebefalls im weschtlige Stadtgebiet.

D Universitet isch in dr „Europäische Konföderation vu dr Oberrhyynische Universitete” (EUCOR) mit dr Universitete Charlsrueh, Basel, Oberelsass un Stroßbeg verbunde. Syt em Merz 2006 isch d Universitet Fryybeg au Mitglid in dr „League of European Research Universities” (LERU), ere Vereinigung vu dr forschigssterkschte Universitete vu Europa. Derzue pfläge d Universitet insgsamt wie au einzelni Fakultete Partnerschafte zue Hochschuele in fascht allne Kontinänt.

Mit dr Albert-Ludwigs-Universitet Fryybeg sin vil großi Wisseschaftler un Profässore verbunde, wu an ere gstudiert, gforscht oder glehrt hän, z. B. dr Erasmus vu Rotterdam, dr Wirtschaftswisseschaftler Walter Eucken, dr Mediziner Paul Ehrlich, d Filosofe Hannah Arendt, Martin Heidegger, Walter Jens un Karl Jaspers, dr Sprochwisseschaftler Friedrich Kluge, dr Geologe un Proräktor Gustav Steinmann mit dr Adelheid, dr Chemiker Hermann Staudinger un d Biologe Bernhard Hassenstein un Hans Spemann.

 Commons: Albert-Ludwigs-Universität Freiburg – Sammlig vo Multimediadateie

• Offiziälli Websyte vu dr Universitet Fryybeg

1. ↑ Kaiser, Gerhard: Die Wahrheit wird euch frei machen: Die Freiburger Universitätsdevise - ein Glaubenswort als Provokation der Wissenschaft
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2} Universität in Zahlen. In: uni-freiburg.de. Abgruefen am 24. Mai 2023. 
3. ↑ Uni-Freiburg Jahresbericht der Rektorin 2019. (PDF) In: uni-freiburg.de. Abgruefen am 17. Juni 2022. 
4. ↑ Gewinn- und Verlustrechnung Universitätsklinikum Freiburg. In: uniklinik-freiburg.de. Abgruefen am 17. Juni 2022. 
5. ↑ Referenzwarnung: Das Tag <ref> mit dem Namen dfh kann nicht in der Vorschau angezeigt werden, da es außerhalb des aktuellen Abschnitts liegt oder überhaupt nicht definiert ist.
6. ↑ Referenzwarnung: Das Tag <ref> mit dem Namen IAU kann nicht in der Vorschau angezeigt werden, da es außerhalb des aktuellen Abschnitts liegt oder überhaupt nicht definiert ist.
7. ↑ Referenzwarnung: Das Tag <ref> mit dem Namen EPICUR kann nicht in der Vorschau angezeigt werden, da es außerhalb des aktuellen Abschnitts liegt oder überhaupt nicht definiert ist.
8. ↑ Pressemitteilung: CHE-Ranking Mai 2007, 8. Mai 2007
9. ↑ Centrum für Hochschulentwicklung: Projekt ForschungsRanking deutscher Universitäten. Archiviert vom Original am 11. April 2008; abgruefen am 21. Juli 2009. 
10. ↑ Centrum für Hochschulentwicklung: Projekt HochschulRanking. Archiviert vom Original am 11. April 2008; abgruefen am 21. Juli 2009. 
11. ↑ noch em Dieter Speck, em Leiter vum Fryybeger Universitetsarchiv, uf Archivierte Kopie. Archiviert vom Original am 30. Oktober 2008; abgruefen am 21. Juli 2009. 
12. ↑ uni-protokolle.de: Nachrichten
13. ↑ Jubiläum 2007 – 550 Jahre Universität Freiburg

0V Universitete un Hochschuele z Bade-Wirttebärg

Staatligi Universitete	Friburg • Haidelberch • Haalbrunn • Hoohoem • Kallsruh • Konschtanz • Mannem • Stuegert • Dibenga • Ulm
Privati Universitete	Friedrichshafe
Pedagogischi Hochschuele	Friburg • Haidelberch • Kallsruh • Ludigburg • Gmend • Waegaade
Chunschthochschuele (inkl. Musikhochschuele)	Friburg • Haidelberch • Kallsruh (Musik, Bildendi Chinscht, Gstaltig) • Ludisburg (Filmakademi, Darstellendi Chunscht) • Mannem (Musik un Darstellendi Chunscht, Popakademi) • Rauteburg • Gmend • Stuegert (Musik un Darstellendi Chunscht, Bildendi Chinscht) • Drossenga • Dibenga
Staatligi (Fach-)Hochschuele	Albstadt-Semmerenga • Bibra • Esslenga • Furtwange • Haalbrunn • Kallsruh • Kähl • Konschtanz • Ludisburg • Mannem (HS, HdBA) • Nirtenga-Geislenga • Offeburg • Oole • Pforze • Raveschburg-Waegaade • Reitlenga • Rauteburg • Schwetzinge • Stuegert (HfT, HdM) • Ulm • Villinge-Schwenninge
Chilchligi un Privati (Fach-)Hochschuele	Calb • Friburg (EH, HKDM, KH) • Hailbrunn • Haidelberch (Fresenius, SRH, HfJS) • Isny • Kallsruh • Konschtanz • Liabazell • Ludisburg • Mannem • Reitlenga • Riedlenga • Stuegert (AKAD, Freii HS, media, Merz, VWA, HfK+G, Macromedia)
Duali Hochschule Bade-Wirttebärg	Haalbrunn • Hoedna • Kallsruh • Löörech • Mannem • Mosbach • Raveschburg • Stuegert • Villinge-Schwenninge

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Albert-Ludwigs-Universität_Freiburg“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.