Stimmhafter palataler Plosiv

Stimmhafte palatale Plosiv
IPA-Nummere	108
IPA-Zeiche	ɟ
IPA-Bildli
Teuthonista	?
X-SAMPA	J\
Kirshenbaum	J
Hörbiispiilⓘ/?

De stimmhafti palatali Plosiv isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch, wo in de Sprooche vo dr Wält sehr sälte isch. Des hängt warschynts demit zämme dass es physiologisch relativ schwer isch, mit de Zùng ùn em Harte Gaume de Mund ganz z verschliesse. S Zeiche im IPA defür isch [ɟ].

Wyl ächti palatali Plosiv dermasse sälte sin, wird s IPA-Symbol [ɟ] oft au für e palatisierts [g] bruucht oder für bstimmti Affrikat.

Artikulation

• Es isch en Verschlùssluut; dr Lùftstrom im Muul wird ganz blockiert ùn deno wird d Lùft ùff eimool dur s Muul abgloo.
• De Artikulationsort isch palatal; d Zùng bildet mitem harte Gaume en Verschlùss.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Rätoromanisch	Surselvisch	baselgia	[bɑˈzɛlɟɐ](info)	‚Chilch‘	wird viilmool au als [dʑ] transkribiert.
	Putèr	gö	[ɟø](info)	‚Spiil‘
	Vallader	magöl	[məˈɟøl](info)	‚Glass‘
Albanisch		gjuha	[ˈɟuha]	‚Zùng‘	tendiert im Albanische zunere Affrikate [ɟʝ]. Isch im gegische Dialäkt ùn mange toskische Dialäkt mit [d͡ʒ] zämmegfalle.[1]
Arabisch[2]	Mangi nördlichi jemenitisch-arabischi Dialäkt	جمل	[ˈɟamal]	‚Kamel‘	Entspricht in andre Dialäkt [d͡ʒ] ~ [ʒ] ~ [ɡ].
	Mangi Sprecher vùm Sudanesisch-Arabische.
	Oberägypte
Baskisch		anddere	[aɲɟeɾe]	‚Pùppe‘
Dinka		jir	[ɟir]	‚stùmpf‘
Egwa[3]		[ɟé]		‚viilzäälig werde‘
Furlanisch		gjat	[ɟat]	‚Chatz‘
Irisch-Gälisch		Gaeilge	[ˈɡeːlʲɟə]	‚Gälisch‘
Katalanisch	Öschtliche Dialäkt[4]	guix	[ˈɡ̟i̞ɕ]	‚Chryyde‘	Post-palatal; Allophon vo /ɡ/ vor Vorderzùngevokal.
	Weschtliche Dialäkt
	Balearisch[5]		[ˈɟi̞ɕ]		Entspricht en andre Dialäkt /ɡ/.
Korsisch		fighjulà	[viɟɟuˈla]	‚aaluege‘
Luganda		jjajja	[ɟːaɟːa]	‚Groossvatter‘
Lettisch		ģimene	[ˈɟime̞ne̞]	‚Familie‘
Mazedonisch		раѓање	[ˈraɟaɲɛ]	‚Geburt‘	cha je nooch Dialäkt au e alveolopalatali Affrikat [dʑ] sy.
Neugriechisch		μετάγγιση/metággisi	[me̞ˈtɐŋ̟ɟ̠is̠i]	‚Transfusion‘	Post-palatal.[6]
Norwegisch	zentrale Dialäkt[7]	fadder	[fɑɟːeɾ]	‚Gotte/Götty‘
	nördliche Dialäkt[8]
Okzitanisch	Auvergnat	diguèt	[ɟiˈɡɛ]	‚het gsait (3 pers. sing.)‘
	Limousin	dissèt	a [ɟiˈʃɛ]
Rumänisch[9]		ghimpe	[ˈɟimpe̞]	‚Dorn‘	Allophon vo /ɡ/ vor /i/ ùn /e/.
Slowakisch		ďaleký	[ˈɟaʎɛkiː]	‚wyt‘
Tschechisch		dělo	[ɟɛlo]	‚Schùsswaffe‘
Türkisch		güneş	[ɟyˈne̞ʃ]	‚Sùn‘
Ungarisch		gyúr	[ɟuːr]	‚knete‘
Vietnamesisch	nordzentrale Dialäkt	da	[ɟa˧]	‚Huut‘

Fuessnote

1. ↑ Kolgjini (2004)
2. ↑ Watson (2002:16)
3. ↑ Connell, Ahoua & Gibbon. 2002
4. ↑ Rafel (1999:14)
5. ↑ Recasens & Espinosa (2005:1)
6. ↑ Arvaniti (2007:20)
7. ↑ Skjekkeland (1997:105–107)
8. ↑ Skjekkeland (1997:105–107)
9. ↑ Vorlage:Citation