1 de mayo

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O diya 1 de mayo ye fiesta en cuasi tot o mundo, ye cuan se celebra o Día Internacional d'os Treballadors a festividat mas important y conoixita d'o movimiento obrero mundial.

Escaicimientos

Aragón

• 1484 - as Corz Chenerals d'Aragón convocadas por Ferrando II d'Aragón que heban prencipiau en Tarazona se tresladan ta Valencia como Corz particulars d'o Reino de Valencia.

Atros países

• 1707 - con a clamada Union Act s'unen os reinos d'Anglaterra y d'Escocia ta formar o nuevo Reino de Gran Bretanya.
• 1886 - principia en Estaus Unius a vada cheneral ta reivindicar prencipalment a chornada laboral de 8 horas. En Chicago a vada contina os diyas 2 y 3 a on heba una sola fabrica que treballaba, ista continación d'a vada y os esdevenimientos d'o diya 3 en a suya puerta esdenioron en a Revuela de Haymarket o diya 4. Dende ixe día, l'1 de mayo ye una chornada reivindicativa d'os dreitos d'os treballadors en casi tot o mundo.
• 1982 - avions d'a Royal Air Force britanica bombardeyan Port Stanley, a capital d'as islas Malvinas, ocupata por os archentinos.
• 2004 - Estonia dentra en a Unión Europea.

Naixencias

Aragón

• 1901 - naixencia en Atea (Campo de Daroca) d'o pedagogo aragonés Santiago Hernández Ruiz (†1988).^[1]
• 1946 - naixencia en Teruel, (Comunidat de Teruel) de l'advogato y politico aragonés José Ángel Biel Rivera.

Atros países

• 1245 - naixencia en Poissy (Reino de Francia) d'o rei Felipe III de Francia (†1285).
• 1852 - naixencia en Petiella d'Aragón (Navarra) d'o medico aragonés Santiago Ramón y Cajal, Premio Nobel de Medecina y Fisiolochía en 1906 († 1934).
• 1881 - naixencia en Orcines (Puèi Domat, Occitania) d'o chesuita, teologo, cheologo, filosofo y paleontologo francés Pierre Teilhard de Chardin (†1955).
• 1908 - naixencia en Fontanelle (un barrio de Roccabianca, provincia de Parma, Emilia-Romanya, Reino d'Italia) d'o escritor, novelista y periodista italiano Giovanni Guareschi (†1968).
• 1919 - naixencia en Loch Garman (Condau de Wexford, Irlanda) d'o actor irlandés Dan O'Herlihy (†2005).^[2]
• 1946 - naixencia en Guangzhou (Republica Popular de China) d'o director cinematografico, guionista y productor cinematografico chinés John Woo.^[3]

Defuncions

Aragón

Atros países

• 408 - muere o emperador Arcadio de l'Imperio Romano d'Orient (n.377).
• 1731 - muere en Meiningen, (Sacro Imperio Romano Chermanico, hue Turinchia, Alemanya) o compositor y vriolinista alemán d'o Barroco Johann Ludwig Bach (n.1677).
• 1958 - muere en Oslo o politico noruego Oscar Torp.
• 1991 - muere en Palm Springs (California) o director cinematografico estausunidense Richard Thorpe (n.1896).^[4]
• 1994 - muere en Bolonya (Emilia-Romanya, Italia) luego d'un accident mientres d'o Gran Premio de San Marino o piloto automovilistico brasilero Ayrton Senna (n.1960).
• 2011 - en una acción de l'Exercito estausunidense en Abbottabad (Pakistán) matan a o terrorista saudín Osama bin Laden (n.1957).^[5]

Referencias