Indiana Jones

Henry Walton «Indiana» Jones Jr.
Personaxe de Raiders of the Lost Ark
Universu Indiana Jones universe (en) Traducir
Cabera apaición Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull (2008)
Creador/a/es George Lucas
Interpretáu por Películes:
Harrison Ford
River Phoenix
Serie de televisión:
Corey Carrier
Sean Patrick Flanery
George Hall
Videoxuegos:
Doug Lee (voz)
David Esch (voz)
Información
Nomatu Indiana, Indy, Dr. Jones
Sexu masculín
Nacimientu Princeton, 1 de xunetu de 1899
Fallecimientu valor desconocíu, fecha desconocida (124 años)
Ocupación Arqueólogu
Historiador
Profesor universitariu
Familia Henry Jones Sr. (padre; fináu)
Anna Jones (madre; finada)
Cónxuxe Marion Ravenwood
Padres Henry Jones (es) Traducir Anna Mary Jones (es) Traducir
Fíos Henry «Mutt Williams» Jones III
Nacionalidá Estaos Xuníos
[editar datos en Wikidata]

Indiana Jones ye una franquicia de medios concebida pol direutor de cine d'Estaos Xuníos George Lucas en 1973, y primordialmente conformada poles películes Raiders of the Lost Ark (1981), Indiana Jones and the Temple of Doom (1984), Indiana Jones and the Last Crusade (1989) y Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull (2008), toes elles empobinaes por Steven Spielberg y estelarizadas por Harrison Ford. Walt Disney Company ye la propietaria intelectual de la franquicia dende 2012, cuando adquirió a Lucasfilm.[1]

El personaxe homónimu, Henry Walton Jones Jr.,[2] tamién conocíu como Indy, ye un arqueólogu y profesor universitariu qu'entama viaxes cola cuenta de buscar oxetos d'importante valor históricu pa la humanidá. Xeneralmente, en caúna de les sos aventures enfrentar con rivales que compiten por consiguir el mesmu oxetu pa darréu utilizalo con fines siniestros. Dalgunos d'estos oxetos son el Arca de l'Alianza, el Santu Grial y la craniu de cristal calavera de cristal.[3] Inspiráu en dellos personaxes representativos de los seriales televisivos de 1930, particularmente de la empresa Republic Pictures,[4] Indiana Jones suel vistir un fedora de copa alta y una chaqueta de piel. Otros de les sos traces carauterístiques son el llátigu, qu'utiliza a manera d'arma y ferramienta nes sos aventures, y la so fobia escontra les culiebres, causada por una esperiencia traumatizante mientres la so mocedá.[5]

Amás de les películes, la franquicia inclúi la serie de televisión The Young Indiana Jones Chronicles, estrenada nos años 1990, na que s'esquicen la so infancia y primeres aventures, y ye interpretáu polos actores Corey Carrier, Sean Patrick Flanery y George Hall; y delles noveles, historietes y videoxuegos. Trátase d'unu de los personaxes más reconocíos del cine contemporaneu; en 2003, el American Film Institute catalogó a Indiana Jones como'l segundu «Meyor héroe del cine», solo per debaxo de Atticus Finch, protagonista de Matar a un ruiseñor,[6] ente que la revista británica Empire asitiar como'l sestu Meyor personaxe cinematográficu de tolos tiempos».[7] Igualmente, les publicaciones Entertainment Weekly y Premiere lo enlistaron como unu de los meyores personaxes, non solamente del cine, sinón tamién de la cultura popular.[8][9] Tocantes a receición comercial, los filmes de Indiana Jones recaldaron más de mil millones de dólares en tol mundu, lo cual convertir nuna de les series cinematográfiques más esitoses de tolos tiempos.

Biografía

Fotografia d'una trinchera na I Guerra Mundial.

Fíu del profesor de lliteratura medieval Henry Jones Sr. y la so esposa Anna, nació'l 1 de xunetu de 1899 en Princeton, Nueva Jersey. Mientres la so infancia, acompañó al so padre nos sos viaxes al traviés d'Europa, onde aprendió a falar, lleer y escribir en 27 idiomes incluyendo francés, alemán, italianu, español, rusu, suecu, griegu, árabe, turcu, vietnamita, suaḥili y chinu, amás d'inglés.[10] Henry Jones Jr. adoptó'l nome del so apreciáu perru Indiana pa sigo mesmu, aportunando en que tenía de ser llamáu Indiana Jones.[11] Nun se sabe bien cuándo foi la primer vegada qu'asocedió esto, solo que foi mientres les sos primeres aventures.[12]

En 1908, a los 8 años d'edá, atopar con Sigmund Freud y Carl Jung en Viena y Florencia, pa entender el significáu del amor, debíu al ciñu que sentía pola fía del archiduque Francisco Fernando d'Habsburgu.[13] Esi añu, tuvo la so primer aventura al atopase un cadabre xunto a los restos d'una momia, mientres una misión na que tuvo acompañáu de Lawrence d'Arabia.[14] Esi mesmu añu, tuvo una aventura artística» nel Muséu del Louvre col pintor Norman Rockwell, dempués de querer probar que Pablo Picasso yera un artista equiparable a Edgar Degas. Dambos son convidaos a una cena n'honor de Henri Rousseau, onde-yos comparten delles enseñances avera del cubismu.[15] En 1909, a los sos 9 años d'edá, Indy atopar con Theodore Roosevelt, quien buscaba especímenes d'Oryx pal Muséu Nacional de Washington, Estaos Xuníos, nun safari a lo llargo de Kenia.[15] Al añu siguiente, conoz a Lleón Tolstoy mientres una visita a Rusia, según al escritor griegu Nikos Kazantzakis mientres esploraba un monesteriu de Grecia en compañía del so padre.[16] Nesi mesmu periodu, axuntar col orador Jiddu Krishnamurti, quien aquel día yá yera consideráu un «líder espiritual» pa la teosofía, con tal d'aprender les sos enseñances sobre'l «poder de la fe».[17]

Recreación d'una escena de Raiders of the Lost Ark en Disney's Hollywood Studios.

Conforme crecía, el so padre aconseyábalu qu'asistiera a la Universidá de Princeton pa siguir los sos estudios una vegada que llegara a la so mayoría d'edá. Poco primero de ingresar a la universidá, en 1916 (a les sos 16 años), Indiana ye raptáu por revolucionarios en Méxicu mientres una travesía en tren xunto con un primu, que empezara en Columbus, Nuevu Méxicu mientres el periodu vacacional d'esi añu.[18] Forzáu a participar na Revolución mexicana por Pancho Villa, Henry Jones atópase de volao con George Patton mientres esta esperiencia.[18] Equí tamién conoz al so amigu Remi, un belga, con quien dexa Méxicu pa viaxar a África a empiezos de la Primer Guerra Mundial. Mientres la so estancia nel continente africanu, xunir al exércitu belga, onde Indy foi comisionado como teniente.[19] La inhabilidad de Jones pa lleer mapes correutamente provocó que la so unidá perdiérase, ya inclusive combatió en distintes misiones xunto a un grupu d'homes mayores. Ente les sos aventures béliques, destaca una en que l'equipu destruyó un gran cañón y secuestró al militar alemán Paul von Lettow-Vorbeck nun globu aerostáticu, anque darréu sería obligáu a lliberar.[20]

Ente 1916 y mediaos de 1917, Jones y Remi llucharon na Batalla del Somme mientres la Primer Guerra Mundial. Indiana foi tomáu prisioneru polos alemanes y escapó con Charles de Gaulle (quien tamién taba prisioneru),[21] atopar cola espía Mata Hari (con quien tuvo un chornizu romance),[22] careció y foi tratáu por Albert Schweitzer,[23] trabayó pal serviciu secretu francés y foi recibíu por Anthony Fokker mientres una persecución,[24] participó nuna peligrosa misión d'espionaxe nel palaciu del emperador Carlos I d'Austria,[25] y trabayó como baillarín na compañía Ballets Rusos con tal de siguir los sos llabores como espía.[26] En 1918, Indiana Jones compitió contra Ernest Hemingway pol ciñu d'una moza enfermera,[27] y al añu siguiente participó como traductor nel Tratáu de Versalles, poniendo fin a la Primer Guerra Mundial.[28]

En 1920 tornó a Estaos Xuníos pa estudiar arqueoloxía na Universidá de Chicago, so la direición del profesor Abner Ravenwood, a quien llegaría a considerar como'l so «mentor». Sicasí, la rellación ente dambos deterioróse fuertemente en 1926, cuando Indy estableció una rellación sentimental con Marion Ravenwood, fía de Abner, que nesi entós tenía 15 años.[29] Jones dexó entós a los Ravenwood y nun volvió contautar con Marion hasta 10 años dempués, cuando Abner yá finara. A finales de los años 1920, atopar por primer vegada cola so némesis, l'arqueólogu francés René Belloq.[30]

Aspeutu esterior del Templu del Cañón del la Media Lluna, (Ayalga de Petra) onde, na ficción, atópase'l Santu Grial en Indiana Jones and the Last Crusade.

Estremó'l so tiempu ente la enseñanza y les espediciones arqueolóxiques, incluyendo un viaxe a China ya India en 1935, onde s'atopó al gánster Lao Che y a los siguidores del cultu de Kali.[31] Un añu dempués foi contactáu pol gobiernu estauxunidense pa recuperar el Arca de l'Alianza primero que los nazis.[32] Siguió encetando misiones pocu frecuentes solicitaes pol gobiernu nos años siguientes. En 1938, Indy rescató al so padre de los nazis y viose envolubráu na busca del Santu Grial. A pesar d'inxerir agua direutamente de la reliquia, al igual que'l so padre facer darréu, la so inmortalidá foi efímera, una y bones esta cualidá nun yera efectiva más allá del sellu del santuariu onde reposaba'l Grial.[33] Poco dempués viaxó a Islandia, onde conoció a una muyer con poderes psíquicos, Sophia Hapgood, y ayudar a atopar les ruines de la mítica Atlántida en 1939.[34] Mientres la Segunda Guerra Mundial collaboró colos aliaos y tres el fin de la guerra, trabayó como axente doble pa los norteamericanos en Berlín. Foi xubíu a coronel por emprestar los sos servicios al gobiernu d'Estaos Xuníos n'Europa Oriental. Nesta etapa actuó xunto al axente británicu George «Mac» McHale, quien depués lo traicionaría pasándose al bandu comunista. Naquella dómina contautó una vegada más con Sophia Hapgood, aquel día una axente de la CIA,[35] y arreyada nuna misión pa evitar que la Xunión Soviética facer col control d'una estraña maquinaria atopada so les ruines de Babilonia.

Indiana Jones foi amás unu de los espertos llamaos pol gobiernu estauxunidense p'analizar un estrañu artefautu topáu en Roswell (Nuevu Méxicu) en 1947. Mientres l'estudiu, que solo pudo realizar parcialmente, alvirtióse-y de que nun podría sopelexar nada so amenaza de prisión. A pesar d'ello, en 1957 foi prindáu y obligáu a cooperar con un grupu d'axentes soviéticos lideraos pola doctora Irina Spalko, que taba interesada nes peculiares propiedaes psíquiques del afayu. Esta odisea conduciría-y hasta les selves de Perú y Brasil, onde Jones se realcontró con Marion y afayó qu'esta niciara un fíu so, Henry Jones III (el cual, sicasí, prefería ser llamáu Mutt). En tornando de l'Amazonia, Indiana y Marion casáronse y el doctor Jones foi xubíu a vice-decanu del Marshall College, onde hasta entós impartiera clases.[36] Acordies cola serie de televisión, Indiana Jones tuvo tamién una fía (anque nun s'especificó si tamién con Marion) y dellos nietos. En 1993 vivía con ellos en Nueva York y gociaba de vitalidá y bona memoria a pesar de les sos 94 años. Tamién perdiera'l güeyu derechu, que cubría con un parche. Ignórase la razón.[37]

Personalidá y traces

Cuando ta trabayando como profesor universitariu d'arqueoloxía na Universidá Marshall, Henry Jones Jr. solo ocúpase d'estudiar y lleer a civilizaciones históriques. Una vegada que llega la oportunidá d'envolubrase en dalguna aventura pa recuperar oxetos pervalibles, el Dr. Jones tresfórmase práuticamente n'Indiana, la so álter ego de superhéroe.[38] Según el productor Frank Marshall: «casi siempres, él (Indy) ta en problemes porque comete errores que lu arreyen de dalguna manera (...) Esti ye otra traza que-y gusta a l'audiencia: ye un personaxe real, non unu con superpoderes».[39] «Siempres habíamos estáu dispuestos a que'l nuesu protagonista fuera mancáu y espresara el so dolor. Eso quitába-y el coraxe y convertir entós nel centru de les sos propies chancies. Lo que quiero dicir ye qu'Indiana Jones nun ye un héroe perfectu, y precisamente les sos imperfecciones son les que faen que l'espectador sienta por momentos que, con un pocu más d'exerciciu y valentía, puede aportar a como él», comenta Spielberg.[40] Acordies con Douglas Brode, Indiana ye «como un adultu con alma de neñu que creó esi álter ego pa fuxir del aburrición que la aforfuga cuando ta enseñando clases na universidá. La doble personalidá d'Indiana estremar poles sos filosofíes, lo cual dexa crear inevitablemente una dualidá»,[38] y pa Ford: «la diversión d'interpretar al personaxe parte de la combinación del romanticismu y el cinismu col que foi creáu».[41] Dellos analistes refieren a Indiana al traviés de múltiples términos: un llobu solitariu; un home envueltu en busques; un noble cazarrecompensas; un detective hard boiled; un superhéroe humanu; y un patriota estauxunidense.[42]

Al igual que la mayoría de los personaxes de Spielberg, Henry Junior comparte dellos elementos biográficos del cineasta. En principiu, escarez de la presencia d'un padre a lo llargo de la so vida, por cuenta de la rellación contraria que tien con Henry Senior. El so coraxe reteníu ta rellacionáu indireutamente col profesor Abner Ravenwood, el so mentor na Universidá de Chicago, lo cual deriva n'otra hostilidá con Marion Ravenwood.[38] Les traces carauterístiques d'Indiana aniciáronse nel momentu que, siendo adolescente, a Henry ye-y agasayáu una fedora por un cazarrecompensas (escenes iniciales de Indiana Jones and the Last Crusade).[43] El papel del rector Marcus Brody, na Universidá Marshall, ye la siguiente inspiración mayoritaria na so vida profesional.[43] Amás, la mayor parte de les inseguridaes y medranes de Indy provienen de l'ausencia de la so madre.[44]

En Indiana Jones and the Temple of Doom, al personaxe preséntase-y la oportunidá de portase como padre de familia, al curiar de Willie Scott y Short Round mientres la so travesía pola India. Nel templu, ye convertíu de nuevu al bien dempués d'escuchar a Short Round. Otra de les semeyances biográfiques ye'l rescate de los neños que fueren esclavizados.[44] Na película, cronológicamente la primera de la serie pos rellata una aventura de Jones en 1935 (Raiders of the Lost Ark ta enfocada en 1936), Indy ye presentáu como un mercenariu ambiciosu de fortuna y gloria. La so conocencia de Shivá ye'l que finalmente llogra vencer al líder de la secta, Mola Ram.[44]

En Raiders of the Lost Ark, introducir a un cínicu Indiana que se redime de falta de creencia al cerrar los güeyos pa evitar ser asesináu polos espíritus que, lliberaos del Arca de l'Alianza, mataron a Rene Belloq y los nazis que lu habíen prindáu xunto a Marion.[38] En Indiana Jones and the Last Crusade, aprovéchase l'hermetismu ente él y el so padre p'arreyalo na busca del Santu Grial mientres un viaxe intensamente espiritual nel que resulta evidente la temática cristiana nes escenes finales —partiendo del mesmu contestu relixosu, la primer película taría entós rellacionada col xudaísmu y la segunda col hinduismu—.[43] De la mesma, The Young Indiana Jones Chronicles rellaten cómo Indy va adoptando la so personalidá solitario y cínico en participando na Primer Guerra Mundial.[45] Finalmente, en Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, Jones ye presentáu como una figura vieyo y sabio», ente que los sos acompañantes Mutt y Mac, más nuevos qu'él, son sobeyosos y cobiciosos.[46]

Indumentaria y accesorios

  • Fedora y látigo
    Fedora y látigo
  • Revólver
    Revólver
  • Sombreru fedora. Pa la primer película de la serie, el fedora foi iguáu pola compañía Herbert Johnson Hatters, allugada n'Inglaterra. Na segunda película, foi iguáu por Eddy Baron, de la compañía Baron Hats. Pa la cuarta película, los fedoras fueron iguaos por Steve Delk y Marc Kitter, de AdventureBilt. Baron Hats encargar de la producción final de los mesmos, cola cuenta d'afaelos pa la etapa de fotografía de la película. Tamién creó'l cascu, típicu de los motociclistes de los años 1950, vistíu por Shia LaBeouf pal personaxe de Mutt Williams. El fedora convirtióse n'unu de les traces más carauterístiques de Indiana Jones; tien la peculiaridá de que por más vegaes que la pierda a lo llargo de les sos múltiples aventures, difícilmente dixébrase d'él, seya porque siempres s'esforcia en recuperalo pola so cuenta, seya porque cuando nun tien la oportunidá de faelo siempres torna a él de dalguna manera. Depués d'esaminar distintos modelos de sombreros, la diseñadora de vestuariu prefirió da-y al personaxe una figura distintivo y único al traviés del estilu del sombreru; finalmente escoyeron un fedora de copa alta y cantu anchu. Inda cuando otros sombreros fueron usaos de forma alternativa nes películes, l'estilu y diseñu de los mesmos permanecieron constantes.[47]
  • Llátigu. Un llátigu fechu pol artesanu David Morgan. El llátigu común tien una estensión de pocu más de 3 metros y un mangu anoyáu de 20 cm de llargor.[48]
  • Pantalón. El pantalón foi iguáu con una llana en matiz caqui, teniendo un estilu similar al de los pantalones militares mientres la Segunda Guerra Mundial.[49]
  • Camisa. La camisa ye asemeyada al estilu de la indumentaria usada pal safari, anque nuna tonalidá menos fonda. Carauterizar por dos tires abotonaes nos costazos, y por unes plegues que la traviesen verticalmente dende los bolsos.
  • Bolsa. Basada nes bolses pa mázcares antigües usaes, na Segunda Guerra Mundial, polos británicu pa prevenir ataques con gas provenientes de los alemanes.[50]
  • Revólveres. El personaxe usa distintos modelos de revólver nes películes. En Raiders of the Lost Ark utiliza tantu una calibre .45 Smith & Wesson Model 1917 Hand Ejector como una Mk II británica, ente que nel so llombu porta una FN Browning GP-35. En The Temple of Doom recurre a una Colt Police .38, y finalmente nes siguientes dos películes ye vistu usando un Webley WG de calibre .455.[51]

Franquicia

Antecedentes y concepción

En 1973 George Lucas empezó'l desenvolvimientu conceptual de dos series de películes que, inspiraes nos seriales de los años 1930 y 1940, constituyiríen una versión moderna de los mesmos.[52] La primera recibió'l títulu de Les aventures d'Indiana Smith y trataba sobre un arqueólogu envueltu en numberosos peligros al buscar oxetos arqueolóxicos. La segunda taría centrada n'aventures espaciales y pasaría a ser nomada Star Wars.[53] Al esaminar l'esbozu de Les aventures d'Indiana Smith, el guionista Philip Kaufman introdució'l Arca de l'Alianza como elementu narrativu central de la primer aventura del arqueólogu. Sicasí, el proyeutu decayó cuando Clint Eastwood contrató a Kaufman pa dirixir la película The Outlaw Josey Wales,[54] polo que Lucas prefirió siguir col desenvolvimientu de Star Wars, abandonando la idea del arqueólogu por un tiempu indefiníu.

En mayu de 1977 Lucas allegó a Maui pa «escapar» del ésitu consiguíu tres l'estrenu de la primer película —que más tarde pasaría a ser estructurada como cuartu episodiu— del so acabante estrenar serie A New Hope. El so amigu y colega Steven Spielberg tamién s'atopaba ellí tomándose unes vacaciones tres la realización de Close Encounters of the Third Kind. Al atopase, Spielberg espresó-y el so interés en dirixir una película de James Bond. Sicasí, Lucas comentó-y qu'él tenía una meyor idea y faló-y avera del arqueólogu Smith. Spielberg quedó esteláu col conceutu, catalogándolo como «una película de James Bond pero ensin los sos dispositivos d'espionaxe».[55] Poco dempués comentó-y a Lucas la so intención de camudar el nome. Esti suxuriólu entós sustituyir l'apellíu «Smith» por «Jones», dexando «Indiana», que yera'l llamatu. Arriendes de esta suxerencia, el personaxe pasó a llamase «Indiana Jones».[52] N'aplicando unes revisiones al argumentu, dambos llegaron a un alcuerdu con Paramount Pictures pa la realización de cinco películes sobre les aventures del arqueólogu.[55]

A finales d'esi añu los dos empezaron la producción de la primer película de la serie, titulada Raiders of the Lost Ark (Raiders of the Lost Ark en Llatinoamérica, Raiders of the Lost Ark n'España). Les principales amiestes que fueron efectuándose centrar n'aspeutos como'l so nome, dau a conocer na tercer película, onde Lucas incorporó per primer vegada al padre d'Indiana, Henry Jones Sr. Por cuenta de ello, Indiana Jones pasó a ser el llamatu de Henry Walton Jones Junior. Ye nesti mesmu filme onde se da a conocer que'l llamatu «Indiana» provién del nome del perru que tuvo Henry Jones Jr. como mascota na so niñez, y el Alaskan Malamute de Lucas, productor de la saga.[56]

Serie de películes

Película Añu Presupuestu Sinopsis
Raiders of the Lost Ark 1981 18 000 000 USD[57] En 1936, Indiana Jones ye contratáu pol gobiernu estauxunidense p'alcontrar el Arca de l'Alianza, oxetu sagráu buscáu polos nazis pa volvese invencibles según l'Antiguu Testamentu (sofitándose nos acontecimientos asocedíos a los israelites). Los nazis cunten cola ayuda del rival de Jones, l'arqueólogu René Belloq. Cola ayuda de los sos amigos Marion Ravenwood y Sallah, Indiana llogra atopar l'Arca n'Exiptu. Sicasí, los nazis consiguen robala y prindar a Indiana y Marion. Belloq y los nazis realicen una ceremonia relixosa p'abrir l'Arca, pero al faelo desamarren la Roxura de Dios. Entós, tolos homes del destacamentu de Belloq muerren absorbíos pola fuercia sobrenatural contenida nel interior d'esa reliquia. Indiana y Marion sobreviven al cerrar los sos güeyos y nun ver los rellumos del místicu poder. A la fin, l'Arca ye llevada a EE. XX., onde se guarda nun almacén secretu.
The Temple of Doom 1984 28 000 000 USD[58][59] En 1935, Indiana Jones escapa de gánsters chinos, cola ayuda de la cantante y actriz Willie Scott y un neñu oriental de 11 años d'edá, Short Round —n'España conocíu como Tapón—. Dempués, llega a un pueblu de la India, onde s'entera de que tolos neños fueron secuestraos por una secta secreta, integrada por adoradores de la diosa Kali. El so líder, Mola Ram, ye'l principal responsable de la desapaición de los neños y de la roca Shankara cola que busca faese invencible y apoderase del mundu. Indiana consigue rescatar a los neños, pa tornar cola piedra al pueblu del que foi robada.
The Last Crusade 1989 48 000 000 USD[60] En 1938, Indiana Jones ye contratáu pol empresariu estauxunidense Walter Donovan p'atopar el Santu Grial. Pa la so nueva misión, Indiana recibe l'ayuda de la doctora Elsa Schneider, poco primero de enterase de que'l so padre sumió ensin dexar rastru dalgunu. Pa la so sorpresa, Donovan y Elsa tán rellacionaos colos nazis, y fueron ellos quien secuestraron al padre de Jones pa llograr información alrodiu de la llocalización del Grial. Indiana recupera'l diariu priváu del so padre, que contién pervalible información sobre la mota sagrada, y consigue rescatar a esti antes de conocer l'allugamientu de dichu oxeto. En atopándolo, Donovan y Elsa arrampuñar, nun intentu por consiguir la inmortalidá, pero muerren nel actu por razones distintes. A la fin, Indiana y el so padre decatar de que la so rellación familiar ye más importante que la busca de la reliquia, y el Grial termina sumiendo xunto col templu nel que se topaba.
The Kingdom of the Crystal Skull 2008 185 000 000 USD[61] En 1957, Indiana Jones ye secuestráu por axentes de la Xunión Soviética pa revelar la llocalización exacta d'un cadabre alienígena, guardáu secretamente por Jones y un grupu de científicos. En llogrando escapar, Indiana enterar de que los soviéticos, encabezaos por Irina Spalko, en realidá tán buscando la calavera de cristal de Akator que, según la lleenda, foi robada d'una misteriosa ciudá perdida que taba habitada por muertos vivientes, esta supónse que ye la llexendaria ciudá d'El Dorado, afayando finalmente que la traducción real del nome de la ciudá ye "L'Ayalga". La lleenda tamién menta qu'aquel que llogre devolver dichu oxetu a la ciudá va llograr los misteriosos poderes de la mesma. Finalmente, Jones llogra tornala al so respeutivu templu, anque esta sume cuando un gran OVNI remanez del llugar, y Spalko muerre trágicamente.

Producción

Emplegaos acondicionando un escaparate en New Haven pa rodar una escena de Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull.

La primer película de Indiana Jones tuvo una bona receición tres el so estrenu, en 1981.[62] Pa la segunda, Spielberg y Lucas decidieron probar con un argumentu muncho más escuru, probablemente debíu al estáu d'ánimu de dambos dempués de los sos respeutivos divorcios. Lucas empezó a redactar el borrador de la segunda parte de Indiana Jones, a manera d'una antecesora, yá que nun quería que los nazis fueren los villanos nuevamente. Orixinalmente, Lucas concibió la idea d'incluyir un castiellu embruxáu como principal elementu narrativu, anque finalmente terminaría incorporando les piedres místiques de Sankara.[63] Más tarde, contrató a Willard Huyck y Gloria Katz pa escribir el guión, centrando la so atención na cultura de la India.[64] La mayor parte de les escenes esaniciaes de la película previa fueron incluyíes nesta. Dalgunes d'elles son l'aventura de los personaxes dientro d'una balsa al traviés d'un caudalosu ríu y la persecución llevada a cabu nel interior de la mina.[52]

Pal tercer filme, Spielberg intentó emplegar l'argumentu del castiellu embruxáu, orixinalmente concebíu pa Indiana Jones 2. Sicasí, Lucas suxurió'l Santu Grial como elementu narrativu, entá cuando Spielberg yá refugara'l Grial al consideralo demasiáu etéreo. Foi entós cuando surdió un cambéu argumental que terminó considerando a la tercer película como un rellatu de reconciliación ente Indiana y el so padre, Henry Jones Sr. Na so opinión, «el Grial ye daqué que tol mundu añora, anque tamién puede llegar a funcionar como metáfora sobre la busca de la reconciliación d'un fíu col so padre y viceversa».[65] Dempués del estrenu de Indiana Jones and the Last Crusade, en 1989, Lucas contempló a esta como la última película de la serie, presintiendo que nun llograría desenvolver un nuevu elementu lliterariu lo suficientemente interesante pa Indiana Jones 4.[65]

Mientres la producción de la serie televisiva The Young Indiana Jones Chronicles, nos años 1990, Lucas quedó esteláu coles calaveres de cristal. A partir d'ello, empezó cola redaición d'una historia basada na rellación de Indiana Jones y estes pa la cuarta película.[66] Jeff Nathanson foi contratáu, n'ochobre de 2004, pa escribir el guión.[67] Un añu dempués, l'escritu foi apurríu al nuevu guionista David Koepp.[68] A partir del borrador de Nathanson, Koepp ellaboró unu nuevu empuestu a ser menos «escuru» que la segunda película, anque tamién menos risible que la tercera. El so oxetivu yera crear una similar, en tonu y estilu de rellatu, a Raiders of the Lost Ark.[69] Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull foi estrenada mundialmente el 22 de mayu de 2008. Ford mentó que tornaría pa una quinta película si nun trescurríen otros venti años pa la so producción.[70][71][72][73][74] Por cuenta de la adición de Mutt Williams, fíu de Indiana Jones, hubo especulaciones per parte de la prensa en qu'este habría de convertise nel socesor de la serie, sicasí esi mesmu añu Lucas aportunó que «Indiana Jones ye Indiana Jones. Harrison Ford ye Indiana Jones. Si Mutt Williams fuera'l protagonista, entós la película titularíase “Mutt Williams y la busca de Elvis Presley”, o daqué asina».[75][76]

La posibilidá d'una quinta película foi oxetu de discutiniu dende 2009, cuando Spielberg dio a conocer el so interés en filmar una continuación.[77] Finalmente en 2016 confirmóse la producción de Indiana Jones 5, que va haber de ser dirixida por Spielberg y protagonizada nuevamente por Ford. Disney confirmó'l so estrenu en xunetu de 2020.[78]

Recaldación mundial

Película Fecha d'estrenu Taquilla (en USD) Posición per recaldación Referencia
Internacional Estaos Xuníos Mundial Temporal (en proyeición) Ganancies
Raiders of the Lost Ark (*) 12 de xunu de 1981 141 766 000 248 159 971 389 925 971 46 93 [57]
Temple of Doom 23 de mayu de 1984 153 237 000 179 870 271 333 107 271 100 137 [58]
The Last Crusade 24 de mayu de 1989 277 000 000 197 171 806 474 171 806 80 59 [60]
Kingdom of the Crystal Skull 22 de mayu de 2008 469 534 914 317 101 119 786 636 033 23 23 [61]
1 041 537 914 936 517 650 1 978 055 554

(*) La película foi reestrenada darréu a la so fecha d'estrenu.

Televisión

Artículu principal: The Young Indiana Jones Chronicles

En 1992 empezó a ser emitida una serie de televisión producida por George Lucas, y titulada The Young Indiana Jones Chronicles. Les sos tresmisiones concluyeron en 1996, algamando un total de 44 episodios. Na serie, Indiana Jones nun foi interpretáu por Harrison Ford, sinón polos actores Sean Patrick Flanery (Indiana a los 16 años d'edá), Corey Carrier (Indiana a los 8 años en munchos de los episodios) y George Hall (voz del personaxe a los 93 años d'edá).

La producción de la serie empezó en 1990. Lucas concebir como una serie d'entretenimientu, con mayor sentíu educativu que la serie cinematográfica. Foi tamién la primer collaboración ente Lucas y el productor Rick McCallum. La mayor parte de los episodios foi escrita por Lucas, ente que dellos escritores y direutores, ente ellos Carrie Fisher, Frank Darabont, Vic Armstrong, Terry Jones y Ben Burtt, collaboraron na redaición del argumentu de dellos otros. Na serie, Indiana conoz a munchos personaxes históricos —tales como T.E. Lawrence d'Arabia, Pancho Villa, Edgar Degas, Lev Tolstói, Charles de Gaulle, Pablo Picasso, Al Capone y Sigmund Freud—[79] interpretaos por actores como Christopher Lee, Bob Peck, Daniel Craig, Catherine Zeta-Jones, Jeffrey Wright y Marc Warren.[80] Inclusive apaez Harrison Ford, como Indiana a los 50 años d'edá, mientres unu de los episodios de la segunda temporada.[81][82][83]

Países que visita'l personaxe d'Indiana mientres la serie de televisión.

La serie foi filmada en más de 25 países, mientres más de 150 selmanes. La primer temporada foi grabada ente marzu de 1991 y marzu de 1992, ente que la segunda temporada empezó a rodase dos meses dempués, pa concluyir n'abril de 1993.[84] La cadena televisiva ABC, que tresmitió orixinalmente los primeros episodios de la serie, nun taba segura del enfoque educativu» señaláu primeramente por Lucas, polo que decidió espublizala como una serie d'aición y aventura, similar a la temática emplegada poles películes previes del personaxe. Por cuenta de la so modesta receición per parte de les audiencies, tres la tresmisión de los sos primeros 6 episodios, ABC tresmitió la primer temporada hasta setiembre de 1992.[81] Con solu 4 episodios tresmitíos de la segunda temporada, ABC finalmente vendió la serie a la canal Family Channel, que camudó'l formatu de duración de los episodios, estendiéndolos de 50 a 90 minutos (una duración similar a la de les adautaciones cinematográfiques). Los últimos episodios de la serie fueron rodaos ente xineru de 1994 y mayu de 1996, y tresmitíos por Family Channel.

The Young Indiana Jones Chronicles llogró 10 premios Emmy, d'un total de 23 candidatures. En 1994 trunfó como «meyor serie de televisión» na ceremonia de los Globu d'oru, tando tamién nomada como «meyor serie dramática».[81]

Noveles

Campbell Black redactó la novelización de Raiders of the Lost Ark, que foi publicada por Ballantine Books n'abril de 1981. N'abril de 2008 la mesma editorial distribuyó una nueva edición d'esta adautación.[85] En mayu de 1984 Ballantine distribuyó l'adautación lliteraria de The Temple of Doom por James Kahn,[86] y en mayu de 1989 asocedió lo mesmo cola versión lliteraria de la tercer película, escrita por Rob MacGregor.[87]

P'adultos

Esiste una variedá de noveles p'adultos denominaes de la manera anterior, pa estremase de les noveles xuveniles—. L'alemán Wolfgang Hohlbein redactó ocho noveles ente 1990 y 1993: «Indiana Jones y..»: The Feathered Snake, The Ship of the Gods, The Gold of El Dorado, The Sword of Genghis Khan, The Vanished People, The Secret of Easter Island, The Legacy of Avalon y The Labyrinth of Horus. Tolos anteriores llibros tán ambientados nos años 1940, sacante The Feathered Snake que la so trama tien llugar en 1929.[88]

Tiempu dempués, Lucas pidió a MacGregor que siguiera cola redaición de la serie lliteraria oficial del personaxe. La so primer collaboración fuera na adautación de La postrera cruciada. Dambos decidieron allugar les siguientes aventures de Jones en 1920, xustu antes de la graduación del arqueólogu, col fin d'evitar interferencies ente'l canon descritu pola serie de películes y la nueva serie de noveles.[89] Cola única condición d'evitar la adición d'escenes sexuales, MacGregor llogró total llibertá creativa nel desenvolvimientu de la serie, que taría conformada de seis libros, publicaos ente 1991 y 1992: The Peril of Delphi, The Dance of Giants, The Seven Veils, The Genesis Deluge y The Interior World —los cualos cunten con traducción al castellán, productu del so comercialización internacional—.[90][89] En The Seven Veils, tercer llibru, foi introducíu l'esplorador Percy Fawcett, amás de rellatar la tráxica muerte de la esposa de Indy, Deirdre Campbell. Campbell yera una estudiante pelirroxa, que finó mientres un percance aereu.

Martin Caidin escribió les siguientes dos noveles de la serie oficial. Dambes presenten a Gale Parker —al igual que la estudiante, una muyer pelirroxa— como l'aliada d'Indiana.[91][92] Caidin careció,[93] polo que Max McCoy encargar de siguir la serie, escribiendo los cuatro últimos llibros de la cronoloxía. McCoy allugó'l contestu de les sos obres nun marxe cercanu a Raiders.[94] Sallah, Lao Che, Rene Belloq y los nazis apaecen nes sos noveles, onde amás Indy enfrentar contra Benito Mussolini. Nes mesmes, Indiana tuvo una rellación sentimental con Alecia Dunstin, una bibliotecaria pelirroxa.[95][96][97][98]

En febreru de 2008 publicáronse nueves adautaciones de la serie de películes de Jones.[99] La novela Kingdom of the Crystal Skull de James Rollins apaeció en mayu del mesmu añu.[100] Mentanto, la compañía editorial Scholastic encargar de les adautaciones pal públicu infantil.[101]

Pa mozos

La serie xuvenil ta integrada por trés llinies narratives distintes. La primera ta constituyida poles ocho adautaciones de la serie televisiva; la segunda por dieciséis noveles, publicaes ente 1990 y 1996. Los sos autores más destacaos son William McRay y Les Martin, y foi considerada como la más auténtica de les series lliteraries del aventureru, al describir aventures venceyaes a importantes sucesos nel canon de Jones.[102]

Historietes

En 1981, Marvel Comics llanzó l'adautación en historieta de Raiders of the Lost Ark. Tiempu dempués, estendió les vivencies de Jones na serie The Further Adventures of Indiana Jones.[103]

En 1991, Dark Horse publicó un par de series más. La primera empecipió cola adautación del videoxuegu Fate of the Atlantis, enllargándose a siete miniseries. Sicasí la serie foi atayada por cuenta de les sos baxes ventes. La última serie de la editorial describe The Young Indiana Jones Chronicles basaes na serie televisiva.[104]

Videoxuegos

Artículu principal: Videoxuegos de Indiana Jones

Raiders of the Lost Ark foi'l primer videoxuegu ambientáu en Indiana Jones, distribuyíu por Atari pal sistema de xuegu Atari 2600 en 1982. Acordies con reseñar publicada pola revista Video Games al añu siguiente, «Raiders ye un xuegu d'aventures más complexu que Y.T. the Extra-Terrestrial», que salió a la venta tamién en 1982.[105] Sicasí, pa Electronic Games esti xuegu «nun ta al altor de la so inspiración ... nun sobresal n'espectación y considerar inferior a Pitfall!.[106] Les siguientes dos películes tamién fueron afeches a videoxuegos: nuevamente Atari produció la versión de The Temple of Doom, ente que La postrera cruciada tuvo tres adautaciones, dos d'elles por LucasArts —Indiana Jones and the Last Crusade: The Action Game y Indiana Jones and the Last Crusade: Aventura gráfica— y la otra por Taito pa la consola Nintendo NES.

Dende entós fueron producíos dellos videoxuegos sobre Indiana Jones, ente los cualos inclúyense Indiana Jones and the Fate of Atlantis (1992), Indiana Jones' Greatest Adventures (1998), Indiana Jones y la Máquina Infernal (1999), Indiana Jones y la tumba del emperador (2003), Lego Indiana Jones: The Original Adventures (2008), Lego Indiana Jones 2: L'Aventura Sigue (2009), Indiana Jones and the Staff of Kings (2009) y Indiana Jones Adventure World (2011), esti postreru pa Facebook.

Otros productos

Llinies de xuguetes

Figura reminiscente de Indy nel parque Legoland Windsor, en 2008.

En 1981 Kenner llanzó al mercáu una llinia de moñecos de dolce pulgaes inspiraos nel personaxe. Al añu siguiente, comercializó una serie de nueve figures d'aición, que veníen acompañaes de trés sets basaos en delles escenes de la primer película, y un xuegu de mesa. Ente estes figures inclúyense'l caballu d'Indiana y los vehículos militares nazis. Tres años dempués TSR, Inc. distribuyó unes versiones metalizadas en miniatura de los personaxes. Esi mesmu añu, en 1984, LJN produció 3 figures d'aición inspiraes en The Temple of Doom,[107] y en 1993 poner a la venta unos moñecos de Indy y del so padre.[108] En 1995 Micro Machines diseñó una llinia de diez juguete coleicionables de los vehículos qu'apaecen nes películes,[109] y en 1999 Toys McCoy estrenó una edición llindada de Indy xunto col so caballu de la primer película.[110]

A principios de los años 2000, Disney comercializó una nueva llinia esclusiva de figures d'aición inspiraes nos personaxes y vehículos de la serie nos sos parques temáticos.[111] En 2003 esta llinia incorporó versiones G.I. Joe de Indy, y una figura d'un afroamericanu, a manera d'homenaxe a los diseñadores y ayudantes negros de la compañía.[112] Con motivu del estrenu de la cuarta película en 2008, en mayu d'esi añu Hasbro llanzó una serie de xuguetes basaos en felicidá entama según en Raiders of the Lost Ark. Dellos xuguetes incluyíos nesta llinia son el Señor Cabeza de Pataca carauterizáu como Indiana Jones, xunto con delles versiones metalizadas, oxetos de coleición del templu y el craniu de cristal y el Arca de l'Alianza de la primera.[113][114] Otres empreses que producieron los sos xuguetes esi añu fueron Sideshow Collectibles, Gentle Giant, Diamond Select Toys y la compañía xaponesa Kotobukiya,[115][116][117][118] según LEGO.[119][120]

Bandes sonores

Ver tamién: Bandes sonores de la serie Indiana Jones

La banda sonora de Indiana Jones ta íntegramente compuesta por John Williams.

  • Raiders of the Lost Ark - (edición orixinal, 1981) Disponible en LP y casete.[121]
  • Indiana Jones and the Temple of Doom - (Edición orixinal, 1986) Disponible en LP, casete y CD
  • Indiana Jones and the Last Crusade - (Edición orixinal, 1989) Disponible en LP, casete y CD
  • Indiana Jones and the Kingdoom of the Crystal Skull - (Edición orixinal, 2008) Disponible en CD y en descarga dixital per mediu d'iTunes.[122][123]

Llibros xuego

Esisten tamién dellos llibros xuego de la coleición escueye la to propia aventura, escritos por diversu autores.

R. L. Stine

  • Indiana Jones and the Curse of the Horror Island (traducción, Indiana Jones y la Maldición de la Isla del Terror)
  • Indiana Jones and the Giants of the Silver Tower (Los Xigantes de la Torre Plateada)
  • Indiana Jones and the Cult of the Mummy's Crypt (El Cultu a la Tumba de la Momia)
  • Indiana Jones and the Ape Slaves of Howlings Island (Los Esclavos de la Isla Howlings)

Otros autores

  • Indiana Jones and the Eye of the Fates (traducíu, Indiana Jones y el Güeyu del Destín), de Richard Wenk
  • Indiana Jones and the Legion of Death (La Lexón de la Muerte), de Richard Wenk
  • Indiana Jones and the Dragon of Vengeance (El Dragón de la Vengación), de H. William Stine y Megan Stine
  • Indiana Jones and the Mask of the Elephant (La Mázcara del Elefante), de H. William Stine y Megan Stine
  • Indiana Jones and the Lost Treasure of Sheba (L'Ayalga Perdida de Sheba), de Rose Estes
  • Indiana Jones and the Cup of the Vampire (La Copa del Vampiru), de Andrew Helfer
  • Indiana Jones and the Gold of Genghis Khan (L'Oru de Genghis Khan), de Ellen Weiss

Xuegos de rol

Artículu principal: Indiana Jones (xuegos de rol)

Ente 1984 y 1985 TSR publicó una serie de siete suplementos pa un xuegu de rol en formatu de caxa. Esti postreru contenía un total de 12 figures de metal, de 2.5 centímetros. Por cuenta de que TSR abandonara la llicencia d'esplotación en 1985, West End Games adquirir de la mesma ente 1994 y 1997 pa crear el so propiu xuegu de rol, basáu nel so sistema de xuegu Masterbook. Publicar hasta nueve suplementos basaos nel usu d'esti postreru, más unu suplementariu qu'utilizaba otru sistema de xuegu de West End Games: el Sistema D6.[124]

Parques temáticos

  • Indiana Jones Epic Stunt Spectacular! — Disney's Hollywood Studios (1989): un espectáculu en direuto en que dellos dobles recreen escenes de Raiders of the Lost Ark.[125]
  • Indiana Jones et témple-y du Péril — Disneyland Paris en Marne-la-Vallée, Francia (1993): un monte rusu que la so temática ye la d'un templu perdíu esploráu pol públicu.[126]
  • Indiana Jones Adventure — Disneyland n'Anaheim (1995) y Tokyo DisneySea en Xapón (2001): un percorríu a bordu d'un vehículu motorizado al traviés d'un templu con temátiques supernaturales.[127]
  • Jock Lindsey's Hangar Bar - Disney Springs en Walt Disney World Resort (2015): un chigre inspiráu en base a unu de los personaxes de Indiana Jones.[128]

Personaxes rellacionaos

Artículu principal: Personaxes de Indiana Jones
Personaxe Actor / Actriz
Raiders of the Lost Ark Indiana Jones and the Temple of Doom Indiana Jones and the Last Crusade The Young Indiana Jones Chronicles Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull
Indiana Jones Harrison Ford Harrison Ford
River Phoenix 		Sean Patrick Flanery
Corey Carrier
George Hall
Harrison Ford 		Harrison Ford
Henry Jones, Sr. Sean Connery
Alex Hyde-White 		Lloyd Owen Sean Connery (Archivu fotográficu)
Anna Jones Ruth de Sosa
Marion Ravenwood Karen Allen Karen Allen
Mutt Williams Shia LaBeouf
Helen Seymour Margaret Tyzack
T. E. Lawrence Joseph Bennet
Douglas Henshall
Remy Baudouin Ronny Couterre
Marcus Brody Denholm Elliott Denholm Elliott Denholm Elliott (Archivu fotográficu)
Sallah John Rhys-Davies John Rhys-Davies
Tapón Jonathan Ke Quan
Willie Scott Kate Capshaw
Harold Oxley John Hurt
Mac Ray Winstone
René Belloq Paul Freeman
Mola Ram Amrish Puri
Walter Donovan Julian Glover
Irina Spalko Cate Blanchett

Inspiración histórica

A pesar de ser un personaxe ficticiu que participa n'aventures fantástiques al traviés de situaciones cronolóxiques nel tiempu, Indiana Jones tuvo arreyáu con elementos, situaciones y paraxes simbóliques de la realidá histórica, onde coinciden numberosos aspeutos colos sucesos reales.

Capiya de les Tables na Ilesia de Santa María de Sion, qu'alluga, según la tradición, l'Arca de l'Alianza.
  • D'alcuerdu a datos bibliográficos, la Ilesia ortodoxa etíope podría llegar a considerase como la posesora del Arca de l'Alianza, pos declaró qu'esta, reclamada como de la so propiedá, atópase na Ilesia de Santa María de Sion, n'Etiopía, y amás foi usada mientres ciertes ceremonies y rituales propios del cultu.[129][130] En Raiders of the Lost Ark, l'Arca atópase en dalgún llugar ocultu de Tanis, Exiptu. Sicasí, nun pudo verificase con certeza si Tanis tien dalguna rellación col oxetu relixosu.[131][132]
  • El Pozu d'Almes», al que s'introduz Jones, fai referencia a una cámara soterraña asitiada debaxo del Templu de Salomón en Xerusalén.[133]
  • La Sala de Mapes», onde l'aventureru intérnase, fai alusión, nel so diseñu arquiteutónicu, a los monumentos exipcios construyíos con un diseñu especial que-yos dexó ser allumaos polos rayos solares en periodos determinaos. Un exemplu sería'l Templu Mayor d'Abu Simbel.[134][135]
  • La secta thuggey, na India, ye l'elementu narrativu de The Temple of Doom. Realmente, dicha secta secreta florió na India de la dómina colonial ya inclusive foi denomada la primer mafia del mundu; yera reconocida polos sos peculiares rituales y sacrificios a la diosa Kali. Coles mesmes, el costume d'arrincar los corazones de los sacrificaos xustu antes de degollalos provién de los azteques del Méxicu prehispánicu.[136]
  • La llocalización y posterior afayu del Santu Grial narrar na trama de The Last Crusade. Na realidá, los nazis crearon una organización concebida sol nome d'Ahnenerbe en 1935, que tenía, como únicu fin, l'atopar reliquies arqueolóxiques que demostraren la superioridá de la raza aria; inclusive Hitler preparó un sitiu puramente pa recibir dicha reliquia sagrada.[137]
  • En El reinu de la calavera de cristal, falar d'un afayu que tuvo llugar en Roswell, Nuevu Méxicu. Alrodiu d'esti fechu, axuntáronse declaraciones nes que se conclúi que s'estrelló un ovni y solo atopáronse los restos de la nave y de los sos tripulantes. Tamién se fala de la mítica esistencia de la ciudá d'El Dorado, que la so lleenda menta que foi edificada, na dómina prehispánica, con sólidos bloques d'oru.

Ye d'esta manera cómo, precisamente, Spielberg y Lucas asegurar de rexistrar un fechu históricu en caúna de les sos creaciones cinematográfiques, llogrando rellacionalo idóneamente cola trama ficticia en que se ve arreyáu l'héroe.

Receición na cultura popular

Fotografia prindada mientres el rodaxe de Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, estrenada en 2008.

Anque les aventures de Jones, que comparten considerablemente temátiques de naturaleza fantástica, y les téuniques arqueolóxiques representaes nes mesmes pudieren considerase «tosques», d'alcuerdu a Emily Casey, una estudiante graduada de la Universidá de Yale, «nos años 1930, l'arqueoloxía nun llograba establecese en sí como una ciencia, polo que, históricamente, Indiana Jones resulta bien acertáu».[138] «En 1930, les investigaciones y sustentos yeren insuficientes. Omitiendo'l fechu de que pudiera o nun incluyir l'usu d'un llátigu pa defensa propia, en realidá tratar de dos maneres d'estudiu y práutica bien distintes ente sigo. Les metodoloxíes teníen que ser desenvueltes nel aire. Nun foi sinón hasta mediaos de 1970 que les nueses lleis y regulaciones actuales dieron pasu al establecimientu del ideal de preservación», amiesta Holly Cuzzone, un investigador de la mesma universidá estauxunidense.[138]

Dellos arqueólogos criticaron la metodoloxía utilizada por Indy, catalogándola de «profanadora» más que como la base de cualquier trabayu cuidadoso y responsable. Nos años 1930 la práutica de l'arqueoloxía yera bien distinta a la ciencia moderna, polo cual el personaxe comparte semeyances con esta forma de perceición.[139] En 2008, la revista Archaeology dedució qu'Indiana ye un «tarrecible arqueólogu, pero un gran embaxador de l'arqueoloxía».[139][140] Harrison Ford, de la mesma, foi premiáu pola organización Board of Directors of the Archaeological Institute of America, «pola so significativa influencia nel interés pola arqueoloxía».[141] Casey mentó al respeutu: «les descripciones de saquiador y ventureru aventureru poles que ye conocíu Indy, non necesariamente vienen a tipificar les espediciones reales. La visión romántica del Dr. Jones ayudó, en cierta manera, a xenerar interés na ciencia. Indiana Jones desamarró l'interés en munchos pa impulsar los estudios de l'arqueoloxía».[138] En 2008, debíu al estrenu de Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, la canal de televisión The History Channel tresmitió'l programa Indiana Jones And The Ultimate Quest, un especial de dos hores de duración producíu por LucasFilm y Prometheus Entertainment y presentáu por Giorgio A. Tsoukalos, espertu na Teoría del Antiguu Astronauta, onde s'esamina la veracidá de les distintes reliquies presentaes na serie de películes.[142]

Trátase d'unu de los personaxes más reconocíos del cine contemporaneu; en 2003, el American Film Institute catalogó a Indiana Jones como'l segundu «Meyor héroe del cine», solo per debaxo de Atticus Finch, protagonista de Matar a un ruiseñor,[6] ente que la revista británica Empire asitiar como'l sestu Meyor personaxe cinematográficu de tolos tiempos».[7] Igualmente, les publicaciones Entertainment Weekly y Premiere lo enlistaron como unu de los meyores personaxes, non solamente del cine, sinón tamién de la cultura popular.[8][9] Tocantes a receición comercial, los filmes de Indiana Jones recaldaron más de mil millones de dólares en tol mundu, lo cual convertir nuna de les series cinematográfiques más esitoses de tolos tiempos.

Ver tamién

Referencies

  1. ↑ Eleconomista.com.mx (30 d'ochobre de 2012). «Disney compra Lucas Film por US4,050 millones». Consultáu'l 14 de mayu de 2017.
  2. ↑ El nome completu del personaxe foi mentáu por Corey Carrier, mientres l'episodiu My first Adventure de The Young Indiana Jones Chronicles.
  3. ↑ Elementos narrativos de Raiders of the Lost Ark, La postrera cruciada y El reinu de la calavera de cristal, primer, tercer y cuarta películes de la serie, respeutivamente.
  4. ↑ "A Filmmaker's Journey", material adicional de Serenity Collector's Edition DVD
  5. ↑ Nes escenes iniciales de La postrera cruciada, rellátase una aventura del nuevu Indiana Jones, interpretáu por River Phoenix, na que cai, por fuercia, nel interior d'una caxa apinada de culiebres. Una d'elles, de gran tamañu, apaez frente a él n'actitú amenazante, mientres ésti llanza espantáu un gran berru. Nes siguientes escenes, tamién se describe la forma en qu'adoptó cada unu de les sos traces carauterístiques, ente ellos la so vistimienta.
  6. ↑ 6,0 6,1 AFI.com. «AFI's 100 Years…100 Heroes and Villains» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 28 de payares de 2010.
  7. ↑ 7,0 7,1 Empire Online. «The 100 Greatest Movie Characters - 6. Indiana Jones» (inglés). Consultáu'l 28 de payares de 2010.
  8. ↑ 8,0 8,1 EW.com. «Entertainment Weekly» (inglés). Consultáu'l 28 de payares de 2010.
  9. ↑ 9,0 9,1 Filmsite.org. «Revista Premiere» (inglés). Consultáu'l 28 de payares de 2010.
  10. ↑ Capítulu My First Adventure de The Young Indiana Jones Chronicles.
  11. ↑ Mentáu pol padre de Indy nes escenes finales de The Last Crusade.
  12. ↑ La imaxe namái ye utilizada pa faer referencia a la cualidá d'aventureru del personaxe, sicasí difier particularmente del mesmu.
  13. ↑ Capítulu The Perils of Cupid (serie de televisión).
  14. ↑ Capítulu My First Adventure, The Young Indiana Jones Chronicles, años 1990.
  15. ↑ 15,0 15,1 Capítulu Passion for Life, serie de televisión, años 1990.
  16. ↑ Capítulu Travels with Father, The Young Indiana Jones Chronicles, años 1990.
  17. ↑ Capítulu Journey of Radiance, The Young Indiana Jones Chronicles, años 1990.
  18. ↑ 18,0 18,1 Capítulu Spring Break Adventure, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  19. ↑ Capítulu Phantom Train Of Doom, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  20. ↑ Capítulu Trenches Of Hell, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  21. ↑ Capítulu Trenches of Hell, The Young Indiana Jones Chronicles.
  22. ↑ Capítulu Demons of Deception (serie de televisión).
  23. ↑ Capítulu Oganga, The Giver And Taker Of Life (serie de televisión).
  24. ↑ Capítulu Attack of the Hawkmen, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  25. ↑ Capítulu Adventures in the Secret Service, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  26. ↑ Capítulu Espionage Escapades, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  27. ↑ Capítulu Tales of Innocence, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  28. ↑ Capítulu Winds of Change, The Young Indiana Jones Chronicles (serie de televisión).
  29. ↑ En Raiders of the Lost Ark, Marion namái diz que yera «una neña» cuando Indiana coló. Ye na novelización y cómic oficial de la película onde se cunta la edá de Marion y lo que pasó con Abner dempués: morrió escontra 1934 estrapáu por un ábanu en Nepal, mientres realizaba unes escavaciones arqueolóxiques.
  30. ↑ Tal alcuentru diba ser la exa central d'unu de los episodios de la tercer temporada de The Young Indiana Jones Chronicles, pero la serie foi atayada por falta d'audiencia.
  31. ↑ Argumentu de The Temple of Doom, segunda película de Indiana Jones.
  32. ↑ Argumentu de Raiders of the Lost Ark, primer película de Indiana Jones.
  33. ↑ Argumentu de The Last Crusade, tercer película de Indiana Jones.
  34. ↑ Consultar Indiana Jones and the Fate of Atlantis
  35. ↑ Vease Indiana Jones y la Máquina Infernal
  36. ↑ Argumentu de The Kingdom of the Crystall Skull, cuarta película de Indiana Jones.
  37. ↑ The Indiana Jones Timeline (por Allen Lane).
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 Douglas Brode (1995). The Films of Steven Spielberg. Citadel, páx. 90-98. ISBN 0-8065-1540-6.
  39. ↑ Anthony Breznican (9 d'avientu de 2007). First look: Whip cracks over new 'Indiana Jones' movie. USA Today. http://www.usatoday.com/life/movies/news/2007-12-09-indiana-jones_N.htm. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007. 
  40. ↑ Jim Windolf (2 d'avientu de 2007). Q&A: Steven Spielberg. Vanity Fair. http://www.vanityfair.com/culture/features/2008/02/spielberg_qanda200802?currentPage=3. Consultáu'l 2 d'avientu de 2007. 
  41. ↑ Shinji Hata (interviewer). From Star Wars to Indiana Jones: The Best of the LucasFilm Archives. LucasFilm.
  42. ↑ Maria Ponte (22 de mayu de 2008). Indiana Jones: He's Everyman, with wit and a whip. USA Today. http://www.usatoday.com/life/movies/news/2008-05-22-indiana-jones-cover_N.htm. Consultáu'l 23 de mayu de 2008. 
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Douglas Brode (1995). The Films of Steven Spielberg. Citadel, páx. 174, 176-187. ISBN 0-8065-1540-6.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Douglas Brode (1995). The Films of Steven Spielberg. Citadel, páx. 141-43. ISBN 0-8065-1540-6.
  45. ↑ Travis Fickett (22 de mayu de 2008). Indiana Jones and the Small Screen. IGN. http://uk.tv.ign.com/articles/875/875720p3.html. Consultáu'l 22 de mayu de 2008. 
  46. ↑ News, Etc.. Revista Empire. marzu, 2008.  p. 17. 
  47. ↑ Ian Freer (2008). The Indiana Jones Diaries. Revista Empire.  p. 15. 
  48. ↑ Davidmorgan.com (2017). «Indiana Jones Whips» (n'inglés). Consultáu'l 13 de mayu de 2017.
  49. ↑ Magnoliclothiers.com (2017). «Adventure Pants» (n'inglés). Consultáu'l 13 de mayu de 2017.
  50. ↑ Magnoliclothiers.com (2017). «British Mark VII Satchel» (n'inglés). Consultáu'l 13 de mayu de 2017.
  51. ↑ McIntee, 2016, p. 15
  52. ↑ 52,0 52,1 52,2  Indiana Jones: Making the Trilogy. Paramount Pictures.
  53. ↑ Hearn, p.80
  54. ↑ Hearn, p.112-115
  55. ↑ 55,0 55,1 McBride, p.309-322
  56. ↑ Calgaryherald.com «When George Lucas came to Calgary...» (n'inglés). Consultáu'l 7 de mayu de 2017.
  57. ↑ 57,0 57,1 «Raiders of the Lost Ark (1981)». Box Office Mojo. Consultáu'l 9 de xunetu de 2007.
  58. ↑ 58,0 58,1 «Indiana Jones and the Temple of Doom». Box Office Mojo. Consultáu'l 12 d'avientu de 2008.
  59. ↑ Rinzler, Bouzereau, capítulu 8: "Forward on All Fronts (agostu de 1983—xunu de 1984)", páxs. 168—183
  60. ↑ 60,0 60,1 «Indiana Jones and the Last Crusade». Box Office Mojo. Consultáu'l 12 d'avientu de 2008.
  61. ↑ 61,0 61,1 «Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull». Box Office Mojo. Consultáu'l 6 de marzu de 2008.
  62. ↑ «Raiders of the Lost Ark (1981)». Box Office Mojo. Consultáu'l 23 de xunu de 2007.
  63. ↑ Indiana Jones and the Temple of Doom. Revista Empire. ochobre de 2006.  páxs. 86-92. 
  64. ↑ Hearn, p. 144-7
  65. ↑ 65,0 65,1 Indiana Jones and the Last Crusade. Revista Empire. ochobre de 2006.  páxs. 96-100. 
  66. ↑ Shawn Adler (5 d'ochobre de 2007). George Lucas Promises 'Crystal Skull' Will Be As Good As First Indiana Jones Flick. Noticies MTV. http://www.mtv.com/movies/news/articles/1571280/20071005/story.jhtml?rsspartner=rssYahooNewscrawler. Consultáu'l 17 de xineru de 2008. 
  67. ↑ Dave McNary (31 d'ochobre de 2004). H'wood still jonesing for 'Indy 4'. Revista Variedaes. http://www.variety.com/article/VR1117912707.html?categoryid=13&cs=1. Consultáu'l 17 de xineru de 2008. 
  68. ↑ Erik Davis (11 d'avientu de 2007). EXCLUSIVE: Writer-Direutor David Koepp Talks 'Indiana Jones 4' with Cinematical. Cinematical. http://www.cinematical.com/2007/12/11/exclusive-writer-direutor-david-koepp-talks-indiana-jones-4-w/. Consultáu'l 17 de xineru de 2008. 
  69. ↑ Shawn Adler (5 d'avientu de 2007). Indiana Jones IV Writer Speaks: 'You've Just Got To Hope To God You Don't Screw Up.'. MTV. http://moviesblog.mtv.com/2007/12/05/indiana-jones-iv-writer-speaks-youve-just-got-to-hope-to-god-you-dont-screw-up/. Consultáu'l 17 de xineru de 2008. 
  70. ↑ Anthony Breznican (16 d'abril de 2008). Harrison Ford is a portrait of rugged individualism. USA Today. http://www.usatoday.com/life/movies/news/2008-04-16-harrison-ford_N.htm. Consultáu'l 18 d'abril de 2008. 
  71. ↑ Spielberg eyes more Indiana films. BBC News Online. 18 de mayu de 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7406990.stm. Consultáu'l 18 de mayu de 2008. 
  72. ↑ Roger Friedman (16 de mayu de 2008). Lucas: 'Indy 5' a Possibility. FOX News. http://www.foxnews.com/story/0,2933,356282,00.html. Consultáu'l 16 de mayu de 2008. 
  73. ↑ Patrick Lee (5 d'agostu de 2008). «Lucas: Indy V Research In Works». Sci Fi Wire. http://www.scifi.com/scifiwire/index.php?category=0&id=58310&type=0. Consultáu'l 5 d'agostu de 2008. 
  74. ↑ Shawn Adler (5 d'agostu de 2008). «'Indiana Jones 5' Won't Center on Shia LaBeouf, Insists George Lucas». MTV Movies Blogue. http://moviesblog.mtv.com/2008/08/05/exclusive-indiana-jones-5-wont-center-on-shia-labeouf-george-lucas-insists/. Consultáu'l 5 d'agostu de 2008. 
  75. ↑ Shawn Adler (5 d'agostu de 2008). «'Indiana Jones 5' Won't Center on Shia LaBeouf, Insists George Lucas». MTV Movies Blogue. http://moviesblog.mtv.com/2008/08/05/exclusive-indiana-jones-5-wont-center-on-shia-labeouf-george-lucas-insists/. Consultáu'l 5 d'agostu de 2008. 
  76. ↑ Geoff Boucher (3 d'ochobre de 2008). «Harrison Ford says George Lucas in 'think mode' on another 'Indiana Jones' film» (n'inglés). Los Angeles Times. http://latimesblogs.latimes.com/herocomplex/2008/10/harrison-ford-s.html. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2008. 
  77. ↑ Spielberg confirma planes pa "Indiana Jones 5". Milenio.com. http://www.milenio.com/node/248596. Consultáu'l 17 de xunetu de 2009. 
  78. ↑ «"Indiana Jones 5" va estrenase'l 10 de xunetu del añu 2020» (n'inglés). Elcomercio.pe. 25 d'abril de 2017. http://elcomercio.pe/luces/cine/indiana-jones-5-estrenárase-10-xunetu-anu-2020-noticia-1986706. Consultáu'l 7 de mayu de 2017. 
  79. ↑ «The Adventures of Young Indiana Jones». History.com. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l agostu, 2008.
  80. ↑ «The Adventures of Young Indiana Jones - About the series». History.com. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l agostu, 2008.
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 Hearn, p.170-179
  82. ↑ «The Young Indiana Jones». Los Angeles Times. Consultáu'l 23 d'abril de 2008.
  83. ↑ «The Young Indiana Jones». Revista Empire (3 de mayu de 2008). Consultáu'l 8 de mayu de 2008.
  84. ↑ Hearn, p.186
  85. ↑ Campbell Black (abril de 2008). Indiana Jones and the Raiders of the Lost Ark. Ballantine Books. ISBN 978-0-345-35375-7.
  86. ↑ James Kahn (mayu de 1984). Indiana Jones and the Temple of Doom. Ballantine Books. ISBN 978-0-345-31457-4.
  87. ↑ Rob MacGregor (setiembre de 1989). Indiana Jones and the Last Crusade. Ballantine Books. ISBN 978-0-345-36161-5.
  88. ↑ Wolfgang Hohlbein interview. TheRaider.net. 18 de marzu de 2003. http://www.theraider.net/features/interviews/wolfgang_hohlbein.php. Consultáu'l 1 de marzu de 2008. 
  89. ↑ 89,0 89,1 Aaron Gantt. «Interview with Rob MacGregor». The Indy Experience. Consultáu'l 1 de marzu de 2008.
  90. ↑ Rob MacGregor interview. TheRaider.net. 29 de xunu de 2002. http://www.theraider.net/features/interviews/rob_macgregor.php. Consultáu'l 1 de marzu de 2008. 
  91. ↑ Martin Caidin (payares de 1993). Indiana Jones and the Sky Pirates. Bantam Books. ISBN 978-0-553-56192-0.
  92. ↑ Martin Caidin (marzu de 1994). Indiana Jones and the White Witch. Bantam Books. ISBN 978-0-553-56194-4.
  93. ↑ «Max McCoy interview». TheRaider.net (31 d'ochobre de 2002). Consultáu'l 1 de marzu de 2008.
  94. ↑ Eddie Mishan (28 d'ochobre de 2004). Interview with Max McCoy. The Indy Experience. http://www.theindyexperience.com/interviews/max_mccoy_interview.php. Consultáu'l 1 de marzu de 2008. 
  95. ↑ Max McCoy (1995). Indiana Jones and the Philosopher's Stone. Bantam Books. ISBN 978-0-553-56196-8.
  96. ↑ Max McCoy (1996). Indiana Jones and the Dinosaur Eggs. Bantam Books. ISBN 978-0-553-56193-7.
  97. ↑ Max McCoy (1997). Indiana Jones and the Hollow Earth. Bantam Books. ISBN 978-0-553-56195-1.
  98. ↑ Max McCoy (1999). Indiana Jones and the Secret of the Sphinx. Bantam Books. ISBN 978-0-553-56197-5.
  99. ↑ (2008) The Adventures of Indiana Jones. Del Ray Books. ISBN 978-0-345-50127-1.
  100. ↑ James Rollins (2008). Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull. Del Ray Books. ISBN 978-0-345-50128-8.
  101. ↑ Indiana Jones Junior Novelizations On the Way. StarWars.com. 19 de febreru de 2008. http://www.starwars.com/community/news/films/news20080219b.html. Consultáu'l 19 de febreru de 2008. 
  102. ↑ Edición especial "Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull - L'universu perdíu: Escavando los cánones del Dr. Jones. Revista Premiere. mayu de 2008. http://www.premiere.com.mx. Consultáu'l 2008. 
  103. ↑ «Indiana Jones in Comics». UGO Networks. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  104. ↑ Paul Shipper (26 d'avientu de 2002). Hugh Fleming interview. TheRaider.net. http://www.theraider.net/features/interviews/hugh_fleming.php. Consultáu'l 28 de febreru de 2008. 
  105. ↑ Wiswell, Phil (marzu de 1983). «New Games From Well-Known Names» (n'inglés). Video Games:  p. 69. https://archive.org/stream/Video_Games_Volume_1_Number_06_1983-03_Pumpkin_Press_US#page/n67/mode/2up. Consultáu'l 14 de mayu de 2017. 
  106. ↑ «The Players Guide to Fantasy Games» (n'inglés). Electronic Games:  p. 47. xunu de 1983. https://archive.org/stream/electronic-games-magazine-1983-06/Electronic_Games_Issue_16_Vol_02_04_1983_Jun#page/n45/mode/2up. Consultáu'l 14 de mayu de 2017. 
  107. ↑ «Indiana Jones and the Temple of Doom: Action Figures». TheRaider.net. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  108. ↑ «Indiana Jones vinyl figure kits». TheRaider.net. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  109. ↑ «The Adventures of Indiana Jones». Cool Toy Review. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  110. ↑ «Toys McCoy Indiana Jones figures». TheRaider.net. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  111. ↑ «Disney Figures: Series 1». TheRaider.net. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  112. ↑ «Disney Figures: Series 2». TheRaider.net. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  113. ↑ «Toy Fair 2008 - Indiana Jones Presentation». Cool Toy Review. Consultáu'l 17 de febreru de 2008.
  114. ↑ «Exclusive Mail In Figures». Hasbro. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 8 de mayu de 2008.
  115. ↑ «Indiana Jones 'Raiders of the Lost Ark' - Sideshow Exclusive Edition». Sideshow Collectibles (21 de febreru de 2008). Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  116. ↑ «Toy Fair 2008 - Gentle Giant Indiana Jones». Cool Toy Review. Consultáu'l 21 de febreru de 2008.
  117. ↑ Scott Collura (25 de febreru de 2008). Toy Fair 08: Diamond Select Nabs Lucasfilm License. IGN. http://uk.comics.ign.com/articles/854/854599p1.html. Consultáu'l 27 de febreru de 2008. 
  118. ↑ USTF: Kotobukiya's Indiana Jones Lines. Action-Figure. 16 de febreru de 2008. http://www.action-figure.com/index.php?name=News&file=article&sid=22701. Consultáu'l 21 de febreru de 2008. 
  119. ↑ «Indiana Jones - Products». LEGO. Consultáu'l 17 de febreru de 2008.
  120. ↑ New Indy Movie LEGO Sets Offer Exclusive Peek Into Crystal Skull. Gizmodo. http://gizmodo.com/350473/new-indy-movie-lego-sets-offer-exclusive-peek-into-crystal-skull. Consultáu'l 17 de febreru de 2008. 
  121. ↑ allmusic ((( Indiana Jones Trilogy > Overview )))
  122. ↑ Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull", Amazon.com.
  123. ↑ Soundtrack Review at Tracksounds
  124. ↑ Páxina recapitulativa de los xuegos de rol de Indiana Jones (n'inglés)
  125. ↑ Disneyworld.disney.go.com. «Indiana Jones™ Epic Stunt Spectacular!». Consultáu'l 14 de mayu de 2017.
  126. ↑ Disneylandparis.fr. «Indiana Jones™ et témple-y du Péril» (en francés). Consultáu'l 14 de mayu de 2017.
  127. ↑ Disneyland.disney.go.com «Indiana Jones™ Adventure». Consultáu'l 14 de mayu de 2017.
  128. ↑ Disneyworld.disney.go.com. «Jock Lindsey's Hangar Bar». Consultáu'l 14 de mayu de 2017.
  129. ↑ Investigación histórica de la Smithsonian magacín; >Smithsonian Magacín | People & Places | Keepers of the Lost Ark?
  130. ↑ Stuart Munro-Hai, 2005, The Quest for the Ark of the Covenant, Tauris (reviewed in Times Literary Supplement 19 August 2005 p 36)
  131. ↑ PSUSENES I, UN FARÓN A destiempu. Exiptoloxía.cl. 15 d'agostu de 2004. http://www.egiptologia.cl/anexos/noticias/09_noticies%20agostu%202004/not_agosto_2004_12.htm. Consultáu'l 2008. 
  132. ↑ Gerardo Jofre (2004). 2nda Conferencia sobre l'Arca de l'Alianza editorial= Arqueologos.org. http://www.arqueologos.org/article.php3?id_article=84. Consultáu'l 2008. 
  133. ↑ Sala.doc L'Arca de l'Alianza - L'Arca sol Templu editorial= Enigmes y misterios.net. http://www.enigmasymisterios.net/nspip/IMG/doc/L'arca_de_l'alianza_-_Apuntes_pa_la Sala.doc. Consultáu'l 2008. 
  134. ↑ Ania Skliar, Grosse kulturen der welt-Ägypten, 2005
  135. ↑ Alberto Siliotti, Egypt: temples, people, gods,1994
  136. ↑ Mike Dash Thug: the true story of India's murderous cult. Cambridge (Reinu Xuníu): Granta Books, 2005; ISBN 1-86207-604-9.
  137. ↑ Maria Lorente. Entrevista - El "Grial Nazi" de Francesc Miralles. La Busqueda.org. http://perso.orange.es/recobl44/nov48.htm. Consultáu'l 2008. 
  138. ↑ 138,0 138,1 138,2 A Brief History of Dr. Jones (Marshall College - An Introduction to Archaeology Theory). Indiana Jones - Sitiu oficial. 2008. http://www.indianajones.com/site/index.html. Consultáu'l setiembre de 2008. 
  139. ↑ 139,0 139,1 Mike Peed (9 de xunu de 2008). «Digging». The New Yorker. http://www.newyorker.com/talk/2008/06/09/080609ta_talk_peed. Consultáu'l 17 de xunetu de 2008. 
  140. ↑ Eti Bonn-Muller and Eric A. Powell (mayu / xunu, 2008). «Indy Spirit Awards». Archaeology. http://www.archaeology.org/0805/trenches/indy.html. Consultáu'l 17 de xunetu de 2007. 
  141. ↑ Harrison Ford Elected to AIA Board. Archaeological Institute of America. 9 de xunu de 2008. http://www.archaeological.org/webinfo.php?páxina=10477. Consultáu'l xunetu de 2008. 
  142. ↑ Indiana Jones and the Ultimate Quest, especial por The History Channel. Realtvnews.com.ar. http://www.realtvnews.com.ar/new/rincon.php?id=5844. Consultáu'l 28 de payares de 2010. 

Bibliografía

N'inglés

Enllaces esternos

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente