El suecu (en suecu: svenska) ye una llingua xermánica del norte d'Europa, falada por ente 9 y 14 millones de persones. La mayoría d'ellos son de Suecia, Finlandia y nes Islles Åland (autónomes), onde ye l'idioma oficial. El suecu ye una de les llingües nórdiques, xunto col danés, el noruegu, l'islandés y el feroés. Les llingües nórdiques son un subgrupu de les llingües xermániques, que formen parte de la familia llingüística conocida como llingües indoeuropees. El suecu, al igual que'l restu de llingües nórdiques, ye un descendiente del nórdicu antiguu, faláu n'Escandinavia mientres la dómina viquinga. El suecu ye en gran parte comprensible col noruegu y el danés.
Descripción llingüística
Clasificación
Fonoloxía
Unu de los principales problemes qu'atopen los estudiantes de suecu ye la so aparente falta d'una pronunciación estándar. Les vocales y dellos soníos consonánticos, especialmente los sibilantes, realícense de formes bien distintes en diverses variantes llargamente aceptaes. Amás, l'acentu melódicu del centru de Suecia ye sosprendentemente distintu al del sur y norte, que, de la mesma, difier del de Dalecarlia y Gotland. El suecu finlandés y el suecu de delles árees del norte de Suecia nun utilicen l'acentu melódicu n'absolutu, llugares nos que'l finés apodera dende hai menos d'un sieglu.
Una traza bultable del suecu ye que desenvolvió pares mínimos que la so diferencia básase nel tonu, eso convierte al suecu nuna de les poques llingües indoeuropees tonales (el punyabí y otres llingües indoaries tamién desenvolvieron tonu sobre una base independiente).
Escritura
L'alfabetu suecu cuenta con 29 lletres: l'alfabetu llatín, y trés lletres más Å-å, Ä-ä y Ö-ö. Estes lletres colóquense con esti orde a la fin del alfabetu tres la lletra Z, siendo la primer lletra del alfabetu l'A y la postrera la Ö. Delles pallabres arcaiques y estranxerismos utilicen la lletra W, considerada como una variante de la V. Puede atopase tamién l'acentu agudu en dellos nomes (ex. Lindén). Hai de mentar tamién que la lletra Y cuenta como vocal.
L'alfabetu rúnicu yera utilizáu nel nórdicu antiguu y suecu antiguu primero qu'adoptara l'alfabetu llatín, que reemplazó al antiguu sistema d'escritura mientres la Edá Media.
Gramática
Verbos
Los verbos conxúguense según tiempu (presente, pretéritu), mou (indicativu, suxuntivu ya imperativu) y diátesis (activa, pasiva).
Les formes finites del suecu son el presente d'indicativu, de suxuntivu, pretéritu d'indicativu, de suxuntivu ya imperativu. Les formes infinites son les de infinitivu, supinu, participiu de presente y participiu de perfectu.
Acordies col so raigañu los verbos tienen cuatro conxugaciones. Los de la primera, segunda y tercera conxugación son verbos regulares:
Grupu
|
Infinitivu
|
Preteritu
|
Supinu
|
Participiu Perfectu
|
Explicación
|
Asturianu
|
1
|
ropa
|
ropade
|
ropat
|
ropad
|
Verbos regulares con raigañu acabáu en -a
|
llamar
|
2
|
|
|
|
|
Verbos regulares con raigañu acabáu en consonante
|
llamar/sonar (teléfonu)
|
caminar
|
escoyer
|
|
3
|
tro
|
trodde
|
trott
|
trodd
|
Verbos regulares con raigañu acabáu en vocal llarga tónica
|
creer
|
El cuartu grupu inclúi los verbos irregulares con raigaños que tienen alternancia vocálica
Grupu
|
Infinitivu
|
Preteritu
|
Supinu
|
Participiu Perfectu
|
Explicación
|
Asturianu
|
4
|
skriva
|
flyga
|
binda
|
bära
|
äta
|
fara
|
falla
|
|
skrev
|
flög
|
band
|
bar
|
åt
|
for
|
föll
|
|
skrivit
|
flugit
|
bundit
|
burit
|
ätit
|
farit
|
fallit
|
|
skriven
|
flugen
|
bunden
|
buren
|
äten
|
faren
|
fallen
|
|
Exemplos d'alternancia vocálica
|
escribir
|
nalar
|
venceyar
|
llevar, cargar
|
comer
|
dir, conducir
|
caer
|
|
Referencies