Sultanatu wattásida
| ||||
|---|---|---|---|---|
| dinastía | ||||
| Alministración | ||||
| Forma de gobiernu | Sultán | |||
| Llingües oficiales | Llingües bereberes | |||
| Xeografía | ||||
 | ||||
 | ||||
La dinastía de los wattásidas, vatásidas (n'árabe: وطاسيون waṭāsīyūn) o banū watūs (بنو الوطاس banū al-waṭās; en bereber, ⵉⵡⴻⵟⵟⴰⵙⴻⵏ Iweṭṭāsen) o watasíes foi una dinastía d'orixe bereber zenata que gobernó una parte del Magreb con nucleu nel norte del actual Marruecos mientres los sieglos xv y xvi, conocida tamién como Reinu de Fez. Los wattásidas fueron precedíos polos benimerines y fueron asocedíos polos saadíes.
Los wattásidas, que compartíen colos benimerines un llinaxe bereber con oríxenes zenates, taben rellacionaos colos segundos; los benimerines llegaren a reclutar visires wattásidas;[n. 1] estos visires asumieron el cargu de sultanes cuando l'últimu monarca benimerín, Abu Muhámmad Abd al-Haqq (tamién llamáu Abd al-Haqq), quien había masacrado a dellos wattásidas en 1459, finó mientres una revuelta popular en Fez nel añu 1465.
Los sos vecinos yeren los ziyánidas de Tlemecén, al este; los saadianos de Marrakech, al sur, col ríu Oum Er-Rbia, como frontera común; l'enclave español de Melilla (dende 1497), al nordeste; y l'enclave portugués de Ceuta, al noroeste.
Abu Abd A el·lah al-Sheikh Muhámmad ibn Yahya al-Mahdi (tamién llamáu Muhámmad al-Šayj) foi'l primer sultán wattásida, pero solo controló'l norte del territoriu marroquín; el sur siguía apoderáu pola dinastía saadí. El reinu formóse cuando Abu Abd A el·lah al-Sheikh Muhámmad ibn Yahya conquistó la ciudá de Fez al sultán benimerín Shorfa, en 1472, dando entamu al gobiernu de la dinastía wattásida, qu'antes tuviera dellos visires, y qu'asocedió a la dinastía de los benimerines.
El periodu ente los años 1465 y 1472 foi inestable, y les últimes posesiones musulmanes n'Al-Ándalus perdiéronse. Nes mariñes norteafricanas, la ciudá y plaza de Ceuta pasó a poder del Reinu de Portugal, campeando españoles y portugueses peles zones costeres de Marruecos. Sicasí, los wattásidas caltuvieron bones rellaciones comerciales colos estaos ibéricos. Fueron ganaos pol emburrie de los jerifes de la dinastía saadita, que s'apoderaron de Marrakech (1524) y de Fez (1549). En 1554 el wattásida Abu 'Ali Hasûn, col sofitu de los otomanos instalaos en Arxel retomó la ciudá. Finalmente foi derrotáu y muertu en Tadla pol saadiano Muhámmad al-Sheikh que recuperó Fez.
Por cuenta de la presión qu'exercíen los saaditas, Carlos V, los portugueses y los turcos otomanos, los wattásidas tuvieron d'abandonar Marruecos en 1554; asocedió-yos nel poder la dinastía saadí.
Los postreros wattasíes fueron masacrados polos pirates berberiscos mientres fuxíen de Marruecos.
Sultanes wattásidas
- 1472–1504: Abu Abd A el·lah al-Sheikh Muhámmad ibn Yahya
- 1504–1526: Abu Abd A el·lah al-Burtuqali Muhámmad ibn Muhámmad
- 1526: Abu al-Hasan Abu Hasan Alí ibn Muhámmad (contestáu pol so sobrín)[1]
- 1526–1545: Abu al-Abbás Áhmad ibn Muhámmad
- 1545–1547: Násir ad-Din al-Qasri Muhámmad ibn Áhmad
- 1547–1549: Abu al-Abbás Áhmad ibn Muhámmad
- 1554–1554: Abu al-Hasan Abu Hasún Alí ibn Muhámmad
Notes
- ↑ 1420–1448: Abu Zakariya Yahya
1448–1458: Alí ibn Yúsuf
1458–1459: Yahya ibn Abi Zakariya Yahya
Referencies
- ↑ Abû Hasûn `Alî ye l'hermanu de Mohámmed al-Burtuqâlî según Charles-André Julien, Histoire de l'Afrique du Nord, des origines à 1830, Ed. orixinal 1931, reed. Payot, Paris, 1994, ISBN 978-2-228-88789-2, p. 569.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Sultanatu wattásida.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q970799- Multimedia: Wattasid dynasty