Mahmızca

Mahmızca
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptophyta
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superasterids
Klad:
Asterids
Klad:
Lamiids
Dəstə:
Dalamazçiçəklilər
Fəsilə:
Bağayarpağıkimilər
Triba:
Antirrhineae
Cins:
Mahmızca
Beynəlxalq elmi adı

Mahmızca (lat. Linaria)[1] — bağayarpağıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]

Yabanı kətanın yarpaqları adi kətanın yarpaqlarına oxşayır.Bu oxşarlığa görə bitki latınca Linaria adlandırılmışdır. Kətanın 100-ə yaxın növü məlumdur ki, onlardan yaşıllaşdırmada, gülçülükdə 20 növü geniş istifadə olunur. Azərbaycanda 17 növü bitir. Yabanı kətanın iki növü L.bipartita, L.maroccana ən çox yayılmışlar. İkihissəli yabanı kətan (L.bipartita)-30 sm hündürlükdə, çiçəkləri salxımşəkilli hamaşçiçəklərə toplanmış bitkidir. Yabanı kətanın gülləri qurdağzının güllərinə çox oxşayır. Onlar sarı-narıncı və bənövşəyi rəngdə olur. Yabanı halda Şimali Afrikada və Portuqaliyada bitir. Mərakeş yabanı kətan (L.maroccana) əvvəlki növdən hündürlüyünə və uzun mahmızlarına görə fərqlənir. Bu növün vətəni Şimali Afrikadır. L.maroccana növünün müxtəlif rəngli güllərindən mədəni formalarının yaradılmasında geniş istifadə olunur. Yabanı kətandan çox vaxt dəstə bağlayırlar. Park və bağ salmada, qazonların mərkəzində müxtəlif kompozisiyaların qurulmasında yaxşı görünür. Yabanı kətan toxumla çoxaldılır. Bitki torpağa tələbkar deyil, hətta daşlıq sahələrdə əkilmək üçün istifadə edilir. Otaq şəraitində dibçəklərdə, pəncərə önündə qoyulur.

Növləri

  • Linaria araratica Tzvelev
  • Linaria bipartita (Vent.) Willd.
  • Linaria bordiana Santa & Simonn.
  • Linaria bungei Kuprian.
  • Linaria buriatica Turcz. ex Benth.
  • Linaria concolor Griseb.
  • Linaria cretacea Fisch. ex Spreng.
  • Linaria genistifolia (L.) Mill.
    • Linaria genistifolia subsp. dalmatica (L.) Maire & Petitm.
  • Linaria hepatica Bunge
  • Linaria incompleta Kuprian.
  • Linaria japonica Miq.
  • Linaria kulabensis B. Fedtsch.
  • Linaria linaria (L.) H. Karst.
  • Linaria loeselii Schweigg.
  • Linaria longicalcarata D.Y. Hong
  • Linaria pinifolia (Poir.) Munz
  • Linaria purpurea (L.) Mill.
  • Linaria repens (L.) Mill.
  • Linaria reticulata (Sm.) Desf.
  • Linaria rupestris Mill.
  • Linaria ruthenica Blonski
  • Linaria sagittata (Poir.) Hook. f.
  • Linaria simplex (Link) DC.
  • Linaria spartea (L.) Chaz.
  • Linaria spuria Mill.
  • Linaria supina (L.) Chaz.
  • Linaria thibetica Franch.
  • Linaria vulgaris Mill.
    • Linaria vulgaris subsp. acutiloba (Fisch. ex Rchb.) D.Y. Hong
    • Linaria vulgaris f. peloria (With.) Rouleau
    • Linaria vulgaris subsp. sinensis (Debeaux) D.Y. Hong
  • Linaria yunnanensis W.W. Sm.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Xarici keçidlər

Mahmızca:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

 İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.