Əməköməcikimilər

Əməköməcikimilər
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Malvidlər
Dəstə:
Əməköməciçiçəklilər
Fəsilə:
Əməköməcikimilər
Beynəlxalq elmi adı

Əməköməcikimilər (lat. Malvaceae) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi.

Birillik vә çoxillik ot, kol, liana vә ya ağaclardır. Yarpaqları növbәli, sadә dilimli vә ya barmaqvarı-mürәkkәb, yarpaqaltlıqlıdır. Gövdә vә yarpaqlarında sәciyyәvi ulduzvarı tüklәnmә, yerüstü zoğlarının toxumalarında selikli hüceyrәlәr var. Çiçәklәri iri vә ya orta ölçülü, tәk-tәk, yaxud çiçәk qruplarında toplanmışdır; çiçәk tacı 5 lәçәkli, çox vaxt әlvan rәnglidir; bәzi növlәrinin lәçәklәri burulmuş şәkildәdir. Sütuncuğu әhatә edәn çoxsaylı erkәkciklәri boru şәklindә bitişmişdir: yumurtalığı 5 vә ya daha çox bitişmiş meyvә yarpaqcıqlarından ibarәtdir. Meyvәsi yuvaların sayına görә ayrı-ayrı toxumlara bölünür (mәs., әmәkömәci) vә ya qutucuqdur (hibiskusda, pambıq kolunda vә s.), bәzәn gilәmeyvәdir (malvaviskus – Malvaviscus). Tropiklәrdә xüsusilә çoxsaylı vә müxtәlif olan 100 cinsdә birlәşәn 1200-әdәk növü var; meşә, savanna, bataqlıq vә dәniz sahillәrindә bitir.

Azәrbaycanda 9 növü mәlumdur. Əməköməcilər arasında lifli (pambıq kolu, kәnaf, kәndirotu, sida vә s.), tәrәvәz (bamiyə), "içki" (hibiskus karkade), dәrman (bәlğәmotu) bitkilәri var. Hibiskus, gülxәtmi, әmәkömәci, lovatera vә s. çox yayılmış bәzәk bitkilәridir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

  • Bombacaceae Kunth
  • Byttneriaceae R.Br.
  • Sparrmanniaceae J.Agardh
  • Sterculiaceae Vent.
  • Tiliaceae Juss.

Cinsləri

  • Abelmoschus Medik.
  • Abroma Jacq.
  • Abutilon Mill.
  • Acaulimalva Krapov.
  • Acropogon Schltr.
  • Adansonia L.
  • Aguiaria Ducke
  • Akrosida Fryxell & Fuertes
  • Alcea L.
  • Allobriquetia Bovini
  • Allosidastrum (Hochr.) Krapov., Fryxell & Bates
  • Allowissadula D.M.Bates
  • Althaea L.
  • Alyogyne Alef.
  • Ancistrocarpus Oliv.
  • Andeimalva J.A.Tate
  • Andringitra Skema
  • Androcalva C.F.Wilkins & Whitlock
  • Anisodontea C.Presl
  • Anoda Cav.
  • Anotea (DC.) Kunth
  • Apeiba Aubl.
  • Argyrodendron F.Muell.
  • Asterotrichion Klotzsch
  • Ayenia L.
  • Azanza Alef.
  • Bakeridesia Hochr.
  • Bastardiastrum (Rose) D.M.Bates
  • Batesimalva Fryxell
  • Bernoullia Oliv.
  • Berrya Roxb.
  • Billieturnera Fryxell
  • Bombax L.
  • Bombycidendron Zoll. & Moritzi
  • Bordasia Krapov.
  • Boschia Korth.
  • Brachychiton Schott & Endl.
  • Briquetia Hochr.
  • Brownlowia Roxb.
  • Burretiodendron Rehder
  • Callianthe Donnell
  • Callirhoe Nutt.
  • Calyculogygas Krapov.
  • Calyptraemalva Krapov.
  • Camptostemon Mast.
  • Carpodiptera Griseb.
  • Catostemma Benth.
  • Cavanillesia Ruiz & Pav.
  • Ceiba Mill.
  • Cenocentrum Gagnep.
  • Cephalohibiscus Ulbr.
  • Cheirolaena Benth.
  • Chiranthodendron Larreat.
  • Christiana DC.
  • Cienfuegosia Cav.
  • Clappertonia Meisn.
  • Coelostegia Benth.
  • Cola Schott & Endl.
  • Colona Cav.
  • Commersonia J.R.Forst. & G.Forst.
  • Corchoropsis Siebold & Zucc.
  • Corchorus L.
  • Corynabutilon (K.Schum.) Kearney
  • Craigia W.W.Sm. & W.E.Evans
  • Cristaria Cav.
  • Cullenia Wight
  • Decaschistia Wight & Arn.
  • Dendrosida J.E.Fryxell
  • Desplatsia Bocq.
  • Dicarpidium F.Muell.
  • Dicellostyles Benth.
  • Diplodiscus Turcz.
  • Dirhamphis Krapov.
  • Dombeya Cav.
  • Duboscia Bocq.
  • Durio Adans.
  • Eleutherostylis Burret
  • Entelea R.Br.
  • Eremalche Greene
  • Erinocarpus Nimmo ex J.Graham
  • Eriolaena DC.
  • Eriotheca Schott & Endl.
  • Erioxylum Rose & Standl.
  • Firmiana Marsili
  • Franciscodendron B.Hyland & Steenis
  • Fremontodendron Coville
  • Fryxellia D.M.Bates
  • Fuertesimalva Fryxell
  • Gaya Kunth
  • Gilesia F.Muell.
  • Glossostemon Desf.
  • Glyphaea Hook.f.
  • Goethalsia Pittier
  • Gossypioides Skovst. ex J.B.Hutch.
  • Gossypium L.
  • Grewia L.
  • Guazuma Mill.
  • Guichenotia J.Gay
  • Gynatrix Alef.
  • Gyranthera Pittier
  • Hafotra Dorr
  • Hampea Schltdl.
  • Hannafordia F.Muell.
  • Harmsia K.Schum.
  • Helicteres Pluk. ex L.
  • Helicteropsis Hochr.
  • Heliocarpus L.
  • Herissantia Medik.
  • Heritiera Aiton
  • Hermannia L.
  • Hibiscadelphus Rock
  • Hibiscus L.
  • Hildegardia Schott & Endl.
  • Hochreutinera Krapov.
  • Hoheria A.Cunn.
  • Horsfordia A.Gray
  • Howittia F.Muell.
  • Huberodendron Ducke
  • Humbertiella Hochr.
  • Hydrogaster Kuhlm.
  • Iliamna Greene
  • Indagator Halford
  • Jarandersonia Kosterm.
  • Julostylis Thwaites
  • Jumelleanthus Hochr.
  • Kearnemalvastrum D.M.Bates
  • Kitaibelia Willd.
  • Kleinhovia L.
  • Kokia Lewton
  • Kosteletzkya C.Presl
  • Kostermansia Soegeng
  • Krapovickasia Fryxell
  • Kydia Roxb.
  • Lagunaria (A.DC.) Rchb.
  • Lasiopetalum Sm.
  • Lawrencia Hook.
  • Lebronnecia Fosberg & Sachet
  • Lecanophora Speg.
  • Leptonychia Turcz.
  • Luehea Willd.
  • Lueheopsis Burret
  • Lysiosepalum F.Muell.
  • Malachra L.
  • Malacothamnus Greene
  • Malope L.
  • Malva Tourn. ex L.
  • × Malvalthaea Iljin
  • Malvastrum A.Gray
  • Malvaviscus Fabr.
  • Malvella Jaub. & Spach
  • Mansonia J.R.Drumm.
  • Marcanodendron Doweld
  • Matisia Bonpl.
  • Maxwellia Baill.
  • Megatritheca Cristóbal
  • Megistostegium Hochr.
  • Melhania Forssk.
  • Melochia L.
  • Meximalva Fryxell
  • Microcos Burm. ex L.
  • Modiola Moench
  • Modiolastrum K.Schum.
  • Mollia Mart.
  • Monteiroa Krapov.
  • Mortoniodendron Standl. & Steyerm.
  • Napaea L.
  • Nayariophyton T.K.Paul
  • Neesia Blume
  • Neobaclea Hochr.
  • Neobrittonia Hochr.
  • Neobuchia Urb.
  • Neoregnellia Urb.
  • Nesogordonia Baill.
  • Nototriche Turcz.
  • Ochroma Sw.
  • Octolobus Welw.
  • Pachira Aubl.
  • Palaua Cav.
  • Papuodendron C.T.White
  • Patinoa Cuatrec.
  • Pavonia Cav.
  • Peltaea (C.Presl) Standl.
  • Pentace Hassk.
  • Pentapetes L.
  • Pentaplaris L.O.Williams & Standl.
  • Periptera DC.
  • Perrierophytum Hochr.
  • Phragmocarpidium Krapov.
  • Phragmotheca Cuatrec.
  • Phymosia Desv.
  • Physodium C.Presl
  • Pityranthe Thwaites
  • Plagianthus J.R.Forst. & G.Forst.
  • Pochota Ram.Goyena
  • Pseudabutilon R.E.Fr.
  • Pseudobombax Dugand
  • Pseudocorchorus Capuron
  • Pterocymbium R.Br.
  • Pterospermum Schreb.
  • Pterygota Schott & Endl.
  • Quararibea Aubl.
  • Radyera Bullock
  • Reevesia Lindl.
  • Rhodognaphalon (Ulbr.) Roberty
  • Rhynchosida Fryxell
  • Ripariosida Weakley & D.B.Poind.
  • Robinsonella Rose & Baker f.
  • Roifia Verdc.
  • Rojasimalva Fryxell
  • Ruizia Cav.
  • Scaphium Schott & Endl.
  • Scaphopetalum Mast.
  • Schoutenia Korth.
  • Scleronema Benth.
  • Senra Cav.
  • Septotheca Ulbr.
  • Seringia J.Gay
  • Sida L.
  • Sidalcea A.Gray ex Benth.
  • Sidasodes Fryxell & Fuertes
  • Sidastrum Baker f.
  • Sparrmannia L.f.
  • Sphaeralcea A.St.-Hil.
  • Spirabutilon Krapov.
  • Spirotheca Ulbr.
  • Sterculia L.
  • Tarasa Phil.
  • Tetralix Griseb.
  • Tetrasida Ulbr.
  • Theobroma L.
  • Thepparatia Phuph.
  • Thespesia Sol. ex Corrêa
  • Thomasia J.Gay
  • Tilia L.
  • Trichospermum Blume
  • Triplochiton K.Schum.
  • Triumfetta Plum. ex L.
  • Tropidococcus Krapov.
  • Ungeria Schott & Endl.
  • Urena Dill. ex L.
  • Urocarpidium Ulbr.
  • Vasivaea Baill.
  • Waltheria L.
  • Wercklea Pittier & Standl.
  • Wissadula Medik.
  • Woodianthus Krapov.

İstinadlar

  1. ↑ Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
  2. ↑ Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes. // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018. ISBN 978-3-946583-16-5

Həmçinin bax