Йәйге Олимпия уйындары

Йәйге Олимпия уйындары — йәйге һәм бөтә миҙгел спорт төрҙәре буйынса иң ҙур халыҡ-ара ярыштары. Халыҡ-ара олимпия комитеты эгидаһы менән 4 йылға бер тапҡыр уҙғарыла. Олимпия уйындары 1896 йылдан алып үткәрелә башлай. Олимпия хәрәкәтенең хәҙерге заманда яңынан барлыҡҡа килеүе барон Пьер де Кубертен эшмәкәрлегенә бәйле.

Уйындар	Йыл	Асыу тантанаһы	Ябыу тантанаһы	Ҡала	Дәүләт	Дәүләттәр иҫәбе	Спорт төрҙәре иҫәбе
I	1896	6 апрель	15 апрель	Афины	Греция	14	9
II	1900	14 май	28 октябрь	Париж	Франция	24	20
III	1904	1 июль	23 ноябрь	Сент-Луис	АҠШ	12	18
—(1)	1906	9 апрель	19 апрель	Афины	Греция	21
IV	1908	27 апрель	31 октябрь	Лондон	Бөйөк Британия	22	22
V	1912	5 июнь	27 июль	Стокгольм	Швеция	28	14
VI(2)	1916	__	__	Берлин	Герман империяһы	__	__
VII	1920	14 август	29 август	Антверпен	Бельгия	29	22
VIII	1924	5 июль	27 июль	Париж	Франция	44	17
IX	1928	17 май	12 август	Амстердам	Нидерланд	46	14
X	1932	30 июль	14 август	Лос-Анджелес	АҠШ	37	14
XI	1936	1 август	16 август	Берлин	Германия	51	19
XII(3)	1940	__	__	Токио → Хельсинки	Япония →  Финляндия	__	__
XIII(4)	1944	__	__	Лондон	Бөйөк Британия	__	__
XIV	1948	29 июль	14 август	Лондон	Бөйөк Британия	59	17
XV	1952	19 июль	3 август	Хельсинки	Финляндия	69	17
XVI(5)	1956	22 ноябрь 10 июнь	8 декабрь 17 июнь	Мельбурн Стокгольм	Австралия  Швеция	67	17 (ат спорты)
XVII	1960	25 август	11 сентябрь	Рим	Италия	83	17
XVIII	1964	10 октябрь	24 октябрь	Токио	Япония	93	19
XIX	1968	12 октябрь	27 октябрь	Мехико	Мексика	112	20
XX	1972	26 август	11 сентябрь	Мюнхен	ФРГ	121	23
XXI	1976	17 июль	1 август	Монреаль	Канада	92	21
XXII(6)	1980	19 июль	3 август	Мәскәү	СССР	80	21
XXIII(7)	1984	28 июль	12 август	Лос-Анджелес	АҠШ	140	23
XXIV	1988	17 сентябрь	2 октябрь	Сеул	Корея Республикаһы	159	27
XXV	1992	25 июль	9 август	Барселона	Испания	169	32
XXVI	1996	19 июль	4 август	Атланта	АҠШ	197	26
XXVII	2000	15 сентябрь	1 октябрь	Сидней	Австралия	199	28
XXVIII	2004	13 август	29 август	Афины	Греция	201	28
XXIX	2008	8 август	24 август	Пекин	Ҡытай	204	28
XXX	2012	27 июль	12 август	Лондон	Бөйөк Британия	204	26
XXXI	2016	5 август	21 август	Рио-де-Жанейро	Бразилия	203
XXXII	2020	24 июль	9 август	Токио	Япония
XXXIII	2024
XXXIV	2028

⁶ 65 дәүләт, шул иҫәптән АҠШ, Канада, Төркиә, Көньяҡ Корея, Япония, СССР-ҙағы уйындарға бойокт иғлан итәләр.

⁷ Мәскәү Олимпиадаһына бойкотҡа яуап итеп Ҡытай, Югославия һәм Румыниянан башҡа барлыҡ социалистик илдәр АҠШ-тағы уйындарға бойкот иғлан итәләр.

Миҙалдар һаны буйынса лидерҙар

Алтын миҙалдар

Кәмендә һигеҙ алтын миҙал

№	Спортсы	Милли олимпия комитеты	Спорт төрө	Уйындар				Всего
01 !1	Майкл Фелпс	АҠШ	Йөҙөү	2004—2016	23	3	2	28
02 !2	Лариса Латынина	СССР	Спорт гимнастикаһы	1956—1964	9	5	4	18
03 !3	Пааво Нурми	Финляндия	еңел атлетика	1920—1928	9	3	0	12
04 !4	Марк Спитц	АҠШ	Йөҙөү	1968—1972	9	1	1	11
05 !5	Карл Льюис	АҠШ	Еңел атлетика	1984—1996	9	1	0	10
06 !6	Биргит Фишер	ГДР  Германия	Байдарка һәм каноэла ишеү	1980—2004	8	4	0	12
007 !7	Савао Като	Япония	Спорт гимнастикаһы	1968—1976	8	3	1	12
	Дженни Томпсон	АҠШ	Йөҙөү	1992—2004	8	3	1	12
09 !9	Мэтт Бионди	АҠШ	Йөҙөү	1984—1992	8	2	1	11
10	Рэй Юри	АҠШ	Еңел атлетика	1900—1908	8	0	0	8
	Усэйн Болт	Ямайка	Еңел атлетика	2008—2016	8	0	0	8

Призёрҙар

1896—2021 йылдарҙа үткән 29 уйында команда ярыштарында йәйге Олимпия уйындары еңеүселәре:

• АҠШ — 19 тапҡыр.
• СССР/ Олимпия уйындарында Берләшкән команда — 7 тапҡыр.
• Франция — 1 тапҡыр.
• Бөйөк Британия — 1 тапҡыр.
• Германия — 1 тапҡыр.
• КНР — 1 тапҡыр.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Олимпия уйындары
• Ҡышҡы Олимпия уйындары
• Паралимпия уйындары

Һылтанмалар

	Йәйге Олимпия уйындары Викимилектә
	Йәйге Олимпия уйындары Викияңылыҡтарҙа

• Подготовка к олимпиаде в Рио 2015 йыл 20 май архивланған..
• Инфографика по Олимпийским играм — 2012, новости соревнований, архив игр
• История летней Олимпиады 2014 йыл 9 февраль архивланған.