Рәсәйҙең ситке нөктәләре

Рәсәй Федерацияһыбиләмәләренең төньяҡ һәм көнсығыш географик нөктәләре Евразияның материктағы һәм утрауҙағы ситке нөктәләре менән тап килә .

Элекке Советтар Союзы һәм Рәсәй Федерацияһының сиктәре (хәҙерге Төркмәнстандың Серхетабад ҡалаһындағы (элекке Кушка) иң көньяҡ нөктәнән башҡалары) тулыһынса тап килә. СССР-ҙың иң бейек тау түбәһе булған «Коммунизм пигы» (7495 м) хәҙерге ваҡытта Тажикстан биләмәлрендә һәм ул «Исмоила Сомони пигы» тип йөрөтөлә.

1841 йылға тиклем Рәсәй империяһының иң көнсығыш нөктәһе Төньяҡ Америкалағы, Форт-Росс тигән урыҫ торағында булған. Форт-Россты һатҡас, 1867 йылға тиклем көнсығыш нөктә Урыҫ Аляскаһы менән Британияның Төньяҡ Америкаһы араһында ҡала. Рәсәй империяһының иң көнбайыш сиге элекке Польша батшалығының Пыздры өйәҙенә ҡараған Руда Комаровская исемле торағы янында булған. Башҡа сиктәр Советтар Союзыныҡы менән тап килә.

• Төньяҡ нөктә —Флигель мороно янында, Франца-Иосиф ере, Архангельск өлкәһе^[1]

81°50′35″ с. ш. 59°14′22″ в. д.^HGЯO

• Көньяҡ нөктә — Рагдан тауынан көнсығышҡа ҡарай 2,2 км алыҫлыҡта 3500 м бейеклектәге исемһеҙ түбә һәм тауҙарҙан көньяҡ-көнсығышҡа ҡарай Несен (3,7 км) һәм Базардюзю (7,3 км), Дағстан^[2]

41°11′07″ с. ш. 47°46′54″ в. д.^HGЯO)

• Көнбайыш нөктә — погранзастава Нормельн^[3], Балтик мороно , Калининград өлкәһе ^[4]

54°27′45″ с. ш. 19°38′19″ в. д.^HGЯO

• Көнсығыш нөктә — Ратманов утрауы, Чукот автономиялы округы^[5]

65°47′ с. ш. 169°01′ з. д.^HGЯO

• Төньяҡ нөкт ә— Челюскин мороно, Красноярск крайы (77°43’N)
• Көньяҡ нөктә — Рагдантауынан көнсығышҡа ҡарай 2,2 км алыҫлыҡта 3500 м бейеклектәге исемһеҙ түбә һәм тауҙарҙан көньяҡ-көнсығышҡа ҡарай Несен (3,7 км) һәм Баҙардөҙө (7,3 км), Дағстан (41°13’N)
• Көнбайыш нөктә — ҡомло морон Гданьск ҡултығы Балтик диңгеҙе Калининград эргәһендә (19°38’ в. д.)
• Ҡөнсығыш нөктә— Дежнёв мороно, Чукот автономиялы округы (169°40’W)

• Төньяҡ — Певек, Чукот автономиялы округы (69°42′N)
• Көньяҡ — Дербент, Дағстан (42°04′N)
• Көнбайыш — Балтийск, Калининград өлкәһе (19°55′E)
• Көнсығыш — Анадырь, Чукот автономиялы округы (177°30′E)

• Төньяҡ — Диксон, Красноярск крайы (73°30′N)
• Көньяҡ — Куруш], Дағстан (41°16′N)
• Көнбайыш — Балтийск, Калининград өлкәһе (19°55′E)
• Көнсығыш — Уэлен, Чукот автономиялы округы (169°48′W)

м. Флигели

близ г. Рагдан

Нармельн

о. Ратманова

м. Челюскин

м. Дежнёва

берег реки Педья

Певек

Дербент

Балтийск

Анадырь

Крайние точки России

• Иң түбән нөктә — Каспий диңгеҙе кимәле(-28 м)
• Иң бейек нөктә — Эльбрус тауы (5642 м)

• Рәсәй географияһы
• Рәсәй географик үҙәге

• Раковская Э. М., Давыдова М. И. Географическое положение // Физическая география России: Учеб. для студ. пед. высш. учеб. заведений: В 2 ч. — М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2001. — Ч. 1. — 288 с.: ил.