Mga tataramon na Austroasyatiko
Dai ini ikaribong sa Mga tataramon na Austronesyo.
| Mga tataramon na Austroasyatiko | |
|---|---|
| Mon–Khmer | |
| Heograpikong Distribusyon | Habagatan asin sa Habagatan-Subangan na Asya |
| Pag-uuring panlinguwistiko | Saró sa mga primerang mga pamilya nin tataramon sa kinában |
| Protong Tataramon | Proto-Mon–Khmer |
| Mga subdibisyon | |
| ISO 639-5 | aav |
| Glottolog | aust1305[1] |
 Mga tataramon na Austroasyatiko | |
An mga tataramon na Austroasyatiko,[note 1] na sa nguyan na klasipikasyon kaparehas sa Mon–Khmer,[2], sarong dakulang pamilya nin tataramon kan Kadagaan na Habagatan-Subangan na Asya na nakawarak man sa Indya, Bangladesh, Nepal asin sa Habagatan na kasagkudan kan Tsina, na may mga 117 milyon na parataram.[3]Gikan an pangaran na Austroasyatiko sa mga taramon na Latin na boot sabihon, "Habagatan" asin "Asya", o "Habagatan na Asya". Sa mga tataramon kaini, an Bietnames, Khmer, asin Mon an may historiya na halabáng pagtugdas an nairekord, dangan an Bietnames asin Khmer igwa nin opisyal na estado nin modernong mga nasyunal na tataramon (na nasa Bietnam asin Kambodya, respektabo). Sa Myanmar, an tataramon na Wa an opisyal nin de facto na tataramon kan Estadong Wa. An mga natatadang mga tataramon an pigtataram kan mga minoridad na mga grupo dangan mayóng opisyal na estado.
Ginikanan-Ngaran
An kataga na Austroasyatiko naggikan sa pagsasaro kan Latin na kataga para sa "Lontokan" o "habagatan" asin "Asya", kumbaga "Lontokan na Asya".
Proto-tataramon
Dakol na gibo an nahimo sa pagpapakarhay giraray kan Proto-Mon–Khmer sa Mon–Khmer Comparative Dictionary ni Harry L. Shorto. Kadiit sana na gibo an nahimo sa mga tataramon na Munda, na kun sain dai masyado naidokumento. Sa saindang pagpapatalingkas hali sa sarong panginot na sangay, nagin magkasingoot sabihon an Proto-Mon – Khmer kan Proto-Austroasyatiko. Pigpakarhay giraray ni Paul Sidwell (2005) an katanog na imbentaryo kan Proto-Mon – Khmer arog kan minasunod:[4]
| *p | *t | *c | *k | *ʔ |
| *b | *d | *ɟ | *ɡ | |
| *ɓ | *ɗ | *ʄ | ||
| *m | *n | *ɲ | *ŋ | |
| *w | *l, *r | *j | ||
| *s | *h |
Ini magkapareho sa mga nainot na pagpapakarhay giraray apwera sa * ʄ. Urog na marhay an * ʄ na namantinir sa mga tataramon na Katuiko, na kun sain espesyalista ni Sidwell.
Panlaog na Klasipikasyon
| Austro- Asyatiko |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Austroasyatikong migrasyon
Susog sa Chaubey et al., an mga parataram nin "Austroasyatiko ngunyan sa India gikan sa dispersal hale sa Habagatan-subangan na asya, by Suminunod sa extensive sex-specific admixture na may lokal na populasyong Indyano."[5] Segun ki Riccio et al., an mga tawo nin Munda an mga pinaghalian hale sa Austroasiatic migrants gikan sa syr-subangan na asya.[6][7] Segun ji Zhang et al., an migrasyong Austroasyatiko gikan Habagatan-subangan na asia paduman Indya minabalik sa huring Glacial maximum, circa 10,000 taon an nakakaagk.[8] Si Arunkumar et al. Pigsuggest an mga migrasyong Austroasyatiko gikan Habagatan-subangan na Asya nangyari paduman sa Indya 5.2 ± 0.6 kya asin sa Subangan na Indya 4.3 ± 0.2 kya.[9]
Mga toltolan
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Austroasyatiko". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Bradley (2012) notes, MK in the wider sense including the Munda languages of eastern South Asia is also known as Austroasiatic.
- ↑ "Austroasiatic". www.languagesgulper.com (in English). Retrieved 15 October 2017.
- ↑ Sidwell (2005), p. 196.
- ↑ Chaubey et al. 2010, p. 1013.
- ↑ Riccio, M. E. (2011). "The Austroasiatic Munda population from India and Its enigmatic origin: a HLA diversity study". Human Biology 83 (3): 405–435. doi:. PMID 21740156.
- ↑ The Language Gulper, Austroasiatic Languages
- ↑ Zhang 2015.
- ↑ Arunkumar, G. (2015). "A late Neolithic expansion of Y chromosomal haplogroup O2a1-M95 from east to west". Journal of Systematics and Evolution 53 (6): 546–560. doi:.
Mga pinagkuahan
- Adams, K. L. (1989). Systems of numeral classification in the Mon–Khmer, Nicobarese and Aslian subfamilies of Austroasiatic. Canberra, A.C.T., Australia: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. ISBN 0-85883-373-5
- Alves, Mark J. (2014). "Mon-Khmer". In Rochelle Lieber; Pavel Stekauer. The Oxford Handbook of Derivational Morphology. Oxford: Oxford University Press. pp. 520–544.
- Alves, Mark J. (2015). Morphological functions among Mon-Khmer languages: beyond the basics. In N. J. Enfield & Bernard Comrie (eds.), Languages of Mainland Southeast Asia: the state of the art. Berlin: de Gruyter Mouton, 531–557.
- Bradley, David (2012). "Languages and Language Families in China", in Rint Sybesma (ed.), Encyclopedia of Chinese Language and Linguistics.
- Chakrabarti, Byomkes. (1994). A Comparative Study of Santali and Bengali.
- Chaubey, G.; et al. (2010), "Population Genetic Structure in Indian Austroasiatic Speakers: The Role of Landscape Barriers and Sex-Specific Admixture", Mol Biol Evol, 28 (2): 1013–1024, doi:10.1093/molbev/msq288
, PMC 3355372 , PMID 20978040 - Diffloth, Gérard (2005). "The contribution of linguistic palaeontology and Austro-Asiatic". in Laurent Sagart, Roger Blench and Alicia Sanchez-Mazas, eds. The Peopling of East Asia: Putting Together Archaeology, Linguistics and Genetics. 77–80. London: Routledge Curzon. ISBN 0-415-32242-1
- Filbeck, D. (1978). T'in: a historical study. Pacific linguistics, no. 49. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. ISBN 0-85883-172-4
- Hemeling, K. (1907). Die Nanking Kuanhua. (German language)
- Jenny, Mathias and Paul Sidwell, eds (2015). The Handbook of Austroasiatic Languages. Leiden: Brill.
- Peck, B. M., Comp. (1988). An Enumerative Bibliography of South Asian Language Dictionaries.
- Peiros, Ilia. 1998. Comparative Linguistics in Southeast Asia. Pacific Linguistics Series C, No. 142. Canberra: Australian National University.
- Shorto, Harry L. edited by Sidwell, Paul, Cooper, Doug and Bauer, Christian (2006). A Mon–Khmer comparative dictionary. Canberra: Australian National University. Pacific Linguistics. ISBN 0-85883-570-3
- Shorto, H. L. Bibliographies of Mon–Khmer and Tai Linguistics. London oriental bibliographies, v. 2. London: Oxford University Press, 1963.
- Sidwell, Paul (2005). "Proto-Katuic Phonology and the Sub-grouping of Mon–Khmer Languages". In Sidwell, ed., SEALSXV: papers from the 15th meeting of the Southeast Asian Linguistic Society.
- Sidwell, Paul (2009a). The Austroasiatic Central Riverine Hypothesis. Keynote address, SEALS, XIX.
- Sidwell, Paul (2009b). Classifying the Austroasiatic languages: history and state of the art Archived 24 March 2019 at the Wayback Machine.. LINCOM studies in Asian linguistics, 76. Munich: Lincom Europa.
- Zide, Norman H., and Milton E. Barker. (1966) Studies in Comparative Austroasiatic Linguistics, The Hague: Mouton (Indo-Iranian monographs, v. 5.).
- Zhang; et al. (2015), "Y-chromosome diversity suggests southern origin and Paleolithic backwave migration of Austro-Asiatic speakers from eastern Asia to the Indian subcontinent", Scientific Reports, 5: 1548, Bibcode:2015NatSR...515486Z, doi:10.1038/srep15486, PMC 4611482 , PMID 26482917
Preview of references
- ↑ Minsan manongod sa Austro-Asyatiko o Austroasyano