Жыццядзейнасць

Жыццядзейнасць — сукупнасць працэсаў, якія праходзяць у жывым арганізме і служаць для падтрымцы ў ім жыцця і якія з’яўляюцца праявамі жыцця.

Для жыццядзейнасці характэрны абмен рэчываў і падтрыманне гамеастазу. Жыццядзейнасць можа заключацца як у актыўным перамяшчэнні ў прасторы для падтрымання абмену рэчываў і больш складаных дзеяннях, так і ў нерухомым існаванні з абменам пажыўнымі рэчывамі са знешнім асяроддзем.

Жыццядзейнасць арганізма падтрымліваецца біялагічнымі працэсамі, складзенымі з некаторай колькасці хімічных, фізіка-хімічных і электра-хімічных рэакцый, якія абумоўліваюць трансфармацыю іхніх элементаў.

Рэгуляцыя біялагічнага працэсу жыццядзейнасці адбываецца са зменай яго межаў, хуткасці і частаты, часта такая рэгуляцыя адбываецца з дапамогай генетыкі. Адрозненні фенатыпу мутанта ад яго бацькоў могуць прывесці да парушэння працэсаў жыццядзейнасці.

Такія працэсы ўключаюць:

• не спецыфічную адгезію клетак — прымацаванне клеткі да іншай клеткі або субстрату
• міжклетачную камунікацыю — працэс, які служыць сувязным звяном паміж клеткай і яе асяроддзем, напрыклад клеткавыя сігналы.
• морфагенез, рост клеткі і клеткавая дыферэнцыроўка
• фізіялагічныя працэсы клеткі — працэсы, якія адносяцца да ўнутраных функцый клеткі
• клеткавае распазнаванне — працэсы, якімі клетка ў шматклеткавым арганізме інтэрпрэтуе сваё асяроддзе
• фізіялагічныя працэсы — працэсы, якія спецыфічна адносяцца да функцыянавання інтэграваных частак жывога: клетак, тканін, органаў і арганізмаў
• пігментацыя
• адказ на стымул — змяненне ў стане або дзейнасці клеткі або арганізма(напрыклад рух, сэкрэцыя, вытворчасць ферментаў і г д.) як вынік стымулу
• узаемадзеянне паміж арганізмамі — працэс, дзякуючы якому адзін арганізм аказвае значны эфект на іншы арганізм таго ж або іншага віду
• таксама: ферментацыя, апладненне, развіццё (рост), геатрапізм, геліятрапізм, гібрыдызацыя, метамарфоз, фотасінтэз, транспірацыя і інш.

Жыццядзейнасць чалавека — гэта спосаб яго існавання, і нармальная штодзённая дзейнасць і адпачынак. Жыццядзейнасць працякае ў пастаянным кантакце са асяроддзем пасялення. Камфортнымі называюцца такія параметры навакольнага асяроддзя, якія дазваляюць стварыць найлепшыя для чалавека ўмовы жыццядзейнасці.

У працэсе сваёй дзейнасці чалавек знаходзіцца ў сувязі з усімі элементамі свайго асяроддзя пражывання, якую можна падзяліць на бытавую і вытворчую.

У вытворчым асяроддзі пражывання чалавек, узаемадзейнічаючы з машынамі і іншымі людзьмі працай, здабывае сабе сродкі існавання. Фізічная праца адбываецца за кошт цягліцавай дзейнасці. Цягліцавая дзейнасць дзеліцца на

• дынамічную — пераменны цягліцавы высілак са зменай даўжыні цягліцы і змяненнем становішча цела,
• статычную — пастаяннае намаганне без змены даўжыні цягліцы.

Пры статычнай нагрузцы цягліцы доўгі час знаходзяцца ў адным стане, і, у параўнанні з дынамічнай нагрузкай, калі адбываецца чаргаванне скарачэнняў і расслабленне цягліц, з’яўляецца больш стомнай. Пры ўзбуджэнні цягліц адбываецца ператварэнне патэнцыйнай энергіі пажыўных рэчываў (вугляводы, тлушчы і бялкі) і кіслароду ў работу з вылучэннем цяпла.

У бытавым асяроддзі можна вылучыць як спецыфічныя для чалавека функцыі (харчаванне і вылучэнне), так і спецыфічныя для некаторых млекакормячых (сон, секс для задавальнення).