Закон дзейных мас

Зако́н дзе́йных мас вызначае суадносіны паміж канцэнтрацыямі прадуктаў рэакцыі і зыходных рэчываў у стане хімічнай раўнавагі; адзін з асноўных законаў фізічнай хіміі.

Адкрыты ў 1864—67 гг. нарвежскімі вучонымі К. Гульдбергам і П.Вааге, якія назвалі «дзейнай масай» рэчыва яго колькасць у адзінцы аб'ёму (канцэнтрацыю), адсюль назва.

Паводле закону дзейных мас пры нязменнай тэмпературы скорасць элементарнай гамагеннай рэакцыі прама прапарцыянальная здабытку канцэнтрацыі рэагуючых рэчываў у ступенях, роўных стэхіяметрычным каэфіцыентам гэтых рэчываў ва ўраўненні хімічнай рэакцыі.

Напрыклад, для элементарнай хімічнай рэакцыі віду:

${\displaystyle ~\nu _{1}\mathrm {A} _{1}+\nu _{2}\mathrm {A} _{2}+\nu _{3}\mathrm {A} _{3}\to \mathrm {B} }$

закон дзейных мас можна запісаць у выглядзе:

${\displaystyle v=kC_{A_{1}^{\nu _{1}C_{A_{2}^{\nu _{2}C_{A_{3}^{\nu _{3},}$

дзе ${\displaystyle v}$ — скорасць хімічнай рэакцыі, ${\displaystyle k}$ — канстанта скорасці рэакцыі.

Законам дзейных мас карыстаюцца пры разліках у хімічнай кінетыцы і тэрмадынаміцы.

• Дзейных мас закон // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. С. 103.