Сацыял-дэмакратычная партыя Аўстрыі

Сацыял-дэмакратычная партыя Аўстрыі
ням.: Sozialdemokratische Partei Österreichs
Лідар	Андрэас Баблер[d][1]
Заснавальнік	Victor Adler[d]
Дата заснавання	30 снежня 1888
Штаб-кватэра	Вена
Краіна	Аўстрыя
Ідэалогія	сацыял-дэмакратыя і аўстрамарксізм[d]
Інтэрнацыянал	Партыя еўрапейскіх сацыялістаў[d] Сацыялістычны інтэрнацыянал[2] Прагрэсіўны альянс[3] Сацыялістычны рабочы інтэрнацыянал[d] (1940) Прагрэсіўны альянс сацыялістаў і дэмакратаў
Маладзёжная арганізацыя	Socialist Youth Austria[d]
Колькасць членаў	180 000
Месцаў у Нацыянальраце	57 з 183
Месцаў у Бундэсраце	24 з 62
Месцаў у Еўрапарламенце	5 з 19
Сайт	spoe.at (ням.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сацыял-дэмакратычная партыя Аўстрыі (СПА) (ням.: Sozialdemokratische Partei Österreichs (SPÖ)) — адна з найстарэйшых палітычных партый у Аўстрыі. СПА — адной з дзвюх асноўных партый Аўстрыі, мае сувязі з прафсаюзамі (ÖGB) і Аўстрыйскай палатай працы.

Партыя з’яўляецца членам Сацыялістычнага Інтэрнацыяналу і Партыі еўрапейскіх сацыялістаў.

Сацыялістычныя і рабочыя арганізацыі пачалі фармавацца ў Аўстрыі ў сярэдзіне 19 стагоддзя. Першае пасяджэнне партыі адбылося ў 1874 годзе. У наступныя гады фракцыйнай барацьбы партыя раскалолася на памяркоўныя і анархісцкія групоўкі. Яны былі аб’яднаны ў 1889 годзе, як Сацыял-дэмакратычная рабочая партыя Аўстрыі (ням.: Сацыял Arbeiterpartei Österreichs, SDAPÖ), дзякуючы працы доктара Віктара Адлера. 12 ліпеня 1889 года быў надрукаваны першы выпуск партыйнай газеты Arbeiter-Zeitung. Партыя была першапачаткова блізкая да марксізму і працягвала расці, асабліва ў Вене, прамысловых раёнах Багеміі, Маравіі, Штырыі, Ніжняй Аўстрыі і Верхняй Аўстрыі.

Партыя ўдзельнічала ў стварэнні Другога Інтэрнацыяналу ў Парыжы 14 ліпеня 1889 года. Партыя выступала за пашырэнне правоў работнікаў, уключаючы іх права голасу. У Бруннерскай праграме верасня 1899, сацыялісты запатрабавалі, каб Аўстра-Венгерскай імперыі была пераўтворана ў федэратыўную дэмакратычную дзяржаву. Выбарчае права было прадастаўлена толькі пасля ўсеагульнай забастоўкі ў 1907 годзе. У 1911 сацыялісты сталі наймацнейшай партыяй у парламенце.

Партыя першапачаткова падтрымлівае аб’яву вайны супраць Сербіі пасля забойства ў Сараеве ў эрцгерцага Франца Фердынанда і яго жонкі Сафі, герцагіні Хоэнберг ў 1914 годзе, але неўзабаве зразумела, што катастрафічная вайна аказалася нежыццяздольнай.

Экс-канцлер Рэнер быў абраны новым Федэральным прэзідэнтам Аўстрыі 20 кастрычніка 1945 года. Рэнер быў гэтай пасадзе да сваёй смерці 31 снежня 1950 года. Партыя правяла першы з’езд пасля 1933 года ў снежні 1945 года. СПА вырашыла заключыць саюз з кансерватарамі. Партыя ўвайшла ў шырокую кааліцыю з Аўстрыйскай народнай партыяй (АНП), пераемніцай старой Хрысціянска-сацыяльнай партыі. Гэта форма кааліцыі працягнецца наступных 21 гадоў да 1966 года.

На парламенцкіх выбарах у красавіку 1966 года АНП атрымала ўрадаваю большасць і, такім чынам, магчымасць кіраваць аднаасобна.

У чэрвені 1974 года кандыдат ад Сацыялістычнай партыі Рудольф Кірхшлегер перамог на прэзідэнцкіх выбарах.

• spoe.at (ням.) — афіцыйны сайт