Спіс кіраўнікоў Тасканы

Спіс кіраўнікоў Тасканы — рэгіёна ў цэнтральнай Італіі.

У канцы VIII стагоддзя на тэрыторыі Тусцыі ўтварылася Тасканская марка (маркграфства), якая кіравалася графамі Лукі. У 931 годзе Гуга Арльскі, які абвясціў сябе каралём Італіі, перашкодзіў Баніфацыям аб'яднаць усе важныя феадальныя ўладанні Італіі. Ён перадаў Таскану свайму брату Базо, і яна кіравалася яго нашчадкамі вядомымі як Базаніды да 1001 года. У 1027 годзе Раньеры быў пазбаўлены маркі Конрадам II. У 1027 годзе герцагства перайшло да дому Каноса. Баніфацый III выкарыстоўваў тытулы герцага і маркграфа. Ён меў вялікую ўладу, аб'яднаў уладанні сям'і, якая кіравала таксама Модэнай, Рэджыа і Мантуяй. Пасля смерці яго дачкі Мацільды ў 1115 годзе, цэнтральная ўлада ў Таскане практычна перастала існаваць. У той перыяд насельніцтва галоўных гарадоў пачало расці, ператвараючы іх непасрэдна ў камуны.

Да пачатку 15-га стагоддзя Фларэнцыя пачала адыгрываць значную ролю ў Таскане. Быўшы першапачаткова камунай, Фларэнцыя ператварылася ў рэспубліку і неўзабаве падпарадкавала сабе большую частку паўночнай і цэнтральнай Тасканы і пачала адыгрываць адну з найважнейшых роляў у палітычнай сістэме сярэднявечнай Італіі. У 1434 годзе ў Фларэнційскай рэспубліцы ўсталявалася ўлада роду Медычы, пры якім дзяржава трансфармавалася ў аднаасобную сіньярыю. У XIV стагоддзі Фларэнцыя стала вядучым цэнтрам італьянскага Адраджэння. У перыяд Італьянскіх войнаў у рэспубліцы быў усталяваны ўраўняльны тэакратычны рэжым Саванаролы, аднак пры падтрымцы Францыі і Папства Медычы ў 1512 годзе аднавілі сваю ўладу. У 1532 годзе рэспубліканскі лад Фларэнцыі быў ліквідаваны, і краіна ператварылася ў спадчынную манархію — герцагства Фларэнцыя, а з 1569 года ў Вялікае Герцагства Таскана.

Першым вялікім герцагам быў Козіма I. Яго нашчадкі кіравалі там да згасання дынастыі Медычы ў 1737 годзе. Тады вялікае герцагства атрымаў у спадчыну Франц Стэфан, герцаг Латарынгіі і зяць імператара Карла VI. Такім чынам вялікім герцагствам сталі кіраваць Габсбургі.

Маркграфы Тасканы

Баніфацыі

Першапачаткова графы Лукі, яны пашырылі сферу свайго ўплыву кіруючы суседнімі дзяржавамі.

• 812—813 : Баніфацый I
• 813—828 : вакантна
• 828—834 : Баніфацый II
• 835—845 : Агана (не з дынастыі)
• 845—847 : вакантна
• 847—886 : Адальберт I
• 886—915 : Адальберт II
• 915—929 : Гвіда
• 929—931 : Ламберт

Базаніды

Сваякі караля Італіі Гуга Арльскага.

• 931—936 : Базон
• 936—961 : Гумберт
• 961—1001 : Уга (Вялікі)

Іншыя

• 1004—1011 : Баніфацый (III)
• 1014—1027 : Раньеры

Дом Каноса

Нашчадкі графаў Каноса.

• 1027—1052 : Баніфацый III (таксама IV)
• 1052—1076 : Беатрыса як жонка Баніфацыя III і рэгентка пры сваіх дзецях Фрыдрыху (па іншых крыніцах, Баніфацыі) і Мацільдзе
  • 1054—1069 : Готфрыд I (герцаг Латарынгскі) як муж Беатрысы
  • 1069—1076 : Готфрыд II (герцаг Латарынгскі) як муж Мацільды
• 1076—1115 : Мацільда
  • 1089—1095 : Вельф (герцаг Баварскі) як муж Мацільды

Іншыя

Пасля смерці Мацільды, у Таскане змяняліся розныя кіраўнікі, якія насілі тытул маркграфаў.

• 1120—1127 : Конрад фон Шэерн
• 1135—1137 : Энгельберт, маркграф Істрыі
• 1137—1139 : Генрых Горды (герцаг Баварскі)
• 1139—1152 : Ульрых, граф Ленцбурга
• 1152—1160 : Вельф VI, брат Генрыха Гордага
• 1160—1167 : Вельф VII
  • 1160—1163 : Райнальд фон Дасель (архібіскуп Кёльнскі), у апазіцыі
  • 1163—1173 : Крысціян, граф Буха (архібіскуп Майнца) як імперскі вікарый
• 1167—1173 : Вельф VI
• 1195—1197 : Філіп Швабскі

Неафіцыйныя кіраўнікі Фларэнцыі

• 1434—1464 : Козіма Медычы Старэйшы
• 1464—1469 : П'ера дзі Козіма Медычы (Падагрык)
• 1469—1492 : Ларэнца Медычы (Цудоўны)
• 1469—1478 : Джуліяна Медычы
• 1492—1494 : П'ера дзі Ларэнца Медычы
• 1494—1512 : дынастыя выгнана з горада
  • Джыралама Саванарола
• 1512—1513 : Джавані Медычы (кардынал)
• 1513—1519 : Ларэнца II Медычы
• 1519—1523 : Джуліа Медычы (кардынал)
• 1523—1527 : Іпаліта Медычы
• 1523—1527 : Алесандра Медычы
• 1527—1530 : дынастыя выгнана з горада
• 1530—1531 : Алесандра Медычы

Герцагі Фларэнцыі

Медычы

• 1531—1537 : Алесандра
• 1537—1569 : Козіма I

Вялікія герцагі Тасканы

Медычы

• 1569—1574 : Козіма I
• 1574—1587 : Франчэска I
• 1587—1609 : Фердынанд I
• 1609—1621 : Козіма II
• 1621—1670 : Фердынанд II
• 1670—1723 : Козіма III
• 1723—1737 : Джан-Гастонэ

Габсбургі

• 1737—1765 : Франчэска II (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Франц I Стэфан)
• 1765—1790 : П'етра Леапольда I (будучы імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Леапольд II)
• 1790—1801 : Фердынанд III

Каралі Этрурыі

Бурбоны

• 1801—1803 : Людовік I
• 1803—1807 : Людовік II
• 1807—1814 : Таскана анексавана Францыяй. Напалеон даў сваёй сястры Элізе Банапарт ганаровы тытул вялікай герцагіні Тасканскай

Вялікія герцагі Тасканы

Габсбургі

• 1814—1824 : Фердынанд III
• 1824—1849 : Леапольд II
• 1849 : часовы ўрад
• 1849—1859 : Леапольд II
• 1859—1860 : Фердынанд IV

Вялікае герцагства Тасканскае захоплена Сардзінскім каралеўствам.

Прэтэндэнты

Габсбургі

• 1860—1908 : Фердынанд IV
• 1908—1942 : Іосіф Фердынанд
• 1942—1948 : Петэр Фердынанд
• 1948—1984 : Готфрыд
• 1984—1993 : Леапольд Франц
• з 1993 : Жыгімонт

Гл. таксама

• Гісторыя Тасканы