Уладзімір Дзмітрыевіч Бонч-Бруевіч

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Бонч-Бруевіч.
Уладзімір Дзмітрыевіч Бонч-Бруевіч
Нараджэнне 28 чэрвеня 1873(1873-06-28)
г. Масква
Смерць 14 ліпеня 1955(1955-07-14) (82 гады)
г. Масква
Месца пахавання
Жонка Vera Velichkina[d]
Дзеці Q123458632?
Партыя
Член у
Адукацыя
Навуковая ступень доктар гістарычных навук
Прафесія партыйны і дзяржаўны дзеяч
Дзейнасць бальшавік, пісьменнік, этнограф
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера гісторыя, этнаграфія
Месца працы
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды Ордэн Леніна
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уладзімір Дзмітрыевіч Бонч-Бруевіч (28 чэрвеня 1873, г. Масква — 14 ліпеня 1955) — бальшавік, савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч, доктар гістарычных навук, этнограф, пісьменнік. Брат Міхаіла Дзмітрыевіча Бонч-Бруевіча[2].

Біяграфія

Нарадзіўся ў дваранскай сям’і каморніка, выхадца з Магілёўскай губерні.

У 1884—1889 гадах студэнт Маскоўскага землямерная інстытута; за арганізацыю выступу студэнтаў выключаны і сасланы пад наглядам паліцыі ў Курск. Там скончыў землямернае вучылішча[2].

Вярнуўся ў 1892 годзе ў Маскву, увайшоў у «Маскоўскі рабочы саюз». Наладзіў друк на гектографе і распаўсюджванне нелегальнай літаратуры.

З 1895 года ўдзельнічаў у рабоце сацыял-дэмакратычнага гуртка, які пазней увайшоў у «Маскоўскі рабочы саюз». У 1896 годзе эміграваў у Швейцарыю, арганізоўваў перасылку ў Расію рэвалюцыйнай літаратуры і паліграфічнага абсталявання. Пасля знаёмства з У. І. Ульянавым (Ленінам) стаў актыўным супрацоўнікам «Іскры»[2].

Займаўся вывучэннем жыцця і вераванняў разнастайных сектантаў, у тым ліку на прадмет магчымасці рассылаць сектантам «Іскру»[3][4]. У 1909 годзе апублікаваў сабраныя ім у Канадзе псалмы духабораў («Жывёльная кніга духаборцаў»)[5][6].

У 1903—1905 гадах быў загадчыкам экспедыцыяй ЦК РСДРП (Жэнева), адзін са стваральнікаў архіва ЦК[2]. У 1905 вярнуўся ў Расію, працаваў у газеце «Новае жыццё». У 1905 годзе ўдзельнічаў у падрыхтоўцы ўзброенага паўстання ў Санкт-Пецярбургу, арганізоўваў падпольныя склады са зброяй.

У 1906—1907 гадах сакратар і член рэдкалегіі часопіса «Наша думка». У 1908—1918 годзе кіраваў бальшавіцкім выдавецтвам «Жыццё і веданне». З 1912 года член рэдкалегіі газеты «Праўда». Неаднаразова арыштоўваўся, але сур’ёзным пераследам не падвяргаўся. У 1917 годзе член выканкама Петраградскага савета, часовы рэдактар газеты «Рабочы і салдат» (адна з назваў «Вячэрні Пецярбург»).

У 1917 годзе ўзначальваў камендатуру раёна Смольны — Таўрычны палац. Быў кіраўніком спраў Савета Народных Камісараў да кастрычніка 1920.

Адначасова ў снежні 1917 — сакавіку 1918 года быў старшынёй Камітэта па барацьбе з пагромамі, а ў лютым—сакавіку 1918 — членам Камітэта рэвалюцыйнай абароны Петраграда. З сакавіка 1918 — намеснік старшыні Савета ўрачэбных калегій. У 1919 годзе — старшыня Камітэта па будаўніцтве санітарна-прапускных пунктаў на маскоўскіх вакзалах і Асаблівага камітэта па аднаўленні водаправода і каналізацыі Масквы. У 1918—1919 гадах — кіраўнік выдавецтва ЦК РКП (б) «Камуніст».

Браў актыўны ўдзел у нацыяналізацыі банкаў, у падрыхтоўцы пераезду савецкага ўрада ў Маскву у сакавіку 1918 года[7]. У 1918 годзе як кіраўнік спраў СНК РСФСР завізаваў Пастанову СНК РСФСР ад 05.09.1918 «Пра чырвоны тэрор».

У 1918 годзе абраны правадзейным членам Сацыялістычнай акадэміі грамадскіх навук, у 1918—1920 гадах выдаў шэраг кніг: «Крывавы паклёп на хрысціян», «Хваляванні ў войсках і ваенныя турмы» і іншыя.

Пасля смерці Леніна пераходзіць да навуковай працы. Аўтар твораў па гісторыі рэвалюцыйнага руху ў Расіі, гісторыі рэлігіі і атэізму, сектанцтва, этнаграфіі і літаратуры. У 1920—1929 быў арганізатарам і кіраўніком дасведчанага саўгаса «Лясныя Паляны» пад Масквой, прадукцыя якога перш за ўсё накіроўвалася кіраўнікам партыі і ўрада.

З 1933 года Бонч-Бруевіча — дырэктар Дзяржаўнага літаратурнага музея у Маскве. У 1945—1955 гадах дырэктар Музея гісторыі рэлігіі і атэізму АН СССР у Ленінградзе[2].

Уладзімір Дзмітрыевіч Бонч-Бруевіча памёр 14 ліпеня 1955 года. Пахаваны на Новадзявочых могілках у Маскве.

Узнагароды

Сям’я

Уладзімір Бонч-Бруевіча быў жанаты з Верай Вялічкінай (1868—1918), пасля яе заўчаснай смерці — з Ганнай Цінкер (1886—1956), якая ў першым шлюбе была з Саламонам Чарнамордзікам (1880—1943), заснавальнікам і першым дырэктарам Музей рэвалюцыі. Яго дачка Вера, жонка літаратара і публіцыста Л. Л. Авербаха, расстралянага ў 1937 года, была следам за мужам асуджаная ў гады яжоўшчыны і прасядзела некалькі гадоў у лагеры, затым працавала там лекарам.

Даніна памяці

Выбраная бібліяграфія

  • Бонч-Бруевич В. Д. Назарены в Венгрии и Сербии, 1901.
  • Бонч-Бруевич В. Д. Знамение времени (о процессе Бейлиса), 1914.
  • Бонч-Бруевич В. Д. Убийство германского посла Мирбаха и восстание левых эсеров: (По личным воспоминаниям) / В. Д. Бонч-Бруевич. — М.: Гудок, 1927. — 64 с.
  • Бонч-Бруевич В. Д. На боевых постах Февральской и Октябрьской революций. Москва, Федерация, 1930.
  • Бонч-Бруевич В. Д. Воспоминания — М.: Худож. лит., 1968.- 206с.
  • Бонч-Бруевич В. Д. Ленин и дети. Москва, Детская литература, 1975.
  • Бонч-Бруевич В. Д. Избранные сочинения в трёх томах. М., Изд-во АН СССР. 1959—1963.

Зноскі

  1. ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 чэрвеня 2024.
  2. ↑ а б в г д Бонч-Бруевич Владимир Дмитриевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 72. — 737 с.
  3. ↑ Александр Эткинд. «Хлыст: секты, литература и революция»
  4. ↑ Бусел А. «Секты и революция»(недаступная спасылка)
  5. ↑ Н. В. Сомин. «Духоборы»
  6. ↑ В. Д. Бонч-Бруевич, Животная книга — предисловия и т. д.
  7. ↑ Хронос — Бонч-Бруевич Владимир Дмитриевич
  8. ↑ Бонч-Бруевич Владимир Дмитриевич Большая советская энциклопедия

Літаратура

Спасылкі