Цзіньвэнь

Цзіньвэнь
вэньянь: 金文
вэньянь: 鐘鼎文
Выява
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Цзіньвэнь (кіт. трад. 金文, піньінь jīn wén) — выгравіраваныя надпісы на кітайскіх бронзавых сасудах разных эпох да нашай эры: ад дынастыі Шан (1.5 тыс. гадоў да н. э.) да дынастыі Чжоў (11—3 ст. да н.э), часам сустракаюцца надпісы больш позніх перыядаў.

Да нашага часу захаваліся 12000 бронзавых артэфактаў з надпісамі. З гэтых надпісаў прыкладна 3000 датуюцца дынастыяй Шан, 6000 — дынастыяй Чжоў, а апошнія 3000 — перыядамі дынастый Цынь і Хань.

На ранніх знаходках перыяду Шан налічваецца ад 1 да 6 сімвалаў, на больш позніх сасудах на сходзе Шан ужо каля 40 знакаў, і больш за сотні ў перыядзе Чжоў. Самы доўгі надпіс налічвае 497 сімвалаў.

Прыклады сімвалаў: злева направа, mǎ 馬 «конь»; hǔ 虎 «тыгр», shĭ 豕 «свіння», quǎn 犬 «сабака», xiàng 象 «слон», guī 龜 «чарапаха», wèi 為 «рабіць», jí 疾 «хвароба»

Гэтыя надпісы сустракаюцца на рэчах для ахвярапрынашэння: рытуальных музычных інструментах, званах «чжун» 鐘, трыножніках для маса «дзін» 鼎, посудзе для зерня «гуй» 簋, сасудах для віна і вады. Іерогліфы напісаны вертыкальнымі слупкамі зверху ўніз. У эпоху Заходняя Чжоў яны размяшчаюцца на дне альбо ўнутраных сценках сасудаў, такім чынам, пры запаўненні ахвярнай ежай надпісы не былі бачныя, то ёсць служылі сродкам камунікацыі паміж жывымі і духамі продкаў. У наступны перыяд, аднак, надпісы часта выносяцца на вонкавы бок матэрыяльнай рэчы і становяцца часткай эстэтычнага выгляду.

Галерэя

  • Трыножнік з Шанхайскага музея
    Трыножнік з Шанхайскага музея
  • Злева: рытуальны сасуд для віна, каля 1000 г. да н. э. Зправа: рытуальны кантэйнер для ежы з надпісам у 180 сімвалаў
    Злева: рытуальны сасуд для віна, каля 1000 г. да н. э. Зправа: рытуальны кантэйнер для ежы з надпісам у 180 сімвалаў
  • Бронзавыя рытуальныя званы
    Бронзавыя рытуальныя званы
  • Бронзавыя надпісы ўнутры трыножніка, дынастыя Чжоў, каля 9-7 ст. да н. э.
    Бронзавыя надпісы ўнутры трыножніка, дынастыя Чжоў, каля 9-7 ст. да н. э.

Літаратура

  • Chen Zhaorong 陳昭容 (2003) Qinxi wenzi yanjiu: cong hanzi-shi de jiaodu kaocha 秦系文字研究：从漢字史的角度考察 (Research on the Qin Lineage of Writing: An Examination from the Perspective of the History of Chinese Writing). Taipei: Academia Sinica, Institute of History and Philology Monograph. ISBN 957-671-995-X (кіт.).
  • Qiu Xigui (2000). Chinese Writing. Translated by Gilbert Mattos and Jerry Norman. Early China Special Monograph Series No. 4. Berkeley: The Society for the Study of Early China and the Institute of East Asian Studies, University of California, Berkeley. ISBN 1-55729-071-7. (англ.)
  • Rawson, Jessica (1980). Ancient China: Art and Archaeology. London: British Museum Publications. (англ.)
commons: Цзіньвэнь на Вікісховішчы