Urang Dayak

Urang Dayak (i/ˈdaɪ.ək/; ijaan bahari: Dajak atawa Dyak) yaitu Suku bangsa atawa bubuhan multi etnik nang mangganai udik Pulau Kalimantan. Kuyaan "daya" serumpun lawan misalnya kuya "raya" dalam ngaran "Toraya" nang baarti "urang (di) atas, urang hulu".[1]
Bardasarkan bukti-bukti arkeologis nang tahaga di Guha Niah (Sarawak) duwa Guha Babi (Kalimantan Salatan), nang mangganai panambayan di Kalimantan baisi ciri-ciri Austro-Melanesia, lawan tagas tulang kerangka nang taganal pada urang Kalimantan sawadini nang bagana di Pulau Kalimantan (Barunai Darussalam, Malaysia nang tardiri matan Sabah duwa Sarawak, lawan juwa Indunisia nang tardiri matan Kalimantan Barat, Kalimantan Timur, Kalimantan Tangah, Kalimantan Utara, duwa Kalimantan Salatan). Ada 3 Urang pokok atawa 5 Urang asli Kalimantan yaitu Melayu, Dayak, Banjar, Kutai, duwa Tidung.[2]
Manilik matan cacah jiwa gawian Badan Pusat Statistik Republik Indunisia tahun 2010, Suku bangsa nang tahaga di Kalimantan bagian Indunisia tagarumbung jadi 3 yaitu: Urang Dayak Indunisia (268 sub etnik/sub Urang di Indunisia), Urang Banjar, Urang Malayu, duwa garumbung Urang asal Kalimantan lainnya.
Ada nang mambagi urang Dayak dalam anam rumpun antara lain: rumpun Klemantan alias Kalimantan, rumpun Iban, rumpun Apokayan yaitu Dayak Kayan, Kenyah duwa Bahau, rumpun Murut, rumpun Ot Danum-Ngaju duwa rumpun Punan. Tagal amun ilmiah, bubuhan linguis maniring 5 garumbung basa nang jadi pandiran di pulau Kalimantan baisi kulaan di luar pulau Kalimantan:[3]
- "Barito Raya" (33 basa, tamasuk juwa 11 basa matan garumbung basa Madagaskar, duwa Sama-Bajau tamasuk Urang Dayak Paser.[4][5][6]
- "Dayak Darat" (13 basa), tamasuk juwa basa Rejang di Bengkulu.[7][8]
- "Borneo Utara" (99 basa), tamasuk juwa basa Yakan di Pilipin lawan juwa Urang Tidung.[9]
- "Sulawesi" dituturkan 3 Urang Dayak di udik Kalbar: Dayak Taman, Dayak Embaloh, Dayak Kalis disambat rumpun Dayak Banuaka.[10][11]
- "Dayak Melayik" dituturkan: Dayak Meratus/Bukit (alias Banjar arkhais), Dayak Iban, Dayak Kendayan (Kanayatn).[12]
Itihi juwa
- Rumpun Dayak
- Dayak Ganal
- Tanah Dayak
- Tanah Dusun
- Seni Tradisional Dayak
- Partai Parsatuan Dayak
- Daptar urang Dayak
- Sastrawan Dayak
- Daptar marga Dayak
Galeri
Jujuhutan
- ^ Sellato, Bernard (2002). Innermost Bornéo: studies in Dayak cultures. NUS Press. hlm. 19. ISBN 2914936028.ISBN 978-2-914936-02-6
- ^ Haris, Syamsuddin (2004). Desentralisasi dan otonomi daerah: Naskah akademik dan RUU usulan LIPI. Yayasan Obor Indonesia. hlm. 188. ISBN 979-98014-1-9.ISBN 978-979-98014-1-8
- ^ Indonesia, Kalimantan
- ^ http://www.ethnologue.com/subgroups/greater-barito
- ^ http://press.anu.edu.au//austronesians/austronesians/mobile_devices/ch04.html
- ^ http://press.anu.edu.au//austronesians/austronesians/mobile_devices/ch04s02.html
- ^ http://www.ethnologue.com/subgroups/land-dayak
- ^ http://press.anu.edu.au//austronesians/austronesians/mobile_devices/ch04s05.html
- ^ http://www.ethnologue.com/subgroups/north-borneo
- ^ http://www.ethnologue.com/subgroups/tamanic
- ^ http://press.anu.edu.au//austronesians/austronesians/mobile_devices/ch04s04.html
- ^ http://www.ethnologue.com/subgroups/malayic