Sarajevska vijećnica

Obnovljena Vijećnica, august 2013.

Sarajevska vijećnica je zgrada u Sarajevu nedaleko od Baščaršije na Mustaj-pašinom mejdanu i predstavlja jedan od najljepših i najreprezentativnijih objekata iz austrougarskog perioda građen u pseudo-maurskom stilu. U ovom stilu rađena je većina objekata što ih je u Sarajevu ostavila austrougarska vlast, a sinonim je za austrougarski period u Bosni i Hercegovini i zaštitni znak tog vremena. Prvi projekat je uradio Karlo Paržik, a kako se ovaj nije svidio ministru Benjaminu Kalaju, izrada novog je povjerena Alexandru Witteku. Kao uzor u izradi ovog projekta poslužila mu je džamija Kemala II zbog čega je dva puta odlazio u Kairo. Kako je Witek navodno, upravo zbog ovog projekta (nedovoljnog osvjetljenja u glavnoj auli zgrade), umno obolio i izvršio samoubistvo, završetak njegovog projekta je povjeren 1894. godine Ćirilu M. Ivekoviću. Uporedo sa izradom i razradom projekta tekla je i izgradnja objekta od 1892. do 1894. godine. Objekat gradske vijećnice zvanično je predat na upotrebu 1896. godine. Nakon što je obnovljena, Vijećnica je ponovo otvorena 9. maja 2014. godine.

Arhitektura

Samo zdanje izgrađeno je u stilskom spoju historijskog elekticizma, predominantno u pseudo-maurskom izražaju, za koji su stilski izvori nađeni u islamskoj umjetnosti Španije i sjeverne Afrike.

Pogled na Vijećnicu sa Žute tabije.

Gradska biblioteka

Prvobitno je Vijećnica bila zgrada tadašnje gradske uprave i gradske administracije Sarajeva. Nakon Drugog svjetskog rata, sve do 1949. godine Vijećnica je služila gradskoj upravi, kao zgrada Okružnog suda Sarajeva i sjedište Bosanskohercegovačkog sabora. Nakon toga Vijećnica postaje Gradska biblioteka, odnosno Nacionalna i univerzitetska biblioteka BiH.[1]

Razaranje

U toku opsade Sarajeva, 25. augusta 1992. po nalogu samog Slobodana Miloševića[2] Vijećnica je granatirana sa položaja VRS i uništen je gotovo čitav fond biblioteke. Skoro 700 unikatnih rukopisa i inkunabula nestalo je te noći u plamenu. Biblioteka je prije tog napada imala 155.000 unikatnih knjiga i rukopisa.[3] U požaru je izgorio Katalog Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine, te oko 80% knjižnog fonda i dokumenata koji svjedoče o historiji Bosne i Hercegovine. Unutrašnjost vijećnice je gotovo potpuno uništena u požaru koji je uslijedio nakon granatiranja. Pojedini građani i bibliotekari su pokušali spasiti nešto knjiga pod snajperskom paljbom, prilikom čega je poginula najmanje jedna osoba.[3] Većina rukopisa i knjiga nije mogla biti spašena.

Rekonstrukcija

Rekonstrukcija Vijećnice odvijala se u dvije faze:

  • 1996-97. finansirana donacijama vlade Austrije od 750.000 €. Izvršeno je statičko stabiliziranje i obnova krovne konstrukcije. Željezna konstrukcija iznad kupole je sanirana i ugrađen je novi stakleni pokrov.[4]
  • od 2000-04 finansirana donacijama Evropske komisije od 2.250.000 €.[1]

Nakon što je obnovljena, Vijećnica je ponovo otvorena 9. maja 2014. godine.

Vijećnica noću, 2004. godine

Idejno rješenje korištenja

Zavod za zaštitu kulturno historijskog i prirodnog naslijeđa Kantona Sarajevo izradio je idejna programska rješenja funkcionalnog korištenja Vijećnice, čime bi se sagledala ukupno raspoloživa površina objekta i objektivne mogućnosti korištenja objekta od strane više korisnika.

Vijećnica danas

Na ulazu u vijećnicu stoji natpis, kako na bosanskom tako i na engleskom jeziku:

Na ovom su mjestu srpski zločinci u noći 25/26. 08. 1992. zapalili Nacionalnu i univerzitetsku bibilioteku Bosne i Hercegovine. U plamenu je nestalo više od 2 miliona knjiga, časopisa i dokumenata. Ne zaboravite, pamtite i opominjite! (bs)

On this place Serbian criminals in the night of 25th-26th august,1992. set on fire National and university's library of Bosnia and Herzegovina. Over 2 millions of books, periodicals and documents vanished in the flame. Do not forget, remember and warn! (en)

Međutim, dana 29. maja 2016, natpisi su privremeno prekriveni jer su to uslovili srbijanski članovi delegacije koji su dolazili u posjetu kako bi prikrili istinu o tom događaju.[5]

Stalna postavka u Vijećnici

Reference

  1. ^ a b c Idejna programska rješenja funkcionalnog korištenja Vijećnice, Kantonalni zavod za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Sarajeva, 2005.
  2. ^ "ICTY Milosevic" (PDF).
  3. ^ a b Riedlmayer, András. "Erasing the Past: The Destruction of Libraries and Archives in Bosnia-Herzegovina". Arhivirano s originala, 18. 1. 2012.
  4. ^ Projekat obnove sarajevske Vijećnice - faza I Arhivirano 4. 3. 2016. na Wayback Machine, web-stranica firme FCP (de) (en)
  5. ^ Predstavnici Srbije nisu htjeli ući u Vijećnicu: Ploče na kojima piše srpski zločinci prekrivene! - nap.ba

Vanjski linkovi