ГӀезалойн мотт
ГӀезалойн мотт |
Шен цӀе: |
татар теле, татарча, tatar tele, tatarça, تاتار تلی, تاتارچه |
Пачхьалкхаш: |
Росси, СССРн йукъахь хилларш, Туркойчоь, Финлянди, Румыни, ЦХР, Австрали, АЦШ |
Регионаш: |
ГӀезалойчоь, Башкирийчоь, Москва а область а[1], Челябинскан область, Ульяновскан область, Свердловскан область, Оренбурган область, Пермийн мохк, Удмурти кхин а |
Официалан мотт: |
Российн Федерацин регион:
|
Нисдеш организаци: |
Институт языка, литературы и искусства (ИЯЛИ) имени Галимджана Ибрагимова Академии Наук Республики Татарстан[2] |
Мотт буьйцурш: |
5 427 318(с поправкой на 2010 год)[3] |
Рейтинг: |
95 |
Категори: |
Евразин меттанаш |
Алтайн дозал
- Туьркийн га
- Кыпчагийн тоба
- Поволжско-кыпчагийн бухара тоба
|
Йоза: |
кириллица (гӀезалойн абат), латиница, Ӏаьрбийн абат (ЦХРехь[4][5]) |
ISO 639-1 |
tt |
ISO 639-2 |
tat |
ISO 639-3 |
tat |
WALS |
tvo |
Ethnologue |
tat |
ABS ASCL |
4303 |
IETF |
tt |
Glottolog |
tata1255 |
ХӀокху маттахь Википеди |
ГӀезалойн мотт (гӀез. татар теле, татарча, tatar tele, tatarça) — гӀезалойн къоман мотт. ГӀезалойчоьнан Республикин официалан мотт Иза поволжско-кыпчагийн бухара тобан кыпчагийн тобан туьркийн меттанийн йукъа богӀу.
Билгалдахарш
Российн Федерацин пачхьалкхан а, официалан а меттанаш |
---|
РФ пачхьалкхан мотт | |
---|
Федерацин регионийн меттанаш | |
---|
Официалан статус йолу меттанаш | |
---|
|
---|
шира-туьркийн мотт † (шира мотт) |
Булгарийн тоба |
- шира: аварийн †¹ • булгарийн † • гуннийн †¹ • хазарийн †¹
- хӀинцалера: чувашийн (диал.: хин коьртера, хидожера; малокарачински куцдош)
|
---|
туьркийн шира тоба |
- шира гӀиргӀазойн (енисейн-гӀиргӀазойн) † • орхонийн-енисейн (туьркийн къена мотт) • уйгурийн руничийн (орхонийн-уйгурийн) †
|
---|
Ломан-алтайн (йуккъера-малхбален) тоба¹ | |
---|
Карлукийн тоба¹ | |
---|
Кыпчакийн тоба |
- шира-кыпчакийн †
- ногӀийн-кыпчакийн — алабугатийн-ногӀийн² • аштаркханан-ногӀийн² • кхазакхийн • каракалпакийн • ногӀийн • сибирера гӀезалойн — ногӀийн диалекташ¹ • гӀирман гӀезалойн меттан аренан диалект • узбекийн-ногӀийн (кыпчакийн диалекташ узбекийн) ‡² • ферганийн-кыпчакийн — ногӀийн-кыпчакийн диалекташ² • къилба гӀиргӀазойн — ногӀийн-кыпчакийн диалекташ² • юртойн-ногӀийн²
- поволжийн-кыпчакийн — башкирийн • сибирера гӀезалойн¹ (диал.: барабинийн, тоболо-иртышийн, томскан) • гӀезало-башкирийн² • гӀезалойн (диал.: казанан, мишарийн; кряшенийн¹)
- куманийн-кыпчакийн — шира куманийн † • караимийн (диал.: галичийн, крыман¹, тракайн) • гӀирман гӀезалойн (литературин, крымчакийн², гӀирман гӀезалойн меттан йуккъера диалект, урумийн (Азован уллера) — кыпчакийн диалекташ²) • кавказан¹ (эрмалойн-кыпчакийн †, кхарачойн-балкхаройн, гӀумкийн) • мамлюкийн-кыпчакийн †¹
|
---|
Огузийн тоба |
- шира-огузийн †
- печенегийн †¹ • саларийн • къилбаседа узбекийн (иканийн-карабулакийн)¹
- огузийн ша мотт — азербайджанийн (диалекташ, туьркийн-гӀезалойн) • айналлу² • афшарийн² • балканийн-гагаузийн • гагаузийн • кашкайн² • Ӏосманийн † • салчукийн² • сирийн-туркменийн² • сонкорийн-туьркийн • туркойн (диал.: кипран, цалкийн) • туркменийн (диал.: трухменийн) • урумийн (Азован уллера) — огузийн лер • хорасанийн-туьркийн (диал.: боджнурди) • хорезмийн (узбекийн огузийн диалекташ)² • гӀирман гӀезалойн меттан къилба бердан диалект
|
---|
Саянийн (тобаскан) тоба |
- степные — кёк-мончакийн • тувинийн • цэнгэлийн
- таёжные — малхбален туван² • сойотийн-цатанийн (диал.: сойотийн, урянхайн, цатанийн) • тофаларийн
|
---|
Хакасийн (гӀиргӀазойн) тоба |
- сарыг-югурийн (хара-йогурийн) • фуюйн-гӀиргӀазойн
- хакасийн-алтайн — мрассийн шорийн куцдош² • чулымийн меттан йуккъера чулымийн диалект² • хакасийн (диал.: качинийн, кызылан, сагайн, шорийн)
|
---|
Якутийн тоба | |
---|
Йоза | орхонийн-енисейн рунаш • болгарийн рунаш • яналиф • шира уйгурийн йоза |
---|
Билгалдахарш: ¹ меттан йа меттийн тобанан классификаци къовсаме йу, мотт йа меттанийн тоба гипотетически йу (хьажа Туьркийн меттанийн классификаци); ² «мотт» боху термин лелайар къовсаме ду, «мотт йа диалект» проблема; ³ схьахетарехь, кыпчакийн; † дӀабоьвлла, бекъабелла йа хийцабелла меттанаш; (†) схьахетарехь дӀабоьвлла меттанаш; ‡ ийна меттанаш |