Qırım dağları

Qırım dağları — Ukraina ve Qırım yarımadasınıñ cenübinde dağ sisteması. Qara deñiz yalı boyuna cenübiy ğarptan şimaliy şarqqa 180 km-ge uzanıp, Aqyardaki Balıqlava civarında Ayya burnundan Kefedeki İlya burnuna qadar cayıla.  Dağ yolağınıñ keñligi 60 km-ge qadar yete (Aqmescit ve Yalta arasında). Meydanlığı – 10 biñ kvadrat km-ge yaqın (Ukraina mendanlığından 1 faizden az). Çoqusı olğan yükseklikler – 700–1200 m. Bu, büyük Qırım-Kavkaz dağ ülkesiniñ ğarbiy parçasıdır.

Relyef

Relyefte cenübiy tik ve şimaliy yatıq caplar ile, üç aman-aman muvaziy sıra ayırılıp çıqa:

  • Baş sıra (1200–1500 m), eñ yüksek töpe — Roman Qoş (1545 m). Tüz ormansız yaylalar sırasıdır. Eñ yüksek noqtaları Yalta ve Aluşta arasındadır. Baş sıranıñ cenübiy capları Qırımnıñ cenübiy yalı boyuna keçip bite. Baş sıranı terkip etken yaylalar şulardır (ğarptan şarqqa):
    • Baydar yaylası
    • Ay Petri yaylası
    • Yalta yaylası
    • Nikita yaylası
    • Gurzuf yaylası
    • Babuğan yaylası
    • Çatır Dağ yaylası
    • Demirci yaylası
    • Suv Batqan yaylası
    • Qarabiy yaylası
  • İçki sıra (550–750 m), eñ yüksek töpe — Ağarmış (750 m).
  • Tışqı sıra, (250–350 m). Şimalde yavaş-yavaş Şimal Qırım alçaqlığınıñ tüzlügine keçe. Bu sıranıñ içinde Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ paytahtı Aqmescit şeeri buluna.
Eñ yüksek töpeler
dağ Deñizden başlağan yükseklik (m)
Roman Qoş 1545
Demir Qapu 1540
Zeytin Qoş 1537
Kemal Egerek 1529
Eklizi Burun 1527
Çatır Dağ

Edebiyat

  1. Атлас світу. // Київ: Міністерство екології та природних ресурсів України. ДНВП "Картографія". - 2002 р. - 192 с.
  2. Мала гірнича енциклопедія : у 3 т. / за ред. В. С. Білецького. — Д. : Донбас, 2004. — Т. 1 : А — К. — 640 с. — ISBN 966-7804-14-3.
  3. (рос.) Багрова Л. А., Боков В. А., Багров Н. В. География Крыма. — К., 2001.
  4. Денисик Г. І. Лісополе України. — Вінниця, 2001.
  5. Кримські гори // Большая советская энциклопедия : в 30 т. / главн. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : «Советская энциклопедия», 1969—1978. (рос.)
  6. (рос.) Природа Украинской ССР. Ландшафты и физико-географическое районирование / А. М. Маринич, В. М. Пащенко, П. Г. Шищенко. — К., 1986.
  7. Горный Крым. Атлас туриста / ГНПП «Картографія», Укргеодезкартографія ; ред.: Д. И. Тихомиров, Д. В. Исаев, геоинформ. подгот. Е. А. Стахова. — К. : ДНВП «Картографія», 2010. — 112 с.

Bağlantılar