Barclodiad y Gawres
 | |
| Math | tomen, cruciform passage grave, safle archaeolegol  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ynys Môn |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.207°N 4.504°W |
| Rheolir gan | Cadw |
 | |
| Perchnogaeth | Cadw |
| Statws treftadaeth | heneb gofrestredig |
| Manylion | |
| Dynodwr Cadw | AN032 |
- Am y garnedd gron yng Nghaerhun, gweler Barclodiad y Gawres, Caerhun.
Siambr gladdu Neolithig yw Barclodiad y Gawres. Fe'i lleolir ar benrhyn bychan rhwng Porth Trecastell a Phorth Nobla ar arfordir gorllewinol Ynys Môn, ychydig i'r de o bentref Rhosneigr. Mae Llwybr Arfordirol Ynys Môn yn mynd heibio iddi.
Barclodiad y Gawres yw'r siambr gladdu fwyaf yng Nghymru. Mae'n esiampl o'r beddau cyntedd ar ffurf groes, ar yr un cynllun a nifer o siambrau claddu yn Iwerddon megis Newgrange. Nodwedd ddiddorol arall yw bod nifer o'r meini Neolithig wedi eu haddurno â llinellau igam-ogam. Ychydig iawn o gerrig wedi'u cerfio fel hyn sydd ar gael yng Nghymru: Bryn Celli Ddu, Llanfechell, Cae Dyni yn Llŷn a Garn Wen a Garn Turne ym Mhenfro.[1]
Bu cloddio archeolegol yma yn 1952-3. Un darganfyddiad oedd bod olion sy'n dangos i dân gael ei gynnau yn y rhan ganol, a chawl wedi ei wneud o amrywiaeth ryfedd o anifeiliaid a physgod wedi ei dywallt trosto. Ymddengys fod hyn yn rhan o ryw ddefod.
Mae'r siambr wreiddiol wedi ei hamgylchynu gan domen goncrit er mwyn ei gwarchod. Mae dan ofal Cadw ond er mwyn ymweld â thu mewn y domen rhaid cael agoriad.
Cyfeiriadau
- ↑ Y Faner Newydd, Rhif 47, Gwanwyn 2009
Llyfryddiaeth
- Frances Lynch, Gwynedd, A Guide to Ancient and Historic Wales (Llundain: HMSO, 1995)
Dolenni allanol
- Tudalen Cadw Archifwyd 2006-09-26 yn y Peiriant Wayback
- Caglu'r Tlysau: Delwedd Archifwyd 2007-03-10 yn y Peiriant Wayback
- Treftadaeth Ynys Môn Archifwyd 2007-03-11 yn y Peiriant Wayback
|
Siamberi Claddu ar Ynys Môn | 
|
|---|---|---|
|
Barclodiad y Gawres | Bodowyr | Bryn Celli Ddu | Bryn yr Hen Bobl | Din Dryfol | Llugwy | Pant y Saer | Presaddfed | Trefignath | Tŷ Newydd | ||