Meillionen

Meillion
Meillionen wen (Trifolium repens)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Ddim wedi'i restru: Angiosbermau
Ddim wedi'i restru: Ewdicotau
Ddim wedi'i restru: Rosidau
Urdd: Fabales
Teulu: Fabaceae
Is-deulu: Faboideae
Genws: Trifolium
L.
Rhywogaethau

tua 300

Mae Meillion (sengl: Meillionen; Lladin: Trifolium), yn genws o tua 300 o rhywogaethau o blanhigion yn nheulu'r pys, sef Fabaceae. Mae gan y genws ddosbarthiad amlgenhedlig; mae'r amrywiaeth uchaf i'w gael yn Hemisffer Gogleddol cymedrol, ond mae nifer o rywogaethau ar gael yn Ne America ac Affrica, gan gynnwys uchderau mynyddoedd y trofannau. Maen nhw'n blanhigion blynyddol, dwyflynyddol, neu'n blanhigyn lluosflwydd llysieuol. Mae'r dail yn dair-ddeiliog (yn anaml yn 5 neu 7 deiliog), gyda stipylau yn cysylltu â choes y ddeilen, a phennau sbigynnau dwys o flodau bychain coch, piws, gwyn neu felyn; mae'r codenni sy'n cynnwys ychydig o hadau wedi eu hamgáu yn y blodyn.

Llên Gwerin

"Tegwyn yn hadu clofer o Ruthun”[1] Clofer cymysg o goch a gwyn oedd hwn, mae’n debyg. Mae Tegwyn yn cofio hefyd mynd i fferm Coed Acas, ger Dinbych, i nôl clofer coch, clofer brasach. Mae hyn yn f’atgoffa o ddau enw oedd gennym ni, blant Uwchaled: ‘y borfa’n drwch o siwgwr coch a siwgwr gwyn’.[2]

Rhai Rhywogaethau

Meillion coch (T. pratense) mewn cae
Deilen meillionen wen (T. repens)
Blodau meillionen gedennog (T. arvense)
  • Trifolium macraei
  • Trifolium macrocephalum
  • Trifolium medium (Meillionen igam-ogam)
  • Trifolium michelianum
  • Trifolium micranthum (Meillionen hopysaidd eiddil)
  • Trifolium microcephalum
  • Trifolium microdon
  • Trifolium minutissimum
  • Trifolium monanthum
  • Trifolium mucronatum
  • Trifolium nanum
  • Trifolium neurophyllum
  • Trifolium nigrescens
  • Trifolium obtusiflorum
  • Trifolium occindentale (Meillionen y Gorllewin)
  • Trifolium ochroleucon (Meillionen welw)
  • Trifolium oliganthum
  • Trifolium olivaceum
  • Trifolium ornithopodioides (Corfeillionen wen)
  • Trifolium owyheense
  • Trifolium pannonicum (Meillionen Hwngari)
  • Trifolium parryi
  • Trifolium pinetorum
  • Trifolium plumosum
  • Trifolium polymorphum
  • Trifolium pratense (Meillionen goch)
  • Trifolium productum
  • Trifolium purpureum
  • Trifolium pygmaeum
  • Trifolium reflexum
  • Trifolium repens (Meillionen wen)
  • Trifolium resupinatum (Meillionen wrthdro)
  • Trifolium rollinsii
  • Trifolium rueppellianum
  • Trifolium scabrum (Meillionen arw)
  • Trifolium semipilosum
  • Trifolium siskiyouense
  • Trifolium spumosum
  • Trifolium squamosum (Meillionen y morfa)
  • Trifolium stellatum (Mellionen serennog)
  • Trifolium stoloniferum
  • Trifolium striatum (Meillionen rychog)
  • Trifolium strictum (Meillionen unionsyth)
  • Trifolium subterraneum (Meillionen ymguddiol)
  • Trifolium suffocatum (Meillionen fygedig)
  • Trifolium thompsonii
  • Trifolium tomentosum (Meillionen wlanog)
  • Trifolium trichocalyx
  • Trifolium uniflorum
  • Trifolium variegatum
  • Trifolium vesiculosum
  • Trifolium virginicum
  • Trifolium willdenowii
  • Trifolium wormskioldii

Rhagolwg o gyfeiriadau

  1. Dyddiadur John Hugh Jones, Rhafod, Llangwm
  2. Sylwadau am sylw John Hugh Jones uchod gan Robin Gwyndaf, ei frawd