Άηχο φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο

Άηχο φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο
s
IPA Αριθμός	132
Κωδικοποίηση
Οντότητα (decimal)	s
Unicode (hex)	U+0073
X-SAMPA	s
Μπράιγ

Το άηχο φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο (ΔΦΑ: <s>) είναι σύμφωνο των ανθρώπινων γλωσσών. Πέραν του κοινού άηχου φατνιακού τριβόμενου [s], φθόγγου που είναι ο συχνότερος από τους τριβόμενους και παρόν στην ελληνική (όπου πραγματώνεται κυρίως ως φατνιακό αλλά και ως μεταφατνιακό)^[1], υφίστανται τουλάχιστον άλλοι τέσσερις διαφορετικοί ήχοι που σχετίζονται με αυτόν. Σε πολλές γλώσσες όπως τα αγγλικά ή τα ισπανικά τα αλλόφωνα του συμφώνου διαφοροποιούνται από το μέρος της γλώσσας που έρχεται σε επαφή με τα φατνία.^[2]

Οι φατνιακοί τριβόμενοι φθόγγοι είναι κατά πλειοψηφία συριστικοί παρότι έχουν εντοπιστεί και μη συριστικοί τριβόμενοι ήχοι που απουσιάζουν ως αυτούσια σύμβολα από το ΔΦΑ. Τέτοιοι είναι οι φατνιακοί τριβόμενοι των ισλανδικών.^[2] Συριστικά αλλόφωνα μπορούν να αρθρωθούν σε θέσεις που να βρίσκονται πιο κοντά στα δόντια σε γλώσσες όπως τα σουηδικά, τα πρότυπα κινεζικά και τα καντονεζικά.^[3]

Συγγενείς ήχοι είναι:

• Το άηχο οδοντικό-φατνιακό τριβόμενο [s̄] των ανατολικών ιδιωμάτων των ισπανικών της Ανδαλουσίας.
• To άηχο ανακεκλημένο φατνιακό συριστικό [s̺], γνωστό και ως ακραιογλωσσικό-φατνιακό ή βαρύ, παρόν στις γλώσσες και διαλέκτους της βόρειας Ιβηρικής (αστουρλεονική, βασκική, βόρειες διάλεκτοι των Ισπανικών, καταλανική, γαλικιανή και βόρειες διάλεκτοι των Πορτογαλικών).
• Το παραπάνω άηχο μη συριστικό [θ̱] της ισλανδικής.
• Το άηχο φατνιακό πλάγιο τριβόμενο [ɬ] των ουαλικών που συμβολίζεται με το γράφημα <ll>.

Παραπομπές