Αρρηφόρια
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Αρρηφόρια ή Ερρηφόρια/Ερσηφόρια ονομαζόταν μια αρχαία γιορτή των Αθηνών προς τιμήν της θεάς Αθηνάς Πολιάδας, την οποία αποκαλούσαν μεταξύ άλλων Έρση. Η Έρση ήταν επίσης στην αρχαία Αθήνα μία από τις τρεις κόρες του Κέκροπα, μαζί με την Άγλαυρο και την Πάνδροσο, και λόγω του ονόματός της αποτελούσε προσωποποίηση της δροσιάς. Η γιορτή ήταν αφιερωμένη και σε αυτές, καθώς σχετίζεται, κατά το μύθο, με την προσταγή της θεάς Αθηνάς να φυλάξουν, δίχως να ανοίξουν, το κιβώτιο στο οποίο είχε κρύψει τον Ερεχθέα, εντολή που τελικά παρέβησαν.
Η γιορτή λάμβανε χώρα κατά την 22η μέρα του μήνα Σκιροφοριώνα. Στη γιορτή λάμβαναν μέρος τέσσερα κορίτσια ηλικίας 7-11 ετών[1] από επιφανείς οικογένειες της πόλης και ονομάζονταν Αρρηφόροι, οι φέρουσες τα μυστικά. Φορούσαν λευκό χιτώνα και χρυσά κοσμήματα και κατοικούσαν στο Αρρηφόριο οίκημα στην Ακρόπολη από το τέλος του μήνα Πυανεψιώνα μέχρι την αρχή της γιορτής. Έτρωγαν ένα ιδιαίτερο είδος άρτου, τον ανάστατον, και έπαιζαν στη σφαιρίστρα των Αρρηφόρων.
Κατά την τέλεση της τελετουργίας, δυο Αρρηφόροι μετέφεραν τα μυστικά ιερά τελετουργικά αντικείμενα της θεάς, σύμβολα γονιμότητας, σε κάνιστρα και οι άλλες δύο το ιερό πέπλο της θεάς Αθηνάς, το οποίο είχαν ήδη αρχίσει να υφαίνουν από την τελευταία ημέρα του μήνα Πυανεψιώνα (εορτή των Χαλκείων). Η πομπή κατέληγε στο ιερό της Εν Κήποις Αφροδίτης κοντά στον Ιλισσό). Μεταβαίνοντας στον υπόγειο χώρο, άφηναν τα ιερά αντικείμενα και έπαιρναν άλλα κάνιστρα, τα οποία μετέφεραν καλυμμένα στην Ακρόπολη, όπου τα παραλάμβανε η ιέρεια της Αθηνάς Πολιάδας, η οποία προερχόταν από το γένος των Ετεοβουτάδων. Τα μυστικά τελετουργικά αντικείμενα δεν ήταν γνωστά ούτε στις Αρρηφόρους ούτε στην ίδια την ιέρεια. Η εορτή τέλειωνε με την αποδέσμευση των κοριτσιών από τον όρκο τους και την αντικατάστασή τους από άλλα κορίτσια. [2]
Η γιορτή των Αρρηφορίων πιθανότατα συνδεόταν με τη γονιμότητα λόγω της αρχαιότερης ονομασίας της Ερσηφόρια (έρση=δροσιά). Η σπορά τελείωνε το μήνα Πυανεψιώνα και μετά ερχόταν η βλάστηση, οπότε στα κάνιστρα ίσως υπήρχαν σπόροι και φύλλα δέντρων και η γιορτή να τελούνταν για την αναμονή της δροσιάς του καλοκαιριού και της βροχής του φθινοπώρου.
Πηγές
- ↑ ...ἑπτὰ μὲν ἔτη γεγῶσ᾽ εὐθὺς ἠῤῥηφόρουν...Αριστοφάνη Λυσιστράτη, στ. 642
- ↑ παρθένοι δύο τοῦ ναοῦ τῆς Πολιάδος οἰκοῦσιν οὐ πόῤῥω, καλοῦσι δὲ Ἀθηναῖοι σφᾶς ἀῤῥηφόρους· αὗται χρόνον μέν τινα δίαιταν ἔχουσι παρὰ τῇ θεῷ, παραγενομένης δὲ τῆς ἑορτῆς δρῶσιν ἐν νυκτὶ τοιάδε. ἀναθεῖσαί σφισιν ἐπὶ τὰς κεφαλὰς ἃ ἡ τῆς Ἀθηνᾶς ἱέρεια δίδωσι φέρειν, οὔτε ἡ διδοῦσα ὁποῖόν τι δίδωσιν εἰδυῖα οὔτε ταῖς φερούσαις ἐπισταμέναις—ἔστι δὲ περίβολος ἐν τῇ πόλει τῆς καλουμένης ἐν Κήποις Ἀφροδίτης οὐ πόῤῥω καὶ δι᾽ αὐτοῦ κάθοδος ὑπόγαιος αὐτομάτη—, ταύτῃ κατίασιν αἱ παρθένοι. κάτω μὲν δὴ τὰ φερόμενα λείπουσιν, λαβοῦσαι δὲ ἄλλο τι κομίζουσιν ἐγκεκαλυμμένον· καὶ τὰς μὲν ἀφιᾶσιν ἤδη τὸ ἐντεῦθεν, ἑτέρας δὲ ἐς τὴν ἀκρόπολιν παρθένους ἄγουσιν ἀντ᾽ αὐτῶν. Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, Α 27,3
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Αναφορά στη γιορτή από τον Ελληνικό Κόσμο του ΙΜΕ
- Smith's Dictionary, 1875
- Le Dictionnaire des Antiquités Grecques et Romaines de Daremberg et Saglio[νεκρός σύνδεσμος] (Γαλλικά)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||
