Ερμούπολη

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ερμούπολη (αποσαφήνιση).

Συντεταγμένες: 37°26′22.20000″N 24°56′17.16000″E / 37.4395000000°N 24.9381000000°E / 37.4395000000; 24.9381000000

Ερμούπολη
Ερμούπολη is located in Greece
Ερμούπολη
Ερμούπολη
37°26′22″N 24°56′17″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Σύρου - Ερμούπολης
Έκταση11,2 km²
Υψόμετρο11 μέτρα
Πληθυσμός11.407 (2011)[1][2]
Ταχ. κωδ.841 00
Τηλ. κωδ.22810
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Ερμούπολη είναι ο μεγαλύτερος οικισμός της Σύρου, πρωτεύουσα των Κυκλάδων και έδρα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Βρίσκεται στη ανατολική πλευρά του νησιού και είναι γνωστή και για το ναυπηγείο της και τον σημαντικό λιμένα της. Παλιότερα υπήρξε βιομηχανικό, ναυτιλιακό και πολιτιστικό κέντρο της Ελλάδας, ενώ πλέον αποτελεί γραφικό θέρετρο. Έχει 11.407 κατοίκους.[3] Στην Ερμούπολη λειτουργεί το τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η Ερμούπολη βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού της Σύρου και συνδέεται ακτοπλοϊκά όλο τον χρόνο με τον Πειραιά (καθημερινά), με όλες τις υπόλοιπες Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, τη Χίο και τη Μυτιλήνη.

Ιστορία

Η αρχικά έρημη ακτή του νησιού κατοικήθηκε από Μικρασιάτες που προέρχονταν από τις Κυδωνιές της Μικράς Ασίας, οι οποίοι ήλθαν ως πρόσφυγες λόγω των σφαγών από τους Τούρκους.[4] Ακολούθησαν πρόσφυγες που ήρθαν σταδιακά στο νησί από τη Σμύρνη και άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά, τη Μακεδονία και την Κρήτη από το 1822. Οι πρώτοι πρόσφυγες ήταν θύματα των σφαγών που είχε εξαπολύσει ο τουρκικός στόλος σε αυτές τις περιοχές το 1822 και το 1824.[5] Αρχικά περί τους 30.000 πρόσφυγες είχαν εγκατασταθεί στην Τήνο, λόγω όμως της πανούκλας που είχε ενσκήψει μεταφέρθηκαν στη Σύρο σε καλύβες ή στην Άνω Σύρο. Τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης για μετεγκατάστασή τους σε άλλα μέρη δεν πραγματοποιήθηκαν και τελικά παρέμειναν στη Σύρο.[6] Η ύπαρξη καθολικών στη Σύρο είχε θέσει το νησί υπό την προστασία των δυτικών μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Έτσι οι πρόσφυγες αναζήτησαν στο νησί της Σύρου κυρίως ασφάλεια. Από τις ποικίλες ομάδες των προσφύγων αυτών, εξάλλου, έχουν πάρει το όνομά τους κάποιες συνοικίες της Ερμούπολης, όπως το "Βροντάδο", τα "Αναβατούσικα", τα "Ψαριανά", τα "Κασιώτικα" κ.α.

Το 1823 οι πρόσφυγες έκτισαν τον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που σήμερα αποτελεί τη Μητρόπολη των Ορθοδόξων κατοίκων της Σύρου. Η ονομασία της πόλης αποφασίστηκε με πρωτότυπο τρόπο, σε συμβούλιο που έγινε το 1826 από τους πρώτους οικιστές της πόλης έξω από τον ναό και ονομάστηκε Ερμούπολη προς τιμήν του αρχαίου θεού του εμπορίου Ερμή. Η πρόταση του ονόματος κατατέθηκε από τον πρόσφυγα χιώτη Λουκά Ράλλη. Το 1828, μετά από απογραφή, ο πληθυσμός της πόλης αριθμούσε 13.805 κατοίκους[7] Το 1833, 11 χρόνια από τη στιγμή που έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες στο νησί έκτισαν το πρώτο δημόσιο Γυμνάσιο της ελεύθερης Ελλάδας με γυμνασιάρχη το Νεόφυτο Βάμβα. Από το γυμνάσιο της Σύρου αποφοίτησε αρκετά χρόνια μετά ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Την ίδια εποχή ιδρύθηκε το πρώτο εργοστάσιο βυρσοδεψίας στη Σύρο και χτίστηκε το λιμάνι της πόλης. Τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους τα περισσότερα από τα ξένα πλοία έπιαναν μόνο Σύρο απ' όπου γινόταν το διαμετακομιστικό εμπόριο με την υπόλοιπη Ελλάδα, τη Ρωσία και την Ανατολή. Η συμμετοχή της καθολικής κοινότητας στην αστική ανάπτυξη ήταν πολύ περιορισμένη: το 1879 εκπροσωπούσε το 1,7% του πληθυσμού, το 1907 το 3,1%, το 1928 το 6,4%, ενώ το 1961 είχε το 7,3%.[6]

Δημήτριος Βαφιαδάκης: Δήμαρχος της Ερμούπολης στα τέλη του 19ου αιώνα

Μεταξύ 1840 και 1880 η Ερμούπολη αναπτυσσόταν ραγδαία και μετατράπηκε σε κοσμοπολίτικη υδροκεφαλική πόλη, απόρροια μαζικής εξωτερικής εισόδου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, με αναπτυγμένη αστική τάξη: το 1856 αναφέρεται ως η δεύτερη πόλη μετά την Αθήνα σε πληθυσμό.[8] Το 1844 η αρτισύστατη Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ίδρυσε το πρώτο υποκατάστημά της στην Ερμούπολη.[9] Το 1848 άρχισε να χτίζεται η αριστοκρατική συνοικία της Σύρου, τα Βαπόρια και ναός του Αγίου Νικολάου. Το 1864 εγκαινιάστηκε το θέατρο "Απόλλων"[α]. Είναι έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό. Το επιβλητικό δημαρχείο της πόλης κτίστηκε από τον Ερνστ Τσίλλερ το 1876-1891. Το Φεβρουάριο του 1879 δημιουργήθηκε στην Ερμούπολη το πρώτο, στην Ελλάδα[10], εργατικό Σωματείο. Το 1880, με απόφαση του δήμου Ερμούπολης, στήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μνημείο στον άγνωστο στρατιώτη του αγώνα του 1821.

Η Ερμούπολη άρχισε να παρακμάζει μετά το 1880 με την άνοδο του λιμανιού του Πειραιά, οπότε και ο κύριος όγκος του εμπορίου άρχισε να διεξάγεται από εκεί.[11][12] Από τα μέσα του 19ου αιώνα στην ακτή της Ερμούπολης δημιουργείται μία μεγάλη βιομηχανική ζώνη με ναυπηγείο, βυρσοδεψεία, κλωστήρια, ατμόμυλους κ.α.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 έφθασαν στο νησί 7.800 Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες, από διάφορα μέρη της Μικράς Ασίας και οι περισσότεροι προέρχονταν από τη Σμύρνη. Για μεγάλο αριθμό προσφύγων η Σύρος αποτέλεσε ενδιάμεσο σταθμό πριν την οριστική τους εγκατάσταση σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Στην Ερμούπολη παρέμειναν και εγκαταστάθηκαν 2.800 πρόσφυγες οι οποίοι βρήκαν γνώριμο τόπο να εγκατασταθούν καθώς, έναν αιώνα πριν, πολλοί Μικρασιάτες των παραλίων είχαν και πάλι καταφύγει στην Ερμούπολη λόγω σφαγών και διώξεων. Το 1925 ιδρύονται δύο Σωματεία με την επωνυμία «Ένωσις Προσφύγων Νομού Αϊδινίου και ο «Μικρασιατικός Σύλλογος Κυκλάδων» τα οποία δύο έτη αργότερα συγχωνεύονται στην «Παμπροσφυγική Ένωση Κυκλάδων» με κύριο σκοπό την αποκατάσταση των προσφύγων. Τον Μάιο του 1929 θεμελιώνεται ο Προσφυγικός Συνοικισμός στην περιοχή του Ξηροκάμπου ενώ το ίδιο έτος ιδρύθηκε για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφυγικών οικογενειών το Δημοτικό Σχολείο του Ξηροκάμπου όπου δίδαξε και η Σμυρναία δασκάλα Ευγενία Λαζάρογλου.[13]

Στην καταγραφή του 1928 παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού λόγω της εγκατάστασης των Μικρασιατών. Έκτοτε αρχίζει μία σταδιακή πληθυσμιακή πτώση: 1928-1949: 11,6%. 1940-1951: 10,3%,1951-1961: 15,1%. Τα αίτια της πτώσης αυτής οφείλονται στην πτώση των εμπορευματικών επιχειρήσεων, στον τερματισμό της ιστιοφόρου ναυσιπλοΐας, στη διακοπή των εμπορικών σχέσεων με Μαύρη Θάλασσα και Μικρά Ασία και στη ραγδαία ανάπτυξη της ηπειρωτικής Ελλάδας.[8]

Μουσεία - Αξιοθέατα

Ο Δήμος Σύρου-Ερμουπόλης

Κύριο λήμμα: Δήμος Σύρου - Ερμούπολης
Χάρτης πρώην Δήμου Ερμούπολης στις Κυκλάδες

Ο Δήμος Σύρου-Ερμουπόλης είναι ο μοναδικός Δήμος του νησιού. Παλαιότερα, μέχρι το 2010, το νησί ήταν χωρισμένο σε τρεις δήμους. Περιλαμβάνει διοικητικά και τη νήσο Γυάρο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού που διενήργησε το 2011 η Ελληνική Στατιστική Αρχή ο πληθυσμός του νησιού ανέρχεται σε 21.507 κατοίκους. Η πυκνότητα πληθυσμού ανέρχεται σε 209,91 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Έδρα του δήμου είναι η Ερμούπολη και ιστορική έδρα η Άνω Σύρος. Χωρίζεται σε τρεις δημοτικές ενότητες, Ερμουπόλεως, Ποσειδωνίας και Άνω Σύρου.

Φωτοθήκη

  • Το δημαρχείο της Ερμούπολης
    Το δημαρχείο της Ερμούπολης
  • Ο ναός του Αγίου Νικολάου στην Ερμούπολη
    Ο ναός του Αγίου Νικολάου στην Ερμούπολη
  • Τα Βαπόρια
    Τα Βαπόρια

Σημειώσεις

  • α. ^ Αν και επικρατεί τοπικά η αντίληψη, πως το «Απόλλων» αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, αυτή δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.[17]

Παραπομπές

  1. ↑ «Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός». (Ελληνικά) Ελληνική Στατιστική Αρχή. 2  Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9  Νοεμβρίου 2014.
  2. ↑ «Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011». (Ελληνικά) Ελληνική απογραφή 2011. Ελληνική Στατιστική Αρχή. 1  Μαΐου 2011.
  3. ↑ «Πίνακας αναθεωρημένων αποτελεσμάτων μόνιμου Πληθυσμού-Απογραφής 2011». Απογραφή Κτιρίων και Πληθυσμού-Κατοικιών 2011. Ελληνική Στατιστική Αρχή. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2014. 
  4. ↑ Απόστολος Βακαλόπουλος, Πρόσφυγες και Προσφυγικόν Ζήτημα κατά την Επανάστασιν του 1821, Θεσσαλονίκη 1939, σελ. 68-69
  5. ↑ Kolodny, σελ. 253.
  6. ↑ 6,0 6,1 Kolodny, σελ. 254.
  7. ↑ Έχει 4 συνοικισμούς και 3567 κατοικίες, 346 μαγαζιά, 256 εργαστήρια. Kolodny, σελ. 254.
  8. ↑ 8,0 8,1 Kolodny, σελ. 256.
  9. ↑ Βαφιάς, σελ. 588.
  10. ↑ Δημητρίου, Μιχάλης (Ιανουάριος 1985). «Κεφάλαιο 3ο, Οι αναρχικοί των Πατρών». Το Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κίνημα. τ.1ος. Από τους ουτοπιστές στους μαρξιστές. Αθήνα: Πλέθρον. σελ. 85. 
  11. ↑ Τουριστικός οδηγός Σύρος-Εκδόσεις Toubis
  12. ↑ «Ιστορία της Ερμούπολης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2009. 
  13. ↑ Σύλλογος Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου
  14. ↑ «Ευρήματα αρχαιολογικού μουσείου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2013. 
  15. ↑ Κτίρια του βιομηχανικού μουσείου
  16. ↑ Εγκαινιάστηκε η Στέγη Μικρασιατικής Μνήμης στη Σύρο[νεκρός σύνδεσμος]
  17. ↑ «Ερμούπολη - Δημοτικό Θέατρο "Απόλλων"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2013. 

Πηγές

  • Βαφιάς, Σταύρος (1971–1973). «Το Αʹ εν Ερμουπόλει ναυτιλιακόν συνέδριον του 1902». Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών 9: 585–598. 
  • Kolodny, Emile Y. (1969–1970). «Ερμούπολις-Σύρος. Γέννησις και εξέλιξις μιας Ελληνικής νησιωτικής πόλεως». Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών 8: 239–286. 
  • Λούκος, Χρήστος (1992). «Επιδημία και κοινωνία. Η χολέρα στην Ερμούπολη της Σύρου (1854)» (pdf). Μνήμων (Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού) 14: 49–69. doi:10.12681/mnimon.166. http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/7870. 
  • Χριστίνα Αγριαντώνη, «Οι μετασχηματισμοί της βιομηχανικής δομής της Ερμούπολης τον 19ο αιώνα» στο: E.M.N.E., Πρακτικά του διεθνούς συμποσίου ιστορίας, «Η νεοελληνική πόλη», Αθήνα 1985, 2ος τ., σ. 603-608
  • Χριστίνα Αγριαντώνη,«Η θέση της Ερμούπολης στην ελληνική οικονομία τον 19ο αιώνα. Οι παγίδες των πηγών», Τα Ιστορικά 1/1983, σελ. 193-199.
  • Χριστίνα Αγριαντώνη-Αγγελική Φενερλή, Ερμούπολη-Σύρος. Ιστορικό Οδοιπορικό, Ολκός, Αθήνα 1999

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

π • σ • ε Έδρες Περιφερειών της Ελλάδας
π • σ • ε Οι πρωτεύουσες των 74 περιφερειακών ενοτήτων της Ελλάδας
π • σ • ε Σχέδιο Καποδίστριας: Διοικητική διαίρεση του νομού Κυκλάδων
Δήμοι
Κοινότητες
Καθιερωμένοι όροι