Μάχη του Αφιόν Καραχισάρ

Μάχη στο Αφιόν Καραχισάρ
Μικρασιατική Εκστρατεία
Έλληνες στρατιώτες εντός χαρακώματος κατά τη διάρκεια της Μάχης του Αφιόν Καραχισάρ.
Χρονολογία23 Μαρτίου – 1 Απριλίου 1921
ΤόποςΑφιόν Καραχισάρ, Τουρκία
ΈκβασηΤουρκική νίκη[1]
Αντιμαχόμενοι
Κυβέρνηση της Άγκυρας
Ηγετικά πρόσωπα
Αναστάσιος Παπούλας, Νικόλαος Πλαστήρας
Φεβζή Πασάς, Ισμέτ Πασάς
Δυνάμεις
30.000[2]
15.000 [2]
Απολογισμός
707 νεκροί
3.075 τραυματίες
503 αγνοούμενοι

681 νεκροί
1.822 τραυματίες
1.369 αγνοούμενοι και κρατούμενοι

3 εκτελεσμένοι[3][4]

Η μάχη στο Αφιόν Καραχισάρ έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 1921 κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας μεταξύ του ελληνικού και τουρκικού στρατού. Σηματοδότησε ένα σημείο καμπής στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο και στον Τουρκικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του οποίου αποτελούσε μέρος, καθώς οι ελληνικές δυνάμεις είχαν προηγουμένως νικήσει ως επί το πλείστον διαφόρων τουρκικών δυνάμεων και είχαν υποστεί την πρώτη μεγάλη ήττα στη μικρασιατική εκστρατεία .

Υπόβαθρο

Στις 25 Δεκεμβρίου 1920 η Στρατιά Μικράς Ασίας με νέο αρχιστράτηγο τον Α. Παπούλα ανέλαβε επιθετική πρωτοβουλία με σκοπό την κατάληψη του Εσκί Σεχίρ, σπουδαίου στρατηγικού και συγκοινωνιακού κόμβου της Ανατολίας. Η επιχείρηση είχε την κωδική ονομασία "επιθετική αναγνώριση". Οι μάχες διεξήχθησαν δυτικά του Εσκί Σεχίρ στα χωριά Ινονού και Κοβαλίτσα, στα οποία είχαν τις αμυντικές τους θέσεις οι τουρκικές δυνάμεις με αρχηγό τον στρατηγό Ισμέτ πασά. Η ελληνική επίθεση απέτυχε και οι ελληνικές δυνάμεις επέστρεψαν στις βάσεις εξόρμησης στην Προύσα. Ο Παπούλας διαπίστωσε τις αδυναμίες του ΕΣ και ξεκίνησε τις προετοιμασίες για μια νέα επίθεση με στόχο τις πόλεις Εσκί Σεχίρ και Αφιόν Καραχισάρ με τις διασυνδεόμενες σιδηροδρομικές γραμμές τους. Ο επιτελάρχης της Στρατιάς Μικράς Ασίας Πτολεμαίος Σαρηγιάννης, ήταν αυτός που κατέστρωσε τα επιθετικά σχέδια, τα οποία έγιναν αποδεκτά από τη νέα ηγεσία της Στρατιάς.

Εν τω μεταξύ, η Διάσκεψη του Λονδίνου πραγματοποιήθηκε μεταξύ 21 Φεβρουαρίου και 11 Μαρτίου 1921, με σκοπό την επίλυση του Ανατολικού ζητήματος, μετά την ήττα της Οθωνικής Αυτοκρατοράς στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αυτή, η πλευρά των Κεμαλιστών δεν μπόρεσε να αποσπάσει τις παραχωρήσεις που ζήτησε και έτσι οι εχθροπραξίες ξανάρχισαν τον Μάρτιο. Ο σουλτάνος με την κυβέρνησή του που βρισκόταν υπό την επίβλεψη των μεγάλων δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη, είχε αντιπροσωπεία στο Λονδίνο που παρακολούθησε τις εργασίες της Διάσκεψης, όπως και αυτή των Κεμαλιστών. Οι δύο πλευρές που διεκδικούσαν τη νόμιμη εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (σουλτανικοί και κεμαλιστές) βρισκόταν σε σφοδρή αντιπαράθεση και οι υποστηρικτές τους είχαν εμπλακεί σε ένα εμφύλιο πόλεμο με τελικό νικητή τους Κεμαλιστές.

Η μάχη και η κατάληψη της πόλης από τον Ελληνικό Στρατό

Η μάχη στο Αφιόν Καραχισάρ ήταν ένα σημαντικό επεισόδιο του Ελληνοτουρκικού Πολέμου 1919-1922 που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Εντάσσεται σε μία σειρά συγκρούσεων μεταξύ του επελαύνοντος Ελληνικού εκστρατευτικού σώματος και των εθνικιστικών Τουρκικών στρατιωτικών μονάδων στις οποίες ηγούνταν ο Κεμάλ Ατατούρκ και οι οποίες υπερασπίζονταν την Άγκυρα, έδρα της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, από το Μάρτιο έως και τον Αύγουστο του 1921.

Από την ελληνική πλευρά, έλαβε μέρος το Α΄ και το Γ΄ Σώμα στρατού, τα οποία είχαν ορμητήρια τις πόλεις Ουσάκ και Προύσα, αντίστοιχα, με συνολική δύναμη 16.000 στρατιωτών (τρεις μεραρχίες πεζικού). Απέναντί τους παρατάχθηκαν 23.000 Τούρκοι στρατιώτες, που αναλύονταν σε 5 μεραρχίες πεζικού και 2 μεραρχίες Ιππικού.

Το Γ΄ΣΣ εφόρμησε από την Προύσσα κατά του Εσκί Σεχίρ και το Α΄ΣΣ νοτιότερα από το Ουσάκ κατά του Αφιόν Καραχισάρ. Η σύγκρουση ξεκίνησε στις 14 Μαρτίου 1921, με τους Έλληνες να αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία[5]. Οι Τουρκικές μονάδες στον τομέα του Αφιόν Καραχισάρ ήταν οχυρωμένες σε υψώματα γύρω από την περιοχή Κιοπρουλού, ενώ τις υποστήριζαν και τα –αμυντικά- πυρά του πυροβολικού τους. Ύστερα από αρκετές ώρες μαχών, οι Τουρκικές δυνάμεις, μη αντέχοντας στη μεγάλη πίεση που δέχτηκαν από τις ελληνικές, υποχώρησαν το πρωί της 16 Μαρτίου 1921, ανατολικά από την περιοχή Ακσίν και ανασυντάχθηκαν. Προηγουμένως, άλλες ελληνικές δυνάμεις (13η Μεραρχία), με αιχμή το 5/42 Ευζωνικό Σύνταγμα, με διοικητή το Νίκο Πλαστήρα έπειτα από συνεχή προσβολή του αριστερού τμήματος των Τουρκικών μονάδων, τελικά τις διέσπασαν, υποχρεώνοντάς τες να συμπτυχθούν στα νοτιοανατολικά και κατέλαβαν το Αφιόν Καραχισάρ[6] αργά το μεσημέρι της ίδιας ημέρας.

Όσον αφορά στο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές, ο Ελληνικός στρατός έχασε συνολικά 115 άνδρες, εκ των οποίων οι 32 ήταν νεκροί και οι 83 τραυματίες.

Η αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού

Η κατοχή της πόλης από τον Ελληνικό Στρατό ήταν ολιγοήμερη, αφού σε μερικές μέρες αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει γιατί συνέκλινε στην πόλη ο κύριος όγκος του τουρκικού στρατού που τις προηγούμενες μέρες απέκρουσε την επίθεση του ελληνικού Γ' Σώματος Στρατού για την κατάληψη του Εσκί Σεχίρ.

Παραπομπές

  1. ↑ History of Greek Nation, volume 15,page 166, Ekdotiki Athenon
  2. ↑ 2,0 2,1 İnönü’nün Lozan’ın 50. Yılında Yaptığı Konuşma
  3. ↑ Second Battle of İnönü Αρχειοθετήθηκε 2009-08-04 στο Wayback Machine., Turkish General Staff
  4. ↑ Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας 1919–1922 (One Volume History of the Campaign in Asia Minor 1919–1922), History Department of Army, Athens 1967, page 116
  5. ↑ Μάχη Αφιόν Καραχισάρ: 14/26 Μαρτίου 1921 Ανακτήθηκε στις 20/2/2019
  6. ↑ «16 Μαρτίου 1921: Η κατάληψη του Αφιόν Καραχισάρ Ανακτήθηκε στις 20/2/2019». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι