Μουσουλμανική μειονότητα Δυτικής Θράκης

Προσευχή μουσουλμανικής μειονότητας Θράκης στο ισλαμικό τέμενος της Φιλύρας Ροδόπης (2010).

Η μουσουλμανική μειονότητα Ελλάδος (τουρκικά: Yunanistan müslüman azınlığı, βουλγαρικά: мюсюлманско малцинство на Гърция mjusjulmansko maltsinstvo na Gǎrcija, τσιγγανικά: Xoraxani selyori andi Elada) είναι η μόνη ρητά αναγνωρισμένη μειονότητα, και μάλιστα ως θρησκευτική, στην Ελλάδα βάσει του άρθρου 45 της Συνθήκης της Λωζάνης.[1] Αριθμεί 98.000 περίπου άτομα, σύμφωνα με την απογραφή του 1991.[2] Η μουσουλμανική μειονότητα σήμερα αποτελείται από τρεις εθνοτικές ομάδες: Τούρκους[3][4] ή τουρκόφωνους[5][6] (στην ελληνική βιβλιογραφία μετά το 1990 αναφέρονται ως Τουρκόφωνοι ή Τουρκογενείς), Πομάκους και Ρομά. Υπάρχουν και 3.000 περίπου Αλεβίτες (κυρίως ορεινοί Πομάκοι) που ισχυρίζονται ότι καταπιέζονται από την πλειοψηφία των Σουνιτών[7].

Ιστορία

Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, η Ελλάδα και η Τουρκία πραγματοποίησαν ανταλλαγή πληθυσμών: όλοι οι χριστιανοί ορθόδοξοι κάτοικοι της Τουρκίας υποκείμενοι στον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης - τον Έλληνα Πατριάρχη - θα μετανάστευαν στην Ελλάδα εκτός από τις κοινότητες της Κωνσταντινούπολης, Ίμβρου και Τενέδου, και όλοι οι μουσουλμάνοι στην Ελλάδα θα μετανάστευαν στην Τουρκία εκτός από τους μουσουλμάνους της Θράκης.[8] Μετακινήθηκαν από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη στην Ελλάδα 1.650.000 Οθωμανοί υπήκοοι, χριστιανικού θρησκεύματος και από την Ελλάδα στην Τουρκία 670.000 Έλληνες υπήκοοι, μουσουλμανικού θρησκεύματος.

Οι πληθυσμοί που ανταλλάχτηκαν δεν ήταν ομοιογενείς, οι χριστιανοί οι οποίοι μετανάστευσαν στην Ελλάδα δεν ήταν αποκλειστικά ελληνόφωνοι αλλά περιλάμβαναν και ομιλητές της τουρκικής. Παρομοίως, οι μουσουλμάνοι οι οποίοι μετανάστευσαν στην Τουρκία δεν ήταν αποκλειστικά τουρκόφωνοι, αλλά περιλάμβαναν ομιλητές της αλβανικής, της βουλγαρικής, της βλάχικης και ακόμα και της ελληνικής γλώσσας (αλλά μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα).[9] Αυτό οφειλόταν στο σύστημα οργάνωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και συγκεκριμένα στο σύστημα διοίκησης των οθωμανικών Μιλέτ όπου ο διαχωρισμός γινόταν με βάση την θρησκευτική ομάδα όπου ανήκε ο πολίτης [4]. Οι μουσουλμάνοι στην Δυτική Θράκη, πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών, αποτελούσαν ξεκάθαρη πλειονότητα των κατοίκων και αυτή η αναλογία άλλαξε όταν η ελληνική κυβέρνηση εγκατέστησε με συστηματικό τρόπο χριστιανικούς προσφυγικούς πληθυσμούς από την Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη[10].

Από την συνθήκη της Λωζάνης (1923) μέχρι το 1954 η Ελλάδα αναγνώριζε την μειονότητα ως μουσουλμανική. Την άνοιξη του 1954, η Ελλάδα επικύρωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία αναγνώριζε τα σχολεία της μειονότητας ως τουρκικά.[11][12] Ο νόμος 3065/1954 (ΦΕΚ Α’ 239, 9.10.1954) ήταν ο πρώτος νόμος που ρύθμιζε τα θέματα της μειονοτικής εκπαίδευσης ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα.[13] Στο Νόμο αυτό η Ελλάδα αναγνωρίζει τα σχολεία της μειονότητας ως τουρκικά.[14] Η αλλαγή του χαρακτηρισμού από Τουρκικά σε Μουσουλμανικά ή Μειονοτικά (Μ/ΚΑ) θεσπίστηκε τον Μάρτιο του 1972 κατά την διάρκεια της Χούντας όπου αποφασίστηκε να αλλάξουν όλες οι πινακίδες που ανέφεραν τα σχολεία ως "Τουρκικά" [15]. Ο χαρακτηρισμός των Πομάκων ως Τούρκων ήταν στα πλαίσια πολιτικής κατά της κομμουνιστικής Βουλγαρίας και της πιθανής επεκτατικής πολιτικής στη Θράκη και τη Μακεδονία.[εκκρεμεί παραπομπή]

Οι Πομάκοι μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1940 θεωρούνταν από την ελληνική πολιτική ως πιθανοί συνεργάτες της Σόφιας και των Σοβιετικών μιας και αυτοί βρίσκονται στα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας και μιλάνε σλαβική γλώσσα, κοντινή με τα βουλγάρικα και για αυτό εφαρμόστηκε πολιτική τουρκοποίησης. Σήμερα μερικοί Πομάκοι, λόγω αυτής της πολιτικής αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι.[εκκρεμεί παραπομπή]

Το 1991 ο ανεξάρτητος βουλευτής Αχμέτ Φαϊκογλου είπε στην βουλή οι Πομάκοι είναι στο αίμα γνήσιοι Τούρκοι και ότι η μειονότητα είναι Τουρκική αλλά με μουσουλμανικό θρήσκευμα. Αντίστοιχες δηλώσεις είχε κάνει και ο Αχμέτ Σαδίκ αναφέροντας συνέντευξη ότι Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να πει ότι οι Πομάκοι δεν είναι Τούρκοι, επειδή δεν μιλάνε Τούρκικα. Αυτοί οι άνθρωποι που μιλάνε Πομάκικα είναι Τούρκοι, όπως οι Ελληνόφωνοι στην Αλβανία και οι οι Έλληνες της Αμερικής είναι Έλληνες [16]. Η Ελληνική πολιτεία την δεκαετία 1970 (γεγονότα εισβολής Τούρκων στην Κύπρο) και 1980 για την αποφυγή εκμετάλλευσης της "Τουρκοποιημένης Πομάκικης μειονότητας" από την Τουρκία αρχίζει να διαχωρίζει τους Πομάκους από την υπόλοιπη μειονότητα.[εκκρεμεί παραπομπή] Σήμερα η μειονότητα χαρακτηρίζεται επίσημα μόνο ως μουσουλμανική.[17]

Με αφορμή την εκλογή του Αχμέτ Σαδίκ και του Αχμέτ Φαϊκογλου το 1993 η Ελλάδα θέσπισε το εκλογικό όριο του 3% καθιστώντας δυσκολότερη την εκλογή ανεξάρτητων βουλευτών / μικρά κόμματα από την μειονότητα. [εκκρεμεί παραπομπή] Ο Αχμέτ Σαδίκ το 1991 ένα χρόνο πριν πεθάνει από αυτοκινητιστικό δυστύχημα ίδρυσε το μειονοτικό κόμμα Φιλία-Ισότητα-Ειρήνη (Τουρκικά: Dostluk-Eşitlik-Bariş Partisi - DEB [18]).[19] Στις Ευρωεκλογές του 2014 ήταν πρώτο σε ψήφους στο Νομό Ροδόπης και στον Νομό Ξάνθης. Το DEB έχει κύριο στόχο την ανάδειξη των προβλημάτων της «Μουσουλμανικής Τουρκικής Μειονότητας Δυτικής Θράκης» και έχει σύνθημα «Ευρώπη, Ευρώπη άκουσε τη φωνή μας, την ανεξάρτητη μειονοτική φωνή μας. Είμαστε και εμείς εδώ».[20][21][22]

Σύμφωνα με την ερευνήτρια της MKO Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Λόις Γουίτμαν, η Ελλάδα εφάρμοσε μια πολιτική αφομοίωσης της μειονότητας η οποία παραβίασε τα ανθρώπινα δικαιώματα της μειονότητας όπως: αφαίρεση ιθαγένειας, απαγόρευση αγοράς γης ή κατοικίας ή ξεκινήματος επιχειρησιακής δραστηριότητας, επιδιόρθωση σχολείων, περιορισμοίσ στην ελευθερίας έκφρασης και στην θρησκευτική ελευθερία.[23][εκκρεμεί παραπομπή] Από την δεκαετία του 1990 η Ελληνική κυβέρνηση αλλά και αργότερα εθνικιστικοί κύκλοι (όπως του ΛΑΟΣ) υποστηρίζουν σωματεία και ομάδες Πομάκων οι οποίοι αναδεικνύουν την ανάδειξη της εθνικής ταυτότητας των Πομάκων ως διαφορετική από την ταυτότητα των Τούρκων.[εκκρεμεί παραπομπή] Το 1997 υποστηρίχθηκε η ίδρυση του "Κέντρου Πομακικών Σπουδών" και τότε ξεκίνησε η έκδοση της Εφημερίδας "Ζαγάλισα". Επίσης μέσω του "Κέντρου Πομάκικων Σπουδών" το 2009 ιδρύθηκε ο "Πανελλήνιος Σύλλογος Πομάκων" με χρηματοδότηση του επιχειρηματία Εφιετζόγλου.[24] Ο σημερινός εκδότης της πομάκικης εφημερίδας "Ζαγάλισα" Αχμέτ Ιμάμ υπήρξε το 2007 υποψήφιος με το ΛΑΟΣ [25][26] ενώ μέχρι το 1993 ήταν δάσκαλος (δημόσιος υπάλληλος) σε μειονοτικό σχολείο της Θράκης. To 1993 απολύθηκε λόγω "ανθελληνικής" δράσης / πειθαρχικής παράβασης άρθρων του υπαλληλικού κώδικα (δημοσίων υπαλλήλων). Το 2000 έκανε προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) κατά της Ελλάδας (Νο. 63719/00) υποστηρίζοντας ότι η απόλυσή του έγινε λόγω ότι ήταν μέλος της Τουρκικής Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης. Η προσφυγή του απορρίφθηκε από το δικαστήριο το 2003.[27] Σήμερα ο Αχμέτ Ιμάμ υπερασπίζεται την Πομάκικη ταυτότητα σε διεθνείς οργανισμούς όπως του ΟΑΣΕ [28].

Σήμερα η Ελλάδα αναγνωρίζει την μειονότητα μόνο ως μουσουλμανική (από συνθήκη Λωζάνης).

Το 2012 ο Άρειος Πάγος δεν αναγνώρισε την "Τουρκική Ένωση Ξάνθης" παρόλο που υπήρχε θετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του 2008. Η αιτιολόγηση του Αρείου Πάγου ήταν, ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ δεν είναι δεσμευτική για την Ελλάδα.[29] Στις 30 Νοεμβρίου 2017, μετά από καταγγελία της Χρυσής Αυγής, η εισαγγελία διέταξε προκαταρτική εξέταση για ακαδημαϊκούς που ασχολούνται με τον όρο «τουρκική μειονότητα», αλλά μετά από παρέμβαση του υπουργείου Παιδείας, η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο.[30][31][32][33][34]

Δημογραφικά

Συνθήκη Λωζάνης

Δημογραφικά στοιχείων κατά το συνέδριο της συνθήκης της Λωζάνης - παρατέθηκαν από την ελληνική αντιπροσωπεία [35]
Περιοχή - Σύνολο Έλληνες Πρόσφυγες (Έλληνες) Τούρκοι Βούλγαροι Εβραίοι Αρμένιοι
Κομοτηνή (104.108) 11.386 33.770 50.081 6.609 1.112 1.183
Ξάνθη (64.744) 18,249 18.613 27.882 - - -
Αλεξανδρούπολη (38.553) 9.228 17.518 2.705 9.102 - -
Σουφλί (32.299) 11,517 14.211 5.454 1.117 - -
Διδυμότειχο (34.621) 21.759 9.649 3.213 - - -
Ορεστιάδα (39.386) 22.087 11.677 6.072 - - -
Σύνολο (314.235) 94.226 105.438 95.407 16.828 1.112 1.183
Δημογραφικά στοιχείων κατά το συνέδριο της συνθήκης της Λωζάνης - παρατέθηκαν από τον Ισμέτ Ινονού [36].
Πόλη Αρμένιοι Τούρκοι Έλληνες Εβραίοι Βούλγαροι
Κομοτηνή 360 59.967 8834 1007 9997
Ξάνθη 114 42.671 8728 114 552
Αλεξανδρούπολη 449 11.744 4800 253 10.227
Σουφλί - 14.736 11.542 - 5490

Το 1922 (πριν την άφιξη των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής που επισφραγίσθηκε με την συνθήκη της Λωζάνης),[35] η μουσουλμανική μειονότητα στη Δυτική Θράκη αποτελούσε πλειοψηφία [36][37] και αριθμούσε περίπου 86.000 άτομα (σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών) [2] ή 120.000 άτομα από το σύνολο των 190.000 κατοίκων [37]. Η μουσουλμανική μειονότητα αποτελείται κυρίως από τρεις εθνότητες: Τούρκους ή τουρκόφωνους, Πομάκους (βουλγαρόφωνοι μουσουλμάνοι[38]) και Τσιγγάνους μουσουλμάνους (οι οποίοι μιλούν ρομανί, ελληνικά και μάλιστα με ευχέρεια[39] και τούρκικα [40]), κάθε μια από αυτές τις εθνότητες έχοντας μια ιδιαίτερη γλώσσα και πολιτισμό [41].

Απογραφή 1928

Στην απογραφή του 1928 οι κάτοικοι μουσουλμανικού θρησκεύματος ανέρχονται σε όλη την επικράτεια σε 126.017 δηλαδή περίπου το 2% του συνολικού πληθυσμού. Οι πληθυσμοί αυτοί αποτελούσαν κυρίως τους μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης (102.621) και τους αλβανικής καταγωγής μουσουλμάνους της Ηπείρου (19.244), οι οποίοι εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή των πληθυσμών. Στην ίδια απογραφή 191.254 κάτοικοι δήλωσαν στο σύνολο της χώρας ως μητρική γλώσσα τα τουρκικά. Από αυτούς 93.793 ήταν κάτοικοι Δυτικής Θράκης. Οι τουρκόφωνοι δηλαδή αποτελούσαν το 91,3% του μουσουλμανικού πληθυσμού της Θράκης και το 30,9% του συνολικού πληθυσμού της. Στην Δυτική Θράκη (Ξάνθη-Ροδόπη-Έβρος) το 65% ήταν χριστιανοί και το 33,85% μουσουλμάνοι. Στην Αλεξανδρούπολη καταγράφηκαν 176 μουσουλμάνοι (σε σύνολο 14.019 κατοίκων όπου οι 12.906 ήταν χριστιανοί), στο Διδυμότειχο 1.548 μουσουλμάνοι (σε σύνολο 8.690 κατοίκων όπου 6.386 ήταν χριστιανοί), στο Σουφλί καταγράφηκαν 160 μουσουλμάνοι (σε σύνολο 7.744 κατοίκων όπου οι 7.544 ήταν χριστιανοί), στην Κομοτηνή καταγράφηκαν 13.364 μουσουλμάνοι (σε σύνολο 31.551 κατοίκων όπου οι 16.964 ήταν χριστιανοί) και στην Ξάνθη 11.259 μουσουλμάνοι (σε σύνολο 35.912 κατοίκων όπου οι 23.824 ήταν χριστιανοί).[42]

Σύμφωνα με τον Αλέξη Αλεξανδρή η απογραφή του 1928 περιγράφει στην Δυτική Θράκη 103.175 μουσουλμάνους από τους οποίους οι 85.585 είναι Τουρκογενείς, οι 16.740 Πομάκοι και οι 850 Ρομά [43]. Τα πρωτογενή δεδομένα των στατιστικών δεν αναφέρονται σε Πομάκους αλλά σε ομιλητές Βουλγαρικής γλώσσας, με λίγο διαφορετικούς αριθμούς. Συγκεκριμένα στον Πίνακα 9 (γλώσσες) της απογραφής αναφέρονται για την Δυτική Θράκη 93.793 Τουρκόφωνοι, 1435 Ρομά και 16.737 Βουλγαρόφωνοι.[42]

Απογραφή 1961 και 1991

Η Μουσουλμανική μειονότητα σε απογραφή του 1991.
Δημογραφικά στοιχεία για το 1961 [44]
Εθνοτική ομάδα Φιλ. Δραγούμης Αλέξης Αλεξανδρής
Τούρκοι/Τουρκόφωνοι 62.615 (62%) 47.250 (45%)
Πομάκοι 27.678 (27%) 37.800 (36%)
Αθίγγανοι 19.844 (11%) 18.900 (18%)
Σύνολο μουσουλμάνων 110.137 (100%) 103.950 (100%)
Δημογραφικά στοιχεία για το 1991 [44]
Πηγή "Τουρκογενείς" Πομάκοι Τσιγγάνοι Σύνολο
Ιστοσελίδα ΥΠΕΞ [2] 49.000 34.300 14.700 98.000
Ακαδημία Αθηνών [45] 50.400 36.750 17.850 105.000
Καθημερινή [46] 54.000 36.000 24.000 114.000
Ιω. Χολέβας [47] 51.000 37.000 25.000 113.000

Οι επίσημες ελληνικές απογραφές από το 1961 δεν συμπεριλαμβάνουν ερωτήματα θρησκεύματος και μητρικής γλώσσας. Παρόλα αυτά έχουν δημοσιευτεί στατιστικά στοιχεία για την μειονότητα τα οποία πολλές φορές έχουν αποκλίσεις. Στον πίνακα φαίνονται στατιστικά στοιχεία για το 1961 δημοσιευμένα από τον Αλέξη Αλεξανδρή (νυν διευθυντή της ΥΠΥ) το 1988 και από τον υπουργό εξωτερικών και άμυνας Φίλιππο Δραγούμη το 1964.[44] Σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη κατά το 1991 αριθμεί 98.000 άτομα (σε πληθυσμό 338.000 κατοίκων της Θράκης), εκ των οποίων το 50% της θρησκευτικής μειονότητας είναι τουρκικής καταγωγής, 35% Πομάκοι και μόλις 15% Τσιγγάνοι μουσουλμάνοι.[2] Η μειονότητα σήμερα αποτελεί περίπου το 33% του πληθυσμού της Θράκης. Ανέρχονται σε 64.000 [48] στο Νομό Ροδόπης(σε σύνολο 110.828 κατοίκων [49]), σε περίπου 44.000 [50] στο Νομό Ξάνθης (πληθυσμός νομού 101.856 κάτοικοι) και σε περίπου 9.000 στο Νομό Έβρου(συνολικός πληθυσμός νομού 150.580 κάτοικοι).[2]

Ανιθαγενείς

Από τα μέσα του 1950 έως το 1998 υπήρχε το Άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας σύμφωνα με το οποίο «αλλογενής εγκαταλιπών το Ελληνικόν έδαφος άνευ προθέσεως παλιννοστήσεως δύναται να κηρυχθεί απολέσας την Ελληνικήν ιθαγένειαν». Με βάση το Άρθρο αυτό το άρθρο αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια κατοίκων των παραμεθόριων χωριών κατά τον Εμφύλιο πόλεμο οι οποίοι είχαν τότε καταφύγει σε χώρες του ανατολικού μπλοκ. Μετά το 1967 το άρθρο αυτό εφαρμόστηκε σε μουσουλμάνους κατοίκους της Δυτικής Θράκης. Η αφαίρεση Ιθαγένειας γινόταν με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών και το υπηρεσιακό Συμβούλιο Ιθαγένειας. Αφαιρέθηκαν 60.044 ιθαγένειες, από τις οποίες 50.000 εκτιμάται ότι ανήκουν στην Μουσουλμανική μειονότητα Θράκης. Μετά από πίεση του Συμβουλίου της Ευρώπης το Άρθρο 19 καταργήθηκε το 1998.[51][52]

Σαρία

Στη Δυτική Θράκη, εφαρμόζεται για τους μουσουλμάνους από το Ελληνικό κράτος η Σαρία, ο ιερός νόμος του ισλάμ. Η εφαρμογή της Σαρία, αφορά μόνο το οικογενειακό και κληρονομικό δίκαιο, και όχι το ποινικό που ισχύει σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Ο νόμος εφαρμόζεται από το κράτος, όπως ορίζει η ισλαμική θρησκεία, αλλά και η Συνθήκη της Λωζάνης. Για το λόγο αυτό, το Ελληνικό κράτος είναι υποχρεωμένο να διαθέτει δημόσιους λειτουργούς για το σκοπό αυτό, τους μουφτήδες. Μάλιστα, ο ιερός ισλαμικός νόμος είναι ανώτερος από το Ελληνικό και Ευρωπαϊκό Αστικό Δίκαιο και το γεγονός προκαλεί πολλά προβλήματα στους μουσουλμάνους που καταφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.[53].

Συμμετοχή σε εκλογές

Το μέγεθος της Μειονότητας -στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης- προσελκύει το ενδιαφέρον των ελληνικών πολιτικών κομμάτων και των συνδυασμών που δραστηριοποιούνται στην τοπική αυτοδιοίκηση και αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι μειονοτικοί υποψήφιοι συμμετέχουν σε ψηφοδέλτια κομμάτων και συνδυασμών είτε ως επικεφαλής είτε σε άλλες εκλόγιμες θέσεις. Από το 1923 έως το 1933 το βενιζελικό κόμμα κυριαρχούσε στις τάξεις της μουσουλμανικής μειονότητας καθώς εκλέγονταν αποκλειστικά βενιζελικοί βουλευτές, ενώ μετά τον Μάρτιο του 1933 άρχισαν να υποστηρίζουν μαζικότερα τα αντιβενιζελικά κόμματα.[54]

Την περίοδο 1985-1993 υπήρχε το φαινόμενο της καθόδου ανεξάρτητων συνδυασμών που απευθύνονταν αποκλειστικά στην μειονότητα με προεξέχοντα τον βουλευτή Ροδόπης Αχμέτ Σαδίκ. Από το 1993 οπότε και καθιερώθηκε το πλαφόν του 3% για εκπροσώπηση στην Βουλή καθιερώθηκε η συμμετοχή της μειονότητας στα ψηφοδέλτια πανελλαδικών κομμάτων κάτι το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα. Μερικοί από τους σημαντικότερους μειονοτικούς Βουλευτές της μειονότητας στην μεταπολίτευση είναι οι Αχμέτ Σαδίκ,Αχμέτ Ιλχάν, Αχμέτ Χατζηοσμάν και Αϊχάν Καρά Γιουσούφ από την Ροδόπη και οι Αχμέτ Φαήκογλου, Τετσίν Μανατζή και Χουσεΐν Ζειμπέκ από την Ξάνθη. Σήμερα η μειονότητα εκπροσωπείται στην βουλή από 3 βουλευτές. Τους Αχμέτ Ιλχάν, Μπουρχάν Μπαράν (Κίνημα Αλλαγής) και Χουσεΐν Ζειμπέκ (ΣΥΡΙΖΑ) στην Ξάνθη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δείτε επίσης

Πηγές

  1. ↑ Συνθήκη της Λωζάννης. Ελληνικό κείμενο.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Μουσουλμανική μειονότητα Θράκης». Υπουργείο Εξωτερικών - Υπηρεσία Ενημέρωσης. Ιούνιος 1999. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαΐου 2000. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2012. CS1 maint: Unfit url (link)
    Το 2014 το κείμενο δεν υπάρχει στην ιστοσελίδα του Υπ. Εξωτερικών|
  3. ↑ Metin Heper· Sabri Sayari (28 Ιουνίου 2012). The Routledge Handbook of Modern Turkey. Routledge. σελ. 285. ISBN 978-0-415-55817-4. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Olga Demetriou (January 2004). «Prioritizing ‘ethnicities’: The uncertainty of Pomak-ness in the urban Greek Rhodoppe». Ethnic and Racial Studies 27 (1): 95–119. doi:10.1080/0141987032000147959. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-09-04. https://web.archive.org/web/20110904202442/http://www.azinlikca.net/pdfs/thesis/The_uncertainty_of_Pomakness_in_the_urban_Greek_Rhodoppe.pdf. Ανακτήθηκε στις 2013-01-07. 
  5. ↑ La raison du mouvement. Territoires et réseaux de migrants albanais en Grèce, Έκδοση KARTHALA (Paris) – MMSH (Aix-en-Provence) – Ecole francaise d' Athenes. Editions, 10 Ιουλ 2010 σ. 114.
  6. ↑ Joëlle Dalègre, Entre Grèce et Turquie : une situation délicate, les minorités. Cahiers Balkaniques, Institut National des Langues et Civilisations Orientales, Παρίσι, 33 | 2004, παράγραφοι 10, 21. DOI : 10.4000/ceb.4474
  7. ↑ Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, Bureau of Democracy, Human Rights and Labor, International Religious Freedom Report 2010, Greece Report, 17 Νοεμβρίου 2010
  8. ↑ Vemund Aarbakke (2000). The muslim minority of Greek Thrace. Phd thesis / University of Bergen. σελ. 51. 
  9. ↑ Biray Kolluoglu (2013). Excesses of nationalism: Greco-Turkish population exchange. Journal of the Association for the Study of Ethnicity and nationalism. σελ. 538. doi:10.1111/nana.12028. 
  10. ↑ Richard Clogg (2002). Minorities in Greece: Aspects of a Plural Society. C. Hurst & Co. Publishers. σελίδες 86–7. ISBN 9781850657064. 
  11. ↑ Hugh Poulton, Suha Taji-Farouki (1997). Muslim Identity and the Balkan State. United Kingdom: C. Hurst & Co. σελ. 85. ISBN 1-85065-276-7. 
  12. ↑ Stefanos, Stavros (1997). «Cultural Rights for National Minorities: Covering the Defict in the Protection Provided by the European Convention on Human Rights». IALS Bulletin 25: 9. 
  13. ↑ Huseyinoglu, Ali (2012). «The Development of Minority Education at the South - easternmost Corner of the EU: The Case of Muslim Turks in Western Thrace, Greece» (PDF). University of Sussex. σελ. 163. 
  14. ↑ «Νομοθετικό Διάταγμα 3065 "Περί τρόπου ιδρύσεως και λειτουργίας Τουρκικών Σχολείων Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως Δυτικής Θράκης και ρυθμίσεως ζητημάτων τινών αφορώντων εις την εποπτείαν αυτών και τους Επιθεωρητάς Τουρκικών σχολείων Δυτικής Θράκης."». Εφημερίδα της Κυβέρνησης Α (239). 9 Οκτωβρίου 1954. http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wE718tTQ1NEEHdtvSoClrL8CDdq5QSx9YJ5MXD0LzQTLWPU9yLzB8V68knBzLCmTXKaO6fpVZ6Lx3UnKl3nP8NxdnJ5r9cmWyJWelDvWS_18kAEhATUkJb0x1LIdQ163nV9K--td6SIuetA609OEJbJ0G8ZtfwZWBm5Mae_-NJTm1pPlXqhbIHF. 
  15. ↑ Tsitselikis, Konstantinos (2012). Old and new Islam in Greece : from historical minorities to immigrant newcomers. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers. σελ. 511. ISBN 978-9004221529. 
  16. ↑ Richard Clogg (2002). Minorities in Greece: Aspects of a Plural Society. C. Hurst & Co. Publishers. σελ. 88. ISBN 9781850657064. 
  17. ↑ Richard Clogg (2002). Minorities in Greece: Aspects of a Plural Society. C. Hurst & Co. Publishers. σελίδες 87–89. ISBN 9781850657064. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2012. 
  18. ↑ «Επίσημη ιστοσελίδα: Κόμμα Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας (DEB)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2014. 
  19. ↑ Τσιτσελίκης, Κωνσταντίνος. «Οι Τούρκοι ξανά στη Θράκη; Μια άνετη και προδιαγεγραμμένη εκλογική νίκη». Χρόνος online Περιοδικό. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2014. 
  20. ↑ Μελέτης, Νίκος. «Τουρικό Προξενείο Επιστρατεύει ακόμα και... πούλμαν με ψήφους: Επίδειξη δύναμης στην κάλπη της Θράκης». Έθνος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-13. https://web.archive.org/web/20140513230410/http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=64005433. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2014. 
  21. ↑ Τζίμας, Σταύρος. «Πρώτο κόμμα το DEB στη Ροδόπη». Καθημερινή. http://www.kathimerini.gr/768857/article/epikairothta/politikh/prwto-komma-to-deb-sth-rodoph. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2014. 
  22. ↑ Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς (7 Ιουνίου 2014). «Τα γεράκια της Θράκης». Εφημερίδα των Συντακτών. http://www.efsyn.gr/?p=204359. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2014. 
  23. ↑ Whitman, Lois (1990). Destroying ethnic identity: the Turks of Greece. Human Rights Watch. σελ. i. ISBN 0-929692-70-5. 
  24. ↑ Konstantinos Tsitselikis (2012). Old and New Islam in Greece: From Historical Minorities to Immigrant Newcomers. Martinus Nijhoff Publishers. σελ. 235. ISBN 978-90-04-22152-9. 
  25. ↑ «Οι λίστες του ΛΑΟΣ». skai.gr. 28 Αυγούστου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-05. https://web.archive.org/web/20141205120415/http://www.skai.gr/news/politics/article/58005/%CE%9F%CE%B9-%CE%BB%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%9B%CE%91%CE%9F%CE%A3/. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2014. 
  26. ↑ «Ομηρία γαλλικού τηλεοπτικού συνεργείου στις Θέρμες». xanthipress.gr. 30 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2014. 
  27. ↑ Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων - Πρώτο Τμήμα. Απόφαση επί του παραδέκτου της προσφυγής Νο. 63719/00 του Αχμέτ Ιμάμ κατά της Ελλάδας (μετάφραση στα ελληνικά). Απόφαση μεταφρασμένη στα Ελληνικά από την ιστοσελίδα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους[νεκρός σύνδεσμος]. (pdf) Η απόφαση στα αγγλικά Application no. 63719/00 by Ahmet IMAM against Greece. (pdf)
  28. ↑ «Για πρώτη φορά άκουσαν στον ΟΑΣΕ περί Πομάκων στην Ελλάδα». Χρόνος. 21 Οκτωβρίου 2009.  Το άρθρο υπήρχε στο link [1] Αρχειοθετήθηκε 2013-07-02 at Archive.is αλλά ο σύνδεσμος δεν λειτουργεί και υπάρχει διαθέσιμο online εδώ [2][νεκρός σύνδεσμος]
  29. ↑ «Greece 2012 Human Rights Report» (PDF). United States Department of State • Bureau of Democracy, Human Rights and Labor. 2012. σελίδες 27–28. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2014. 
  30. ↑ Οnline, Τα Νέα. ««Ανάκριση» καθηγητών για τον όρο «τουρκική μειονότητα»». Τα Νέα Οnline. http://www.tanea.gr/news/greece/article/5496981/stoixeia-kathhghtwn-gia-ton-oro-toyrkikh-meionothta/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-20. 
  31. ↑ «Κομοτηνή: Ανακλήθηκε, μετά τις αντιδράσεις, το έγγραφο της Ασφάλειας προς το Δημοκρίτειο | Kathimerini». http://www.kathimerini.gr/939125/article/epikairothta/ellada/komothnh-anaklh8hke-meta-tis-antidraseis-to-eggrafo-ths-asfaleias-pros-to-dhmokriteio. Ανακτήθηκε στις 2018-01-20. 
  32. ↑ Νικολάου, Μαρία (2017-12-13). «Κομοτηνή: Διευκρινίσεις ζητά το Υπουργείο Παιδείας για έγγραφο της Ασφάλειας - ert.gr». ert.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-01-05. https://web.archive.org/web/20180105042931/http://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/komotini/komotini-diefkrinisis-zita-ypourgio-pedias-gia-engrafo-tis-asfalias/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-20. 
  33. ↑ «Τι συνέβη με την επιστολή για την «τουρκική μειονότητα», κ. Τόσκα; | Χριστίνα Ταχιάου». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2018. 
  34. ↑ tvxs.gr (2017-12-14). «Κυνήγι μαγισσών και εισαγγελείς στη Θράκη». TVXS - TV Χωρίς Σύνορα. http://tvxs.gr/news/i-apopsi-mas/kynigi-magisson-kai-eisaggeleis-sti-thraki. Ανακτήθηκε στις 2018-01-20. 
  35. ↑ 35,0 35,1 Huseyinoglu, Ali (2012). «The Development of Minority Education at the South - easternmost Corner of the EU: The Case of Muslim Turks in Western Thrace, Greece» (PDF). University of Sussex. σελ. 123. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2013. 
  36. ↑ 36,0 36,1 Chousein Ali (August 2005). «Continuities of changes in the minority policy of Greece: The case of Western Thrace». Master in the Department of International Relations / Social Sciences of Middle East Technical University: 51. https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12606351/index.pdf. 
  37. ↑ 37,0 37,1 Tozun Bahchelia (January 1987). «The Muslim‐Turkish community in Greece: problems and prospects». Institute of Muslim Minority Affairs. 8 (1): 111. doi:10.1080/02666958708716020. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02666958708716020. 
  38. ↑ «Ethnologue: Languages of the World: Bulgarian». Ethnologue. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2012. 
  39. ↑ Ζεγκίνης Ευστράτιος, Οι μουσουλμάνοι αθίγγανοι της Θράκης, έκδοση «Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου», Νο. 255, Θεσσαλονίκη, 1994, σ. 47
  40. ↑ Tozun Bahchelia (January 1987). «The Muslim‐Turkish community in Greece: problems and prospects». Institute of Muslim Minority Affairs. 8 (1): 109. doi:10.1080/02666958708716020. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02666958708716020. 
  41. ↑ Tsitselikis, Konstantinos (2012). Old and new Islam in Greece : from historical minorities to immigrant newcomers. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers. σελ. 149. ISBN 978-90-04-22152-9. 
  42. ↑ 42,0 42,1 «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός - Τόπος Γεννήσεως - Θρησκεία και Γλώσσα - Υπηκοότης» (PDF). Εθνικό Τυπογραφείο - Αθήνα. 1935. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2013. 
  43. ↑ Renée Hirschon, επιμ. (2003). Studies in forced migration, Vol. 12 / Crossing the Aegean: an appraisal of the 1923 compulsory population exchange between Greece and Turkey. Berghahn Books. σελ. 98. ISBN 978-1-57181-562-0. 
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Τάσος Κωστόπουλος (2009). Το "Μακεδονικό" της Θράκης - Κρατικοί Σχεδιασμοί για τους Πομάκους (1956-2008). Βιβλιόραμα - Σειρά μελετών ΚΕΜΟ. σελίδες 286–291. ISBN 978-960-8087-80-4. 
  45. ↑ Η ανάπτυξη της Θράκης. Ακαδημία Αθηνών. 1995. σελ. 47. 
  46. ↑ «Αφιέρωμα "Θράκη"». Εφημερίδα Καθημερινή. 1993-3-14. 
  47. ↑ Ιω. Χολέβας (1993). Η Θράκη κατηγορεί και αξιώνει. Αθήνα. 
  48. ↑ Παρουσίαση Κομοτηνής[νεκρός σύνδεσμος]
  49. ↑ Νομός Ροδόπης[νεκρός σύνδεσμος]
  50. ↑ εφ. Το Βήμα 14/5/2006[νεκρός σύνδεσμος]
  51. ↑ «Stateless». Al Jazeera World. 4 Μαρτίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-06-22. https://web.archive.org/web/20140622073307/http://www.aljazeera.com/programmes/aljazeeraworld/2014/03/stateless-20143313445322967.html. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2014. 
  52. ↑ «Υποσχέσεις χωρίς ιθαγένεια». Ιός - Ελευθεροτυπία. 6 Μαρτίου 2004. http://www.iospress.gr/mikro2004/mikro20040306.htm. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2014. 
  53. ↑ «Απόφαση Ανωτάτου Δικαστηρίου φέρνει στο προσκήνιο τη Σαρία, Άρειος Πάγος: Ανατρέπει δεδομένα στις διαθήκες μουσουλμάνων της Θράκης, Ο Χρόνος της Κομοτηνής, Δήμητρα Συμεωνίδου, 9 Νοεμβρίου 2010». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2014. 
  54. ↑ Γιώργος Μαυρογορδάτος, Stillborn Republic: Social Coalitions and Party Strategies in Greece, 1922-1936, University of California Press, 1983, Σελ. 245 - 246
  55. ↑ Σκηνοθεσία: Θάνος Αναστόπουλος (9 Νοεμβρίου 2012). «Ντοκιμαντέρ «Πρόσθεση όχι αφαίρεση, πολλαπλασιασμός όχι διαίρεση: μια άλλη εκπαίδευση για τα παιδιά της μειονότητας στη Θράκη»». Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Παιδιών της Μειονότητας στη Θράκη. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2012. 

Βιβλιογραφία

Βιβλία

Ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις