Μπρούνο Γκαντς
Ο Μπρούνο Γκαντς (γερμανικά: Bruno Ganz, 22 Μαρτίου 1941 - 16 Φεβρουαρίου 2019) ήταν Ελβετός ηθοποιός, που θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες του γερμανόφωνου θεάτρου και κινηματογράφου.
Έχει συνεργαστεί με πολλούς σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως οι Βιμ Βέντερς, Ερίκ Ρομέρ, Βέρνερ Χέρτζογκ και Θόδωρος Αγγελόπουλος. Μερικές από τις γνωστότερες ερμηνείες του στον κινηματογράφο είναι αυτή στα Φτερά του έρωτα (1987) και η ενσάρκωση του Αδόλφου Χίτλερ στην Πτώση (2004). Άλλες ταινίες του είναι οι Ένας Αμερικανός φίλος (1977), Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους (1978), Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της νύχτας (1979), Μία αιωνιότητα και μία ημέρα (1998) και Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας (2004). Για τα επιτεύγματά του στον κινηματογράφο έλαβε το 2010 βραβείο από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου[13] και το 2014 τη Χρυσή Κάμερα,[14] ενώ το 2010 απέκτησε το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο των Αστέρων στο Βερολίνο.[15]
Στο θέατρο, έχει ερμηνεύσει, μεταξύ άλλων, έργα των Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, Ευριπίδη και Σον Ο'Κέισι. Από το 1996 είναι ο κάτοχος του Δαχτυλιδιού του Ίφλαντ, της μεγαλύτερης διάκρισης για γερμανόφωνο ηθοποιό.[16]
Βιογραφία
Τα πρώτα χρόνια
Ο Γκαντς γεννήθηκε το 1941 στη Ζυρίχη, από Ελβετό πατέρα και μητέρα ιταλικής καταγωγής.[17] Ως έφηβος παράτησε το σχολείο για να παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής, ενώ εργαζόταν σε βιβλιοπωλείο.[16]
Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Γκαντς πραγματοποιήθηκε το 1960 με την ταινία Der Herr mit der schwarzen Melone. Σύντομα, όμως, επικεντρώθηκε στο θέατρο. Άρχισε να συνεργάζεται με τον Πέτερ Στάιν, συμμετέχοντας στα έργα Τορκουάτο Τάσο (1969) του Γκαίτε, Βάκχαι (1973) του Ευριπίδη, Παραθεριστές (1973) του Μαξίμ Γκόρκι και άλλα.[18][19] Με τις παραστάσεις αυτές, αλλά και με το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ Ο αδαής και ο παράφρων (1972), ο Γκαντς αναγνωρίστηκε ως ένας αξιόλογος θεατρικός ηθοποιός και το 1973 ανακηρύχθηκε ως ο Καλύτερος Ηθοποιός της χρονιάς από το περιοδικό Theater heute.[20]
Η αναγνώριση στον κινηματογράφο
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Γκαντς άρχισε να παίζει σε ορισμένες σημαντικές ταινίες, όπως οι Ένας Αμερικανός Φίλος (1977) του Βιμ Βέντερς και Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της Νύχτας (1979) του Βέρνερ Χέρτσογκ. Το 1978 πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση σε αγγλόφωνη ταινία, στο Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους (1978) του Φράνκλιν Σάφνερ, όπου συμπρωταγωνίστησε με τους Λόρενς Ολίβιε και Γκρέγκορι Πεκ.
Το 1987 ο Γκαντς πρωταγωνίστησε στην ταινία Τα φτερά του έρωτα, σε σκηνοθεσία του Βιμ Βέντερς, στην οποία παρέδωσε μία από τις καλύτερες ερμηνείες του.[21] Αργότερα, επανέλαβε τον ίδιο ρόλο στο σίκουελ Τόσο μακριά, τόσο κοντά! (1993). Η επόμενη μεγάλη του ταινία ήταν η Μία αιωνιότητα και μία ημέρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου, η οποία βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Ακολούθησε η ιταλική Ψωμί και τουλίπες (2000) του Σίλβιο Σολντίνι, για την οποία ο Γκαντς κέρδισε το Νταβίντ ντι Ντονατέλλο Α΄ Ανδρικού Ρόλου.
Το 2000 ο Γκαντς έπαιξε στην παράσταση Φάουστ σε σκηνοθεσία του Πέτερ Στάιν, μια από τις σπάνιες φορές που έχει παρουσιαστεί ολόκληρο το έργο του Γκαίτε. Η συνολική διάρκεια ήταν περίπου δεκαπέντε ώρες.[22] Ο ίδιος το έχει χαρακτηρίσει ως «το μεγαλύτερο θεατρικό εγχείρημα στο οποίο έχω πάρει ποτέ μέρος».[17]
Από την Πτώση και έπειτα
Το 2004 ο Γκαντς ενσάρκωσε τον Αδόλφο Χίτλερ στην ταινία Η πτώση του Όλιβερ Χιρσμπίγκελ. Μελέτησε συστηματικά διάφορα ντοκουμέντα[23] και η ερμηνεία του έγινε δεκτή διεθνώς με εξαιρετικά σχόλια.[18][24] Ωστόσο, δέχθηκε επίσης κριτική για την επιλογή του και, όπως έχει δηλώσει σε συνέντευξή του, ο ρόλος αυτός τον στοίχειωνε για καιρό.[16] Το ίδιο έτος συμμετείχε και στην ταινία Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας.
Το 2008 ο Γκαντς εμφανίστηκε σε δύο ταινίες με υποψηφιότητες στα 81α Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, τις Σφραγισμένα χείλη και Το σύμπλεγμα Baader Meinhof. Μερικές από τις πιο πρόσφατες ταινίες του είναι οι Ο άγνωστος (2011), Ο συνήγορος (2013), Χάιντι (2015), Γράμμα από το παρελθόν (2015) και Το πάρτι (2017).
Προσωπική ζωή
Ο Γκαντς διέθετε διαμερίσματα, εκτός από τη γενέτειρά του, στο Βερολίνο και τη Βενετία.[16]
Το καλοκαίρι του 2018, ο Γκαντς διαγνώστηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου.[25] Στις 16 Φεβρουαρίου 2019, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στη Ζυρίχη.[26][27]
Φιλμογραφία
Έτος | Πρωτότυπος τίτλος | Τίτλος στα ελληνικά | Ρόλος |
---|---|---|---|
1960 | Der Herr mit der schwarzen Melone | υπάλληλος ξενοδοχείου | |
1961 | Chikita | ακροατής τζαζ | |
1962 | Es Dach überem Chopf | Φρεντ Βέμπερ | |
1967 | Der sanfte Lauf | Μπέρνχαρντ Κραλ | |
1974 | Die Bakchen | Βάκχες | Πενθέας |
1976 | Sommergäste | Γιάκοβ Σάλιμοβ | |
Lumière | Φως | Χάινριχ Γκρουν | |
Die Marquise von O... | Η μαρκησία του Ο... | μαρκήσιος | |
Die Wildente | Γκρέγκερς | ||
1977 | Der amerikanische Freund | Ένας Αμερικανός φίλος | Τζόναθαν Τσίμερμαν[28] |
Die linkshändige Frau | Η αριστερόχειρη γυναίκα | Μπρούνο | |
1978 | The Boys from Brazil | Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους | καθηγητής Μπρούκνερ |
Messer im Kopf | Μαχαίρι στο κεφάλι | δρ Μπέρτολντ Χόφμαν | |
1979 | Nosferatu: Phantom der Nacht | Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της nύχτας | Τζόναθαν Χάρκερ |
Retour à la bien-aimée | δρ Στέφαν Κερν | ||
1980 | Oggetti smarriti | Βέρνερ | |
5% de risque | Νταβίντ | ||
Polenta | Ζιλ | ||
Der Erfinder | Γιάκομπ Νούσλι | ||
La provinciale | Ρεμί Μίλερ | ||
1981 | La storia vera della signora dalle camelie | Η αληθινή ιστορία μιας ελεύθερης γυναίκας | κόμης Περεγκό |
Die Fälschung | Κατάσταση εμφυλίου πολέμου | Γκέοργκ Λάσεν | |
1983 | Dans la ville blanche | Στη λευκή πόλη | Πολ |
System ohne Schatten | Φάμπερ | ||
1985 | De ijssalon | Γκούσταφ | |
1986 | El río de oro | Πέτερ | |
1987 | Der Himmel über Berlin | Τα φτερά του έρωτα[29] | Ντάμιελ |
1988 | Un amore di donna | Φράνκο Μπασάνι | |
1989 | Bankomatt | Μπρούνο | |
Strapless | Ρέιμοντ Φορμπς | ||
The Legendary Life of Ernest Hemingway | Η θρυλική ζωή του Έρνεστ Χέμινγουεϊ | Έζρα Πάουντ | |
1991 | Erfolg | Ζακ Τίβερλιν | |
Börn náttúrunnar | Τα παιδιά της φύσης | Ένγκιλ | |
La domenica specialmente | Βιτόριο | ||
1992 | Prague | Πράγα | Γιόζεφ |
Brandnacht | Πέτερ Κέλερ | ||
L'absence | παίκτης | ||
The Last Days of Chez Nous | Τζέι Πι | ||
1993 | In weiter Ferne, so nah! | Τόσο μακριά, τόσο κοντά! | Ντάμιελ |
1994 | Heller Tag | Γκέοργκ | |
1995 | Lumière et compagnie | Ντάμιελ | |
1996 | Saint-Ex | Ο πρίγκιπας των αιθέρων | Αντουάν ντε Σεν-Εξιπερί |
1998 | Μία αιωνιότητα και μία μέρα | Αλέξανδρος[30] | |
2000 | Pane e tulipani | Ψωμί και τουλίπες | Φερνάντο Γκιραζόλε |
2002 | La forza del passato | Μπολιάασκο | |
Epsteins Nacht | Άνταμ Ρόουζ | ||
2003 | Luther | Λούθηρος | Γιόχαν φον Στάουπιτς |
2004 | The Manchurian Candidate | Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας | Ντελπ |
Der Untergang | Η πτώση | Αδόλφος Χίτλερ[31] | |
2006 | Vitus | Βίτους | παππούς |
Baruto no gakuen | Κουρτ Χάινριχ | ||
2007 | Youth Without Youth | Νεότητα χωρίς νιάτα | καθηγητής Ρόμαν Στανσιουλέσκου |
2008 | Der Baader Meinhof Komplex | Το σύμπλεγμα Baader Meinhof | Χορστ Χέρολντ |
The Reader) | Σφραγισμένα χείλη | καθηγητής Ρολ | |
2009 | Τριλογία 2: Η σκόνη του χρόνου[32] | Γιάκομπ | |
Giulias Verschwinden | Τζον | ||
2010 | Der grosse Kater | Κάτερ | |
Satte Farben vor Schwarz | Φρεντ | ||
Das Ende ist mein Anfang | Τιζιάνο Τερζάνι | ||
2011 | Unknown | Ο άγνωστος[33] | Ερνστ Γιούργκεν |
Sport de filles | Φραντς Μαν | ||
2013 | Train to Lisbon | Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα | Τζορτζ Οκίλι |
Michael Kohlhaas | Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας | κυβερνήτης | |
The Counselor | Ο συνήγορος | έμπορος διαμαντιών | |
2014 | Kraftidioten | Με σειρά εξαφάνισης | ναρκέμπορος[34] |
2015 | Amnesia | Μπρούνο | |
Amnesia | Γράμμα από το παρελθόν | Ρούντι Κούρλαντερ | |
Heidi | Χάιντι | παππούς[35] | |
2016 | Un juif pour l'exemple | Ένας Εβραίος για παραδειγματισμό | Άρθουρ Μπλοχ |
2017 | The Party | Το πάρτι | Γκότφριντ |
In Zeiten des abnehmenden Lichts | Βίλχελμ Πόβιλαϊτ | ||
2018 | Fortuna | Φορτούνα | αδελφός Ζαν |
The House That Jack Built | Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ | Βερτζ | |
Der Trafikant | Σίγκμουντ Φρόιντ | ||
The Witness | Νίκολα Ράντιν | ||
2019 | A Hidden Life | Μια κρυφή ζωή | δικαστής Λέμπεν |
Vinterrejse | Τζορτζ Γκόλντσμιθ / Γκάνθερ Λούντβιχ Γκόλντσμιτ |
Παραπομπές
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
- ↑ filmportal.de. bd01c96768a54e2b98f51222fb63c531. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ρομανσική γλώσσα) Theaterlexikon der Schweiz. Bruno_Ganz. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Christian Dureau: «Dictionnaire mondial des comédiens» (Γαλλικά)
- ↑ www
.rts ..ch /info /culture /cinema /10223869-l-acteur-suisse-bruno-ganz-est-decede-samedi-a-zurich .html - ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. ganz-bruno. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. brockhaus
.de . Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017./ecs /julex /article /ganz-bruno - ↑ 9,0 9,1 www
.stadt-zuerich . Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2023..ch /content /dam /stzh /prd /Deutsch /Bevoelkerungsamt /rund-um-den-tod /wissen---faq /prominente-friedh%c3%b6fe /Promi _Alpha .pdf - ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ «2010». Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2023.
- ↑ «European Film Awards to honour Bruno Ganz» (στα αγγλικά). Screen. https://www.screendaily.com/europe/european-film-awards-to-honour-bruno-ganz/5018284.article. Ανακτήθηκε στις 2017-11-27.
- ↑ (www.dw.com), Deutsche Welle. «Bruno Ganz: The actor who mastered Hitler and then moved on | Film | DW | 21.03.2016». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Bruno Ganz | Boulevard der Stars». boulevard-der-stars-berlin.de (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 «Bruno Ganz: The actor who mastered Hitler and then moved on». DW.COM (στα Αγγλικά). 21 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018.
- ↑ 17,0 17,1 Αρφαρά, Κάτια (17 Ιανουαρίου 1999). «Μπρούνο Γκαντς». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018.
- ↑ 18,0 18,1 Grange, William (2015). Historical Dictionary of German Theater (2η έκδοση). Lanham: Rowman & Littlefield. σελ. 165. ISBN 9781442250192.
- ↑ Michael, Patterson (1981). Peter Stein: Germany's Leading Theatre Director. Cambridge, Cambridgeshire: Cambridge University Press. σελ. 173. ISBN 9780521295024.
- ↑ «Biografie Bruno Ganz». Die Welt. 2006-12-26. https://www.welt.de/kultur/article704039/Biografie-Bruno-Ganz.html. Ανακτήθηκε στις 2018-06-20.
- ↑ Λυκούργου, Πόλυ (21 Ιουνίου 2016). «Τα Φτερά του Ερωτα». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018.
- ↑ Rockwell, John (2018-06-20). «With Pivotal Actor Back, Marathon 'Faust' Gets Another Look» (στα αγγλικά). https://www.nytimes.com/2001/01/04/theater/arts-abroad-with-pivotal-actor-back-marathon-faust-gets-another-look.html?pagewanted=all. Ανακτήθηκε στις 2018-06-20.
- ↑ Johnston, Sheila (2015-04-30). «The dangers of portraying Hitler» (στα αγγλικά). ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/film-news/11573042/The-dangers-of-portraying-Hitler.html. Ανακτήθηκε στις 2018-06-20.
- ↑ Borcholte, Andreas (2004-09-15). «"Der Untergang": Die unerzählbare Geschichte». Spiegel Online. http://www.spiegel.de/kultur/kino/der-untergang-die-unerzaehlbare-geschichte-a-318031.html. Ανακτήθηκε στις 2017-11-27.
- ↑ Γκένας, Πάνος (16 Φεβρουαρίου 2019). «Αντίο Μπρούνο Γκαντς (1941-2019): Με τα φτερά μίας σπουδαίας καριέρας». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ «Απεβίωσε ο κορυφαίος Ελβετός ηθοποιός Μπρούνο Γκαντς». www.kathimerini.gr. 16 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ «Πέθανε ο ηθοποιός Μπρούνο Γκαντς». CNN.gr. 16 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ Το παιχνίδι του Ρίπλεϋ: Patricia Highsmith. metabook.gr.
- ↑ Μίλτος, Τόσκας (13 Ιουλίου 2022). «Μία βουτιά στον κόσμο του Ertflix». olafaq.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Ζουμπουλάκης, Γιάννης (29 Απριλίου 2012). «Οι ταινίες της εβδομάδας – Τεχνητή νοημοσύνη και… Θόδωρος Αγγελόπουλος». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Βίδος, Κοσμάς (14 Αυγούστου 2010). «Θα σε κάνω βασίλισσα». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Ξένοι ηθοποιοί σε ελληνικές ταινίες». Retromaniax. 2 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Το vima.gr προτείνει για την TV». Το Βήμα. 13 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Αίμα στο χιόνι και "παράνομος" έρωτας στη σύγχρονη Ιερουσαλήμ». H Αυγή. 7 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Μπλόγκερ ετών 100 - ένας παππούς μιλά για τον πόλεμο». Deutsche Welle. 16 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025.