Μπρούνο Γκαντς

Μπρούνο Γκαντς
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Bruno Ganz (Γερμανικά)
Γέννηση22  Μαρτίου 1941[1][2][3]
Ζυρίχη[4][5]
Θάνατος16  Φεβρουαρίου 2019[6][7][8]
Άου
Αιτία θανάτουsmall intestine cancer
Τόπος ταφήςRehalp Cemetery[9]
ΚατοικίαΒερολίνο
Βενετία
Ζυρίχη
Χώρα πολιτογράφησηςΕλβετία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Τεχνών της Ζυρίχης
Ιδιότηταηθοποιός θεάτρου, ηθοποιός ταινιών, ηθοποιός τηλεόρασης και σκηνοθέτης κινηματογράφου[10]
Σημαντικά έργαΗ πτώση και Τα Φτερά του Έρωτα
ΒραβεύσειςIffland-Ring (1996), Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής (2007), Αξιωματικός του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων, Merit Cross of the Lower Saxony Order of Merit (1st class) (1  Ιουνίου 2001), Σταυρός Αξίας 1ης τάξεως του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (4  Οκτωβρίου 2006), Carl Zuckmayer Medal (2015), Theaterpreis Berlin (2001), βραβείο Bambi (2004), David di Donatello Award for Lifetime Achievement, Αυστριακή διάκριση για την επιστήμη και τη τέχνη (2005), βραβείο Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου Συνολικής προσφοράς (2010)[11] και Swiss Grand Prix for performing arts / Hans Reinhart Ring (1991)[12]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μπρούνο Γκαντς (γερμανικά: Bruno Ganz, 22 Μαρτίου 1941 - 16 Φεβρουαρίου 2019) ήταν Ελβετός ηθοποιός, που θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες του γερμανόφωνου θεάτρου και κινηματογράφου.

Έχει συνεργαστεί με πολλούς σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως οι Βιμ Βέντερς, Ερίκ Ρομέρ, Βέρνερ Χέρτζογκ και Θόδωρος Αγγελόπουλος. Μερικές από τις γνωστότερες ερμηνείες του στον κινηματογράφο είναι αυτή στα Φτερά του έρωτα (1987) και η ενσάρκωση του Αδόλφου Χίτλερ στην Πτώση (2004). Άλλες ταινίες του είναι οι Ένας Αμερικανός φίλος (1977), Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους (1978), Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της νύχτας (1979), Μία αιωνιότητα και μία ημέρα (1998) και Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας (2004). Για τα επιτεύγματά του στον κινηματογράφο έλαβε το 2010 βραβείο από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου[13] και το 2014 τη Χρυσή Κάμερα,[14] ενώ το 2010 απέκτησε το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο των Αστέρων στο Βερολίνο.[15]

Στο θέατρο, έχει ερμηνεύσει, μεταξύ άλλων, έργα των Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, Ευριπίδη και Σον Ο'Κέισι. Από το 1996 είναι ο κάτοχος του Δαχτυλιδιού του Ίφλαντ, της μεγαλύτερης διάκρισης για γερμανόφωνο ηθοποιό.[16]

Βιογραφία

Τα πρώτα χρόνια

Ο Γκαντς γεννήθηκε το 1941 στη Ζυρίχη, από Ελβετό πατέρα και μητέρα ιταλικής καταγωγής.[17] Ως έφηβος παράτησε το σχολείο για να παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής, ενώ εργαζόταν σε βιβλιοπωλείο.[16]

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Γκαντς πραγματοποιήθηκε το 1960 με την ταινία Der Herr mit der schwarzen Melone. Σύντομα, όμως, επικεντρώθηκε στο θέατρο. Άρχισε να συνεργάζεται με τον Πέτερ Στάιν, συμμετέχοντας στα έργα Τορκουάτο Τάσο (1969) του Γκαίτε, Βάκχαι (1973) του Ευριπίδη, Παραθεριστές (1973) του Μαξίμ Γκόρκι και άλλα.[18][19] Με τις παραστάσεις αυτές, αλλά και με το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ Ο αδαής και ο παράφρων (1972), ο Γκαντς αναγνωρίστηκε ως ένας αξιόλογος θεατρικός ηθοποιός και το 1973 ανακηρύχθηκε ως ο Καλύτερος Ηθοποιός της χρονιάς από το περιοδικό Theater heute.[20]

Η αναγνώριση στον κινηματογράφο

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Γκαντς άρχισε να παίζει σε ορισμένες σημαντικές ταινίες, όπως οι Ένας Αμερικανός Φίλος (1977) του Βιμ Βέντερς και Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της Νύχτας (1979) του Βέρνερ Χέρτσογκ. Το 1978 πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση σε αγγλόφωνη ταινία, στο Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους (1978) του Φράνκλιν Σάφνερ, όπου συμπρωταγωνίστησε με τους Λόρενς Ολίβιε και Γκρέγκορι Πεκ.

Το 1987 ο Γκαντς πρωταγωνίστησε στην ταινία Τα φτερά του έρωτα, σε σκηνοθεσία του Βιμ Βέντερς, στην οποία παρέδωσε μία από τις καλύτερες ερμηνείες του.[21] Αργότερα, επανέλαβε τον ίδιο ρόλο στο σίκουελ Τόσο μακριά, τόσο κοντά! (1993). Η επόμενη μεγάλη του ταινία ήταν η Μία αιωνιότητα και μία ημέρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου, η οποία βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Ακολούθησε η ιταλική Ψωμί και τουλίπες (2000) του Σίλβιο Σολντίνι, για την οποία ο Γκαντς κέρδισε το Νταβίντ ντι Ντονατέλλο Α΄ Ανδρικού Ρόλου.

Το 2000 ο Γκαντς έπαιξε στην παράσταση Φάουστ σε σκηνοθεσία του Πέτερ Στάιν, μια από τις σπάνιες φορές που έχει παρουσιαστεί ολόκληρο το έργο του Γκαίτε. Η συνολική διάρκεια ήταν περίπου δεκαπέντε ώρες.[22] Ο ίδιος το έχει χαρακτηρίσει ως «το μεγαλύτερο θεατρικό εγχείρημα στο οποίο έχω πάρει ποτέ μέρος».[17]

Από την Πτώση και έπειτα

Το 2004 ο Γκαντς ενσάρκωσε τον Αδόλφο Χίτλερ στην ταινία Η πτώση του Όλιβερ Χιρσμπίγκελ. Μελέτησε συστηματικά διάφορα ντοκουμέντα[23] και η ερμηνεία του έγινε δεκτή διεθνώς με εξαιρετικά σχόλια.[18][24] Ωστόσο, δέχθηκε επίσης κριτική για την επιλογή του και, όπως έχει δηλώσει σε συνέντευξή του, ο ρόλος αυτός τον στοίχειωνε για καιρό.[16] Το ίδιο έτος συμμετείχε και στην ταινία Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας.

Το 2008 ο Γκαντς εμφανίστηκε σε δύο ταινίες με υποψηφιότητες στα 81α Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, τις Σφραγισμένα χείλη και Το σύμπλεγμα Baader Meinhof. Μερικές από τις πιο πρόσφατες ταινίες του είναι οι Ο άγνωστος (2011), Ο συνήγορος (2013), Χάιντι (2015), Γράμμα από το παρελθόν (2015) και Το πάρτι (2017).

Προσωπική ζωή

Ο Γκαντς διέθετε διαμερίσματα, εκτός από τη γενέτειρά του, στο Βερολίνο και τη Βενετία.[16]

Το καλοκαίρι του 2018, ο Γκαντς διαγνώστηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου.[25] Στις 16 Φεβρουαρίου 2019, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στη Ζυρίχη.[26][27]

Φιλμογραφία

Έτος Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά Ρόλος
1960 Der Herr mit der schwarzen Melone υπάλληλος ξενοδοχείου
1961 Chikita ακροατής τζαζ
1962 Es Dach überem Chopf Φρεντ Βέμπερ
1967 Der sanfte Lauf Μπέρνχαρντ Κραλ
1974 Die Bakchen Βάκχες Πενθέας
1976 Sommergäste Γιάκοβ Σάλιμοβ
Lumière Φως Χάινριχ Γκρουν
Die Marquise von O... Η μαρκησία του Ο... μαρκήσιος
Die Wildente Γκρέγκερς
1977 Der amerikanische Freund Ένας Αμερικανός φίλος Τζόναθαν Τσίμερμαν[28]
Die linkshändige Frau Η αριστερόχειρη γυναίκα Μπρούνο
1978 The Boys from Brazil Ανθρωποκυνηγητό σε δυο ηπείρους καθηγητής Μπρούκνερ
Messer im Kopf Μαχαίρι στο κεφάλι δρ Μπέρτολντ Χόφμαν
1979 Nosferatu: Phantom der Nacht Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της nύχτας Τζόναθαν Χάρκερ
Retour à la bien-aimée δρ Στέφαν Κερν
1980 Oggetti smarriti Βέρνερ
5% de risque Νταβίντ
Polenta Ζιλ
Der Erfinder Γιάκομπ Νούσλι
La provinciale Ρεμί Μίλερ
1981 La storia vera della signora dalle camelie Η αληθινή ιστορία μιας ελεύθερης γυναίκας κόμης Περεγκό
Die Fälschung Κατάσταση εμφυλίου πολέμου Γκέοργκ Λάσεν
1983 Dans la ville blanche Στη λευκή πόλη Πολ
System ohne Schatten Φάμπερ
1985 De ijssalon Γκούσταφ
1986 El río de oro Πέτερ
1987 Der Himmel über Berlin Τα φτερά του έρωτα[29] Ντάμιελ
1988 Un amore di donna Φράνκο Μπασάνι
1989 Bankomatt Μπρούνο
Strapless Ρέιμοντ Φορμπς
The Legendary Life of Ernest Hemingway Η θρυλική ζωή του Έρνεστ Χέμινγουεϊ Έζρα Πάουντ
1991 Erfolg Ζακ Τίβερλιν
Börn náttúrunnar Τα παιδιά της φύσης Ένγκιλ
La domenica specialmente Βιτόριο
1992 Prague Πράγα Γιόζεφ
Brandnacht Πέτερ Κέλερ
L'absence παίκτης
The Last Days of Chez Nous Τζέι Πι
1993 In weiter Ferne, so nah! Τόσο μακριά, τόσο κοντά! Ντάμιελ
1994 Heller Tag Γκέοργκ
1995 Lumière et compagnie Ντάμιελ
1996 Saint-Ex Ο πρίγκιπας των αιθέρων Αντουάν ντε Σεν-Εξιπερί
1998 Μία αιωνιότητα και μία μέρα Αλέξανδρος[30]
2000 Pane e tulipani Ψωμί και τουλίπες Φερνάντο Γκιραζόλε
2002 La forza del passato Μπολιάασκο
Epsteins Nacht Άνταμ Ρόουζ
2003 Luther Λούθηρος Γιόχαν φον Στάουπιτς
2004 The Manchurian Candidate Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας Ντελπ
Der Untergang Η πτώση Αδόλφος Χίτλερ[31]
2006 Vitus Βίτους παππούς
Baruto no gakuen Κουρτ Χάινριχ
2007 Youth Without Youth Νεότητα χωρίς νιάτα καθηγητής Ρόμαν Στανσιουλέσκου
2008 Der Baader Meinhof Komplex Το σύμπλεγμα Baader Meinhof Χορστ Χέρολντ
The Reader) Σφραγισμένα χείλη καθηγητής Ρολ
2009 Τριλογία 2: Η σκόνη του χρόνου[32] Γιάκομπ
Giulias Verschwinden Τζον
2010 Der grosse Kater Κάτερ
Satte Farben vor Schwarz Φρεντ
Das Ende ist mein Anfang Τιζιάνο Τερζάνι
2011 Unknown Ο άγνωστος[33] Ερνστ Γιούργκεν
Sport de filles Φραντς Μαν
2013 Train to Lisbon Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα Τζορτζ Οκίλι
Michael Kohlhaas Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας κυβερνήτης
The Counselor Ο συνήγορος έμπορος διαμαντιών
2014 Kraftidioten Με σειρά εξαφάνισης ναρκέμπορος[34]
2015 Amnesia Μπρούνο
Amnesia Γράμμα από το παρελθόν Ρούντι Κούρλαντερ
Heidi Χάιντι παππούς[35]
2016 Un juif pour l'exemple Ένας Εβραίος για παραδειγματισμό Άρθουρ Μπλοχ
2017 The Party Το πάρτι Γκότφριντ
In Zeiten des abnehmenden Lichts Βίλχελμ Πόβιλαϊτ
2018 Fortuna Φορτούνα αδελφός Ζαν
The House That Jack Built Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ Βερτζ
Der Trafikant Σίγκμουντ Φρόιντ
The Witness Νίκολα Ράντιν
2019 A Hidden Life Μια κρυφή ζωή δικαστής Λέμπεν
Vinterrejse Τζορτζ Γκόλντσμιθ / Γκάνθερ Λούντβιχ Γκόλντσμιτ

Παραπομπές

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. filmportal.de. bd01c96768a54e2b98f51222fb63c531. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. (Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ρομανσική γλώσσα) Theaterlexikon der Schweiz. Bruno_Ganz. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. Christian Dureau: «Dictionnaire mondial des comédiens» (Γαλλικά)
  6. www.rts.ch/info/culture/cinema/10223869-l-acteur-suisse-bruno-ganz-est-decede-samedi-a-zurich.html.
  7. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. ganz-bruno. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. brockhaus.de/ecs/julex/article/ganz-bruno. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  9. 9,0 9,1 www.stadt-zuerich.ch/content/dam/stzh/prd/Deutsch/Bevoelkerungsamt/rund-um-den-tod/wissen---faq/prominente-friedh%c3%b6fe/Promi_Alpha.pdf. Ανακτήθηκε στις 12  Μαρτίου 2023.
  10. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  11. «2010». Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου. Ανακτήθηκε στις 7  Ιανουαρίου 2020.
  12. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουνίου 2023.
  13. «European Film Awards to honour Bruno Ganz» (στα αγγλικά). Screen. https://www.screendaily.com/europe/european-film-awards-to-honour-bruno-ganz/5018284.article. Ανακτήθηκε στις 2017-11-27. 
  14. (www.dw.com), Deutsche Welle. «Bruno Ganz: The actor who mastered Hitler and then moved on | Film | DW | 21.03.2016». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2017. 
  15. «Bruno Ganz | Boulevard der Stars». boulevard-der-stars-berlin.de (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2017. 
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 «Bruno Ganz: The actor who mastered Hitler and then moved on». DW.COM (στα Αγγλικά). 21 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018. 
  17. 17,0 17,1 Αρφαρά, Κάτια (17 Ιανουαρίου 1999). «Μπρούνο Γκαντς». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018. 
  18. 18,0 18,1 Grange, William (2015). Historical Dictionary of German Theater (2η έκδοση). Lanham: Rowman & Littlefield. σελ. 165. ISBN 9781442250192. 
  19. Michael, Patterson (1981). Peter Stein: Germany's Leading Theatre Director. Cambridge, Cambridgeshire: Cambridge University Press. σελ. 173. ISBN 9780521295024. 
  20. «Biografie Bruno Ganz». Die Welt. 2006-12-26. https://www.welt.de/kultur/article704039/Biografie-Bruno-Ganz.html. Ανακτήθηκε στις 2018-06-20. 
  21. Λυκούργου, Πόλυ (21 Ιουνίου 2016). «Τα Φτερά του Ερωτα». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018. 
  22. Rockwell, John (2018-06-20). «With Pivotal Actor Back, Marathon 'Faust' Gets Another Look» (στα αγγλικά). https://www.nytimes.com/2001/01/04/theater/arts-abroad-with-pivotal-actor-back-marathon-faust-gets-another-look.html?pagewanted=all. Ανακτήθηκε στις 2018-06-20. 
  23. Johnston, Sheila (2015-04-30). «The dangers of portraying Hitler» (στα αγγλικά). ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/film-news/11573042/The-dangers-of-portraying-Hitler.html. Ανακτήθηκε στις 2018-06-20. 
  24. Borcholte, Andreas (2004-09-15). «"Der Untergang": Die unerzählbare Geschichte». Spiegel Online. http://www.spiegel.de/kultur/kino/der-untergang-die-unerzaehlbare-geschichte-a-318031.html. Ανακτήθηκε στις 2017-11-27. 
  25. Γκένας, Πάνος (16 Φεβρουαρίου 2019). «Αντίο Μπρούνο Γκαντς (1941-2019): Με τα φτερά μίας σπουδαίας καριέρας». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2019. 
  26. «Απεβίωσε ο κορυφαίος Ελβετός ηθοποιός Μπρούνο Γκαντς». www.kathimerini.gr. 16 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2019. 
  27. «Πέθανε ο ηθοποιός Μπρούνο Γκαντς». CNN.gr. 16 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2019. 
  28. Το παιχνίδι του Ρίπλεϋ: Patricia Highsmith. metabook.gr. 
  29. Μίλτος, Τόσκας (13 Ιουλίου 2022). «Μία βουτιά στον κόσμο του Ertflix». olafaq.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 
  30. Ζουμπουλάκης, Γιάννης (29 Απριλίου 2012). «Οι ταινίες της εβδομάδας – Τεχνητή νοημοσύνη και… Θόδωρος Αγγελόπουλος». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 
  31. Βίδος, Κοσμάς (14 Αυγούστου 2010). «Θα σε κάνω βασίλισσα». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 
  32. «Ξένοι ηθοποιοί σε ελληνικές ταινίες». Retromaniax. 2 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 
  33. «Το vima.gr προτείνει για την TV». Το Βήμα. 13 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 
  34. «Αίμα στο χιόνι και "παράνομος" έρωτας στη σύγχρονη Ιερουσαλήμ». H Αυγή. 7 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 
  35. «Μπλόγκερ ετών 100 - ένας παππούς μιλά για τον πόλεμο». Deutsche Welle. 16 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι