Νικόλαος της Αντιόχειας (διάκονος)

Νικόλαος της Αντιόχειας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1ος αιώνας
Αντιόχεια
Θάνατος1ος αιώνας
Eορτασμός αγίου28 Ιουλίου
Πληροφορίες ασχολίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαδιάκονος
δεδομένα

Ο Νικόλαος είναι πρόσωπο της Καινής Διαθήκης και της Εβραϊκής Βίβλου. Ήταν ιθαγενής της Αντιόχειας και προσηλυτής (μετατράπηκε σε Ιουδαϊστής) και στη συνέχεια οπαδός του τρόπου ζωής του Χριστού. Όταν η Εκκλησία ήταν ακόμη περιορισμένη στην Ιερουσαλήμ, επιλέχθηκε από ολόκληρο το πλήθος των μαθητών να είναι ένας από τους πρώτους επτά διακόνους, και χειροτονήθηκε από τους αποστόλους, γύρω στο 33 μ.Χ.[1] Έχει αμφισβητηθεί εάν αυτός ο Νικόλαος συνδέθηκε με τους Νικολαΐτες που αναφέρονται στην Αποκάλυψη, και εάν ναι, πόσο στενά.

Νικολαϊσμός

Ο Νικολαϊσμός (επίσης Νικολισμός, Νικολιτισμός ή Νικολιτανισμός) ήταν μια πρώιμη χριστιανική αίρεση που αναφέρεται δύο φορές στο Βιβλίο της Αποκάλυψης της Καινής Διαθήκης.[2] Οι οπαδοί ονομάστηκαν Νικολίτες, ή Νικολαΐτες. Θεωρήθηκαν αιρετικοί από την κυρίαρχη Εκκλησία. Σύμφωνα με την Αποκάλυψη 2:6 και 15, ήταν γνωστός στις πόλεις της Εφέσου και της Περγάμου. Σε αυτό το κεφάλαιο, η εκκλησία στην Έφεσο επαινείται «ἀλλὰ τοῦτο ἔχεις, ὅτι μισεῖς τὰ ἔργα τῶν Νικολαϊτῶν, ἃ κἀγὼ μισῶ» (Μισείς τα έργα των Νικολαϊτών που και εγώ μισώ). Και η εκκλησία στην Πέργαμο επιπλήττεται: «οὕτως ἔχεις καὶ σὺ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν τῶν Νικολαϊτῶν ὁμοίως» (έχεις μερικούς, που κρατούν την διδασκαλίαν των Νικολαϊτών).[3]

Αρκετοί από τους παλιούς πατέρες της εκκλησίας ανέφεραν αυτήν την ομάδα, συμπεριλαμβανομένων του Ειρηναίου, του Ιππόλυτου,[4] Επιφανίου και Θεοδωρήτου, δηλώνοντας ότι ο διάκονος Νικόλαος ήταν ο δημιουργός της αίρεσης ή της σέκτας.

Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας

Επιφάνιος

Ο Επιφάνιος περιγράφει μερικές λεπτομέρειες για τη ζωή του Διακόνου Νικολάου, όπου τον περιγράφει ως βαθμιαία βυθιζόμενο στη χονδροειδής ακαθαρσία, και πως έγινε ο δημιουργός των Νικολαϊτών και άλλων ελευθεριακών Γνωστικών σεκτών:

Ο Νικόλαος είχε μια ελκυστική γυναίκα, και είχε αποφύγει τη συνουσία μαζί της μιμούμενος αυτούς που είδε να είναι αφιερωμένοι στον Θεό. Το υπέμεινε για λίγο, αλλά στο τέλος δεν άντεξε να ελέγχει τις ορμές του. Αλλά επειδή ήταν ντροπιασμένος για την ήττα του και υποψιάστηκε ότι είχε ανακαλυφθεί, τόλμησε να πει, "Εκτός αν κάποιος συνουσιάζεται κάθε μέρα, δεν μπορεί να έχει αιώνια ζωή.".[5][6]

Ο Ιππόλυτος συμφώνησε με τον Επιφάνιο στην αρνητική του άποψη για τον Νικόλαο.[7]

Ειρηναίος

Ο Ειρηναίος ήταν της γνώμης ότι ο Νικόλαος ήταν ο ιδρυτής των Νικολαϊτών:

Οι Νικολαΐτες είναι οι οπαδοί αυτού του Νικολάου που ήταν ένας από τους επτά και χειροτονήθηκε για πρώτη φορά σε διάκονος από τους αποστόλους. Έζησαν ζωές ανεξέλεγκτης επιείκειας. Ο χαρακτήρας αυτών των ανδρών επισημαίνεται πολύ ξεκάθαρα στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, που δίδαξαν ότι είναι θέμα αδιαφορίας να ασκεί κανείς μοιχεία και να τρώει πράγματα (αναφέροντας στον Νικόλαο) που θυσιάζονται στα είδωλα.[8]

Ιουστίνος ο Μάρτυρας

Ο Ιουστίνος συζητά επίσης το γεγονός ότι «πολλοί από αυτούς που λένε ότι ομολογούν πίστη στον Ιησού, και λέγονται χριστιανοί, τρώνε κρέατα που προσφέρονται σε είδωλα και δηλώνουν ότι δεν συνεπάγονται καθόλου τραυματισμό ψυχής». Λέει ότι:

Αυτοί οι άνθρωποι ομολογούν ότι είναι Χριστιανοί και παραδέχονται τον σταυρωμένο Ιησού ως Κύριο και Χριστό, αλλά δεν διδάσκουν τον δρόμο Του, αλλά τους δρόμους των πνευμάτων του λάθους. [Αυτοί είναι] που διδάσκουν την βλασφήμια κατά του Δημιουργού όλων των πραγμάτων, και του Χριστού, που τον προανέφερε Αυτός ως ερχόμενο, και τον Θεό του Αβραάμ, και του Ισαάκ, και του Ιακώβ. Με αυτούς δεν έχουμε τίποτα κοινό, αφού γνωρίζουμε ότι είναι άθεοι, ασεβείς, άδικοι, και αμαρτωλοί, και εξομολογητές του Ιησού μόνο στο όνομα.".[9]

Ο Ιουστίνος υποστηρίζει ότι η ύπαρξη των Νικολαϊτών ενισχύει την αληθινή πίστη καθώς αποτελεί απόδειξη της προφητείας της χριστιανικής Γραφής σχετικά με την άνοδο των ψευδοπροφητών (Κατά Ματθαίον 7:15).[10] Δηλώνει ότι "είναι αυτοί που, μπροστά στο όνομα του Ιησού, δίδαξαν τόσο να μιλάμε όσο και να ενεργούμε άσεμνα και βλασφημικά.".[11]

Στη σύγχρονη κριτική

Μεταξύ των μετέπειτα κριτικών, μερικοί φαίνεται να κλίνουν προς την ευνοϊκή άποψη του χαρακτήρα του Νικολάου. Ο Έντουαρντ Μπάρτον, θεολόγος του 18ου αιώνα, ήταν της γνώμης ότι η προέλευση του όρου Νικολαΐτες είναι αβέβαιη και ότι, «αν και ο Νίκολαος ο διάκονος έχει αναφερθεί ως ιδρυτής τους, τα στοιχεία είναι εξαιρετικά ελαφρά που δεν θα καταδίκαζαν το ίδιο το άτομο για τυχόν ανήθικες συμπεριφορές».[12]

Άλλες απόψεις

Μερικοί πιστεύουν ότι ήταν ένας άλλος Νικόλαoς, παρά ο Νικόλαoς ο Διακόνος που έγινε αποστάτης. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι ήταν κάποιος στενά συνδεδεμένος με τον Νικόλαο, όπως ο ένας του γιος που έγινε επίσκοπος της Σαμάρειας, όπου ο Γνωστικισμός προήλθε προτού εξαπλωθεί στις πόλεις της Ανατολίας στη ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας.[13][14]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ Πράξεις Αποστόλων 6:5. 
  2. ↑ «Revelation 2 Commentary - Scofield's Reference Notes». StudyLight.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  3. ↑ «ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ 2:6, 2:15». www.imgap.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  4. ↑ Zeller, Edward (23 Ιουλίου 2007). The Contents and Origin of the Acts of the Apostles: Critically Investigated, 2 Volumes. Wipf and Stock Publishers. ISBN 978-1-55635-505-9. 
  5. ↑ Williams, Frank (1987). The Panarion of Epiphanius of Salamis. Book I (Sects 1-46). Leiden; New York; København; Köln: E.J. Brill. p. 77.
  6. ↑ «Panarion Of St Epiphanius Against Heresies Catholic Vatican». archive.org. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  7. ↑ Stephen Gobar, Photii Biblioth. §232, p. 291, ed. 1824; Philosophumena, bk. vii.
  8. ↑ «CHURCH FATHERS: Against Heresies, I.26 (St. Irenaeus)». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  9. ↑ «CHURCH FATHERS: Dialogue with Trypho, Chapters 31-47 (Justin Martyr)». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  10. ↑ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ 7:15-20. 
  11. ↑ Ante-Nicene Fathers Volume 1. CCEL. ISBN 978-1-61025-028-3. 
  12. ↑ Lectures on Ecclesiastical History, Lect. xii. p. 364, ed. 1833.
  13. ↑ James Hastings "Encyclopædia of Religion and Ethics" New York: Charles Scribner's Sons (1917) Vol. 9 Page 364
  14. ↑ Daniel Denison Whedon "A popular commentary on the New Testament" New York: Phillips & Hunt (1880) Vol.V Titus-Revelation, Page 342