Πύργος του Ηρακλή

Συντεταγμένες: 43°23′9″N 8°24′23″W / 43.38583°N 8.40639°W / 43.38583; -8.40639

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Πύργος του Ηρακλή
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος Ισπανία
ΤύποςΠολιτιστικό
Κριτήριαiii
Ταυτότητα1312
ΠεριοχήΕυρώπη και Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή2009 (33η συνεδρίαση)

Ο Πύργος του Ηρακλή (ισπανικά και γαλικιανά: Torre de Hércules) είναι αρχαίος ρωμαϊκός φάρος σε μία χερσόνησο περίπου 2,4 χιλιόμετρα από το κέντρο της Α Κορούνια, Γαλικία, στη βορειοδυτικά Ισπανία. Μέχρι τον 20ό αιώνα, ο πύργος μόνος του ήταν γνωστός ως «Farum Brigantium». Η λατινική λέξη «farum» προέρχεται από την ελληνική λέξη φάρος, η οποία περιέγραφε τον Φάρο της Αλεξάνδρειας. Η κατασκευή έχει ύψος 55 μέτρα και βλέπει τις ακτές της Ισπανίας στον βόρειο Ατλαντικό. Η κατασκευή, σχεδόν 1.900 χρόνια μέτρα και αποκατεστημένη το 1791, είναι ο παλαιότερος ρωμαϊκός φάρος που χρησιμοποιείται σήμερα. Υπάρχει ένας κήπος με αγάλματα τα οποία έχουν φιλοτεχνηθεί από τον Πάμπλο Σερράνο και τον Φρανθίσκο Λέιρο.[1]

Ο Πύργος του Ηρακλή είναι Εθνικό Μνημείο της Ισπανίας, και από τις 27 Ιουνίου 2009, έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.[2] Είναι ο δεύτερος ψηλότερος φάρος στην Ισπανία, μετά τον Φάρο της Τσιπιόνα.

Κατασκευή και ιστορία

Σχέδιο, από τον Joseph Cornide, Investigaciones sobre la fundación y fábrica de la torre llamada de Hércules, 1792

Ο πύργος είναι γνωστό ότι υπήρχε τον 2ο αιώνα, κατασκευασμένος ή ξαναχτισμένος κατά τη διάρκεια του Τραϊανού, πιθανότατα σε θεμέλια ακολουθώντας σχέδιο φοινικικής προέλευσης. Θεωρείται ότι είναι αντίγραφο του Φάρου της Αλεξάνδρειας. Στη βάση του διατηρείται ο ακρογωνιαίος λίθος, με την επιγραφή MARTI AUG.SACR C.SEVIVS LUPUS ARCHTECTUS AEMINIENSIS LVSITANVS.EX.VO, και έτσι ο αρχικός φάρος μπορεί να αποδοθεί στον αρχιτέκτονα Γάιο Σέβιο Λούπο, από το Αιμίνιο (σημερινή Κοΐμπρα, Πορτογαλία), από την πρώην Λουσιτανία, ως προσφορά προς τον Θεό Μαρς. Ο πύργος χρησιμοποιείται συνεχώς από τον 2ο αιώνα και θεωρείται ότι είναι ο παλαιότερος σωζόμενος φάρος στον κόσμο[3].

Η παλαιότερη γνωστή αναφορά στον φάρο στο Μπριγκάτιουμ γίνεται από τον Πάουλους Ορόσιους στο Historiae adversum Paganos γραμμένο περίπου το 415-417:

Secundus angulus circium intendit, ubi Brigantia Gallaeciae civitas sita altissimum farum et inter pauca memorandi operis ad speculam Britanniae erigit («Στη δεύτερη γωνία του περίπλου (περιπλέοντας την Ισπανία), όπου βρίσκεται η Γαλικιανή πόλη της Μπριγκαντίας, ένας πολύ ψηλός φάρος ανεγέρθηκε ανάμεσα σε λίγα αναμνηστικά έργα, με κατεύθυνση προς την Βρεταννία.»)

Το 1788, ο αρχικός ύψους 34 μέτρων, τριώροφος πύργος ανακαινίστηκε σε νεοκλασσικό ρυθμό, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης ενός νέου τέταρτου ορόφου ύψους 21 μέτρων.[2] Η ανακαίνιση έγινε από τον ναυτικό μηχανικό Εουστάκιο Γκιανίνι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά Καρόλου Γ΄ της Ισπανίας και ολοκληρώθηκε το 1791.[2] Μέσα του είναι ορατή η επισκευασμένη ρωμαϊκή και μεσαιωνική τοιχοποιία.

Οι Ρωμαίοι οι οποίοι κατέκτησαν αυτή την περιοχή της Ισπανίας πίστευαν ότι ήταν, με τη μεταφορική έννοια, το τέλος της Γης, όπως αναφέρεται στο Finisterra. Αυτή η ακτή είναι διαβόητη για τα ναυάγια, κερδίζοντας το όνομα Κόστα ντα Μόρτε, η «Ακτή του Θανάτου».

Μύθοι

Ο Πύργος του Ηρακλή στο έμβλημα της Κορούνια.
Ο Μπρεογκάν και ο Πύργος του Ηρακλή

Με το πέρασμα των χιλιετιών, πολλές μυθικές ιστορίες έχουν ειπωθεί σχετικά με την προέλευσή του. Σύμφωνα με ένα μύθο ο οποίος αναμιγνύει κελτικά και ελληνορωμαϊκά στοιχεία, ο ήρωας Ηρακλής σκότωσε τον γιγάντιο τύρρανο Γυρηόνη μετά από τρεις μέρες και νύχτες συνεχούς πάλης. Ο Ηρακλής τότε -με μία κελτική χειρονομία- έθαψε το κεφάλι του Γηρυόνη με τα όπλα του και διέταξη να κατασκευαστεί στο σημείο μία πόλη. Ο φάρος στην κορυφή ενός κρανίου και δύο κόκκαλα αναπαριστούν το θαμμένο κεφάλι του εχθρού του Ηρακλή και απεικονίζονται στο έμβλημα της πόλης Κορούνια.

Ένας άλλος θρύλος ενσωματωμένος στο ιρλανδικό απάνθησμα του 11ου αιώνα Lebor Gabála Érenn - το «βιβλίο των εισβολών» - ο βασιλιάς Μπεογκάν, ο ιδρυτής της κοινότητας των Γαλικιανών Κελτών, έκτισε εκεί ένα τεράστιο πύργο τόσο μεγάλου ύψους που οι γιοι του μπορούσαν να δουν μια μακρινή πράσινη ακτή από την κορυφή του. Η θέα αυτής της μακρινής πράσινης ακτής τους δελέασε να πλεύσουν βόρεια προς την Ιρλανδία. Σύμφωνα με τον θρύλο, αυτοί οι απόγονοι του Μπρεογκάν που έμειναν στην Ιρλανδία και οι ακόλουθοί τους είναι οι Κέλτες πρόγονοι των σύγχρονων Ιρλανδών. Ένα κολοσσιαίο άγαλμα του Μπρεογκάν έχει ανεγερθεί κοντά στον Πύργο.

Πιθανές θέσεις της Brigantia

Πρώιμες γεωγραφικές περιγραφές σχετικά με την τοποθεσία της Μπριγκαντίας δείχνουν ότι η πόλη μπορεί στην πραγματικότητα να βρίσκεται στην Κορούνια ή στην περιοχή της σύγχρονης πόλης Μπετάνθος. Υπάρχει διαμάχη σχετικά με αυτό, καθώς οι άνθρωποι από το Μπετάνθος υποστηρίζουν ότι το Μπετάνθος αναφερόταν «η πρώην πόλη της Μπιγκάνθια» μέχρι τον 17ο αιώνα, τόσο σε γραπτές πηγές όσο και χάρτες,[εκκρεμεί παραπομπή] και πιστεύουν ότι το όνομα Μπετάνθος είναι η φωνητική εξέλιξη από Μπριγκάντιουμ > Μπρεγκάνθο > Μπετάνθος. Αυτό, όμως, μπορεί να αποτελεί παρετυμολογία.

Η παράδοση του Μπετάνθος υποστηρίζει το λιμάνι του Μπετάνθος έγινε πολύ μικρό για τα μεγαλύτερα μεσαιωνικά πλοία, και ότι ο βασιλιάς Αλφόνσο Θ΄ του Λεόν αποφάσισε να δημιουργήσει ένα μεγαλύτερο λιμάνι κοντά τον 13ο αιώνα. Το μέρος που επιλέχθηκε ήταν ένα ακατοίκητο μέρος που αποκαλούνται Κλούνια, το οποίο στη συνέχεια εξελίχθηκε σε Κρούνια και Κορούνια. Το όνομα Κλούνια θεωρείται από προέρχεται από το γαλικιανό όνομα Κλουάιν, που σημαίνει «το λιβάδι».

Όμως, σύμφωνα με την παράδοση της Κορούνια, το «λιμάνι» του Μπετάνθος (το οποίο είναι ποταμίσιο σε ένα αρκετά μικρό ποτάμι) ήταν πολύ μικρό για να μπορούν τα ρωμαϊκά πλοία να δέσουν, για παράδειγμα όταν ο Ιούλιος Καίσαρας[4] επισκέφτηκε την περιοχή με εκατό τριήρεις. Φαίνεται ότι η Κορούνια ήταν σημαντικός ρωμαϊκός τόπος, καθώς κοιμητήρια και άλλα ρωμαϊκά κατάλοιπα έχουν βρεθεί στο κέντρο της πόλης,[5][6] δείχνοντας ότι ήταν κατοικημένη τους ρωμαϊκούς χρόνους, και ερήμωσε στις αρχές του Μεσαίωνα εξαιτίας επιδρομών Βίκινγκ, όταν οι κάτοικοί της μετακινήθηκαν στην ενδοχώρα, στο Ο Μπούργο, σημερινό Κουγιερέδο. Οι υποστηρικτές της Κορούνια επίσης λένε ότι το όνομα άλλαξε τον Μεσαίωνα, υποδεικνύοντας το γεγονός ότι ο φάρος, που αποκαλούνταν Pharum Brigantium, βρίσκεται στην Κορούνια, τουλάχιστον 25 χιλιόμετρα περπάτημα ή μία μέρα ποδαρόδρομος από το Μπετάνθος.

Παραπομπές

  1. ↑ A Universal Pronouncing Gazetteer από Google Book Search
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Πύργος του Ηρακλή Ιστοσελίδα της UNESCO (Αγγλικά)
  3. ↑ «The United States Lighthouse Society | Resources - Educational Materials». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2014. 
  4. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2014. 
  5. ↑ Tres mujeres romanas dan la cara por los primeros coruñeses Αρχειοθετήθηκε 2014-03-05 στο Wayback Machine. 19 Νοεμβρίου 2008 (Ισπανικά)
  6. ↑ http://www.laopinioncoruna.es/secciones/noticia.jsp?pRef=2500_2_127860__A_Coruna_/_Metro-romana-Riego-Agua[νεκρός σύνδεσμος]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι