Σύνθημα (Περιοδικό)

Σύνθημα (Περιοδικό)
Το πρώτο τεύχος του Συνθήματος (15 Απριλίου 1940)
Ίδρυση15  Απριλίου 1940
Κλείσιμο5  Μαρτίου 1945
ΈδραΒερολίνο
ΓλώσσαΚροατικά[1], Ιταλικά, Αγγλικά[1], Ισπανικά[1], Γαλλικά[1], Δανικά[1], Ολλανδικά[1], Νορβηγική γλώσσα[1], Ουγγρικά[1], Βουλγαρικά[1], Σουηδικά[1], Ρουμανικά[1], Αραβικά[1], περσικά[1], Πορτογαλικά[1], τουρκικά[1], Ελληνικά[1], Φινλανδικά[1], Σερβικά[1], Σλοβακικά[1], Ρωσικά[1], Πολωνικά[1], Εσθονικά[1], Λετονικά[1] και Γερμανικά[1]
Commons page Πολυμέσα σχετικά με το περιοδικό
wikidata (π • σ • ε )
Στρατιώτες κοιτούν εκδόσεις του περιοδικού Σύνθημα (Signal) (Παλέρμο 1941).

Το περιοδικό Σύνθημα (γερμανικά: Signal‎‎) ήταν προπαγανδιστική περιοδική γερμανική έκδοση, που δημιουργήθηκε με σκοπό να προβάλει τη γερμανική πολεμική προσπάθεια κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, να κερδίσει οπαδούς στην οικοδόμηση της ναζιστικής «Νέας Ευρώπης»[α] και να δικαιολογήσει τη γερμανική ηγεμονία στη «γηραιά ήπειρο», με τη διάδοση του τρόμου για την επέκταση του «μπολσεβικισμού».[β] Τα, από καλλιτεχνικής άποψης, εντυπωσιακά και αξιοπρόσεκτα στοιχεία του περιοδικού (ξεχωριστά επιτεύγματα στην ιστορία της γερμανικής τυπογραφίας),[4] στόχευαν στη διάδοση του χιτλερικού λαϊκιστικού (völkisch) πνεύματος και του ρατσισμού που το χαρακτήριζε, με τελικό στόχο τη διευκόλυνση τέλεσης, αλλά και κάλυψης, των εγκλημάτων της γερμανικής πολεμικής μηχανής και εξουσίας στην Ευρώπη.[5]

Ιστορικό και χαρακτηριστικά

Το περιοδικό εκδιδόταν από τον προπαγανδιστικό μηχανισμό του Γενικού Επιτελείου της Βέρμαχτ (OKW), από τον Απρίλιο του 1940 μέχρι τις 13 Απριλίου 1945[6] (κατά κανόνα δύο τεύχη ανά μήνα), ωστόσο από το 1943 και έπειτα στην έκδοσή του υπήρχε και μερική ανάμειξη των SS, ιδίως όταν αρχισυντάκτης του ανέλαβε ο ταγματάρχης των SS Giselher Wirsing.[2] Δεν ήταν όμως ένα έντυπο από τα συνηθισμένα που εκδίδουν οι στρατιωτικές ηγεσίες με στόχο να ασκούν συνεχή επιρροή στους στρατιώτες τους.[7] Το περιοδικό περιέγραφε τις συνθήκες μάχης των γερμανικών στρατευμάτων και των συμμάχων τους σε όλα τα μέτωπα μέσω πολεμικών ανταποκρίσεων, μαζί με φωτογραφίες -και έγχρωμες- υψηλής ποιότητας. Πολλές από τις πιο διάσημες φωτογραφίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που βλέπουμε σήμερα προέρχονται από το περιοδικό.[εκκρεμεί παραπομπή] Στην ύλη του υπήρχαν αφιερώματα στην καθημερινή ζωή εντός της Γερμανίας, των συμμάχων με αυτήν χώρες,[6] ή από ουδέτερες χώρες, μη εχθικές προς τον Άξονα (π.χ. Τουρκία, Ισπανία), καθώς και εξιδανικευμένες παρουσιάσεις της καθημερινότητας σε κατεχόμενα εδάφη, όπως το προτεκτοράτο Βοημίας-Μοραβίας (Τσεχία).[8] Το περιοδικό περιελάμβανε επίσης άρθρα για την οικονομία, την επιστήμη, τις τέχνες, ενώ διαφημίζονταν σε αυτό γνωστές γερμανικές εταιρείες, όπως Mauser, Deutsche Bank, BMW, Hanomag, Audi, Adler, Mercedes-Benz, Agfa, Henkel, Siemens, Telefunken, Zeiss, Rolleiflex, 4711, Faber-Castell, Pelikan κ.ά.

Το Σύνθημα, από άποψη εξωτερικής εμφάνισης και διάταξης της ύλης, φαίνεται να είχε σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μοιάζει με το αμερικανικό περιοδικό Life, το οποίο -μετά την επανέκδοσή του το 1936 ως δεκαπενθήμερο περιοδικό ποικίλης ύλης- είχε δώσει έμφαση στα φωτορεπορτάζ, θέτοντας νέα δεδομένα στο χώρο των εντύπων με μαζική απήχηση. Η επιλογή του κόκκινου και του άσπρου χρώματος στον τίτλο του εξωφύλλου του Συνθήματος, όπως και το μέγεθος των τευχών (25,5 εκ. x 36,5 εκ., που αντιστοιχούν περίπου στις διαστάσεις των μεταγενέστερων ταμπλόιντ), παρέπεμπαν επίσης στο αμερικανικό περιοδικό.[9] To περιοδικό είχε σημαντικό αντίκτυπο στους «εθελοντές» (δωσίλογοι και συνεργάτες των γερμανικών δυνάμεων) των διαφόρων υπό κατοχή χωρών κατά του κομμουνισμού.[εκκρεμεί παραπομπή] Μετά τον πόλεμο, τα μορφολογικά και αισθητικά χαρακτηριστικά του Συνθήματος χρησίμευσαν ως υπόδειγμα για πολλά περιοδικά ποικίλης ύλης, μεταξύ των οποίων το γερμανικό Quick και το γαλλικό Paris Match.[2] Η εκτύπωση του Συνθήματος γινόταν από τον οίκο Deutscher Verlag, που είχε την έδρα του στο Βερολίνο. Έφτασε να εκδίδεται σε πάνω από 20 διαφορετικές γλώσσες[10] (οι διάφορες εκδοχές του περιοδικού ήταν κατά βάση πανομοιότυπες). Το μέγιστο τιράζ του υπολογίζεται σε περίπου 2,5 εκατομμύρια αντίτυπα.[6]

To περιοδικό διακινείτο[11] σε συμμαχικές χώρες της Γερμανίας (Βουλγαρία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Φινλανδία), δορυφόρα «κράτη» (Κροατία, Σλοβακία) και εξαρτημένα εδάφη (προτεκτοράτο Βοημίας-Μοραβίας), κατεχόμενες χώρες (Βέλγιο, Ελλάδα, Ολλανδία, Νορβηγία, Σερβία) και εδάφη («Νότιος Στειρία»[γ] και «Οστλανδία», δηλ. τμήμα της Σλοβενίας και Πολωνία, Βαλτικές χώρες και Ρωσία), στη Γαλλία και στη Δανία, καθώς και σε ουδέτερα κράτη (Ισπανία, Πορτογαλία, Σουηδία). Ειδική έκδοση είχε προβλεφθεί για κυκλοφορία στην Ελβετία.[12] Υπήρχε και μια μικρή αγγλική έκδοση που στελνόταν με ιπτάμενα μέσα (πυραύλους V), πάνω από τη Μάγχη, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία ήταν διαθέσιμη και στις ΗΠΑ μέχρι τον Δεκέμβριο του 1941,[13] καθώς και στις Αγγλονορμανδικές Νήσους, το μόνο υπό γερμανική κατοχή βρετανικό έδαφος. Ιδιαίτερα αυξημένη κυκλοφορία του περιoδικού παρατηρήθηκε στη Γαλλία, όπου διακινείτο από τον οίκο Hachette.[2]

Έκδοση στη ελληνική γλώσσα

H ελληνική έκδοση του περιοδικού βγήκε στην κυκλοφορία το 1941, μετά την εισβολή των Γερμανών στη χώρα και διατηρήθηκε μέχρι τον Οκτώβριο του 1944.[6] Τον Ιούλιο του 1941 η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο του περιοδικού, καθώς αυτό περιλάμβανε φωτογραφικό αφιέρωμα στη Μάχη της Κρήτης και παρουσίαση, με αναλύσεις και διαγράμματα, των πολεμικών επιχειρήσεων στη Γιουγκοσλαβία και την κάθοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Στο εξώφυλλο του τεύχους εικονίζεται Γερμανός αλεξιπτωτιστής που πηδά από αεροσκάφος και φέρει λεζάντα που γράφει: «Έτσι επήδησαν επάνω από την Κρήτην. Επεξήγησις των εικόνων των σχετικών με την δράσιν των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, των περιλαμβανομένων εις το παρόν τεύχος».[11]

Σημειώσεις

  1. ↑ O υπότιτλος του περιοδικού ήταν Zeitschrift des Neuen Europa, δηλ. Περιοδικό της Νέας Ευρώπης.[2]
  2. ↑ Αρχικά, από τον Απρίλιο του 1940, που πρωτοκυκλοφόρησε το περιοδικό, μέχρι τον Ιούνιο του 1941, που πραγματοποιείται η γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ, το περιοδικό αντιμετωπίζει με αμηχανία τους Σοβιετικούς, οι οποίοι είναι μεν ιδεολογικοί αντίπαλοι του εθνικοσοσιαλισμού, αλλά σύμμαχοι από στρατιωτική άποψη. Από τον Ιούνιο του 1941 και έπειτα θα κάνει λόγο για την αποτροπή της εισβολής των βάρβαρων μπολσεβίκικων και μογγολικών «ορδών» στην Ευρώπη. Η έμφαση στον πολιτικό και ιδεολογικό χαρακτήρα του πολέμου θα δοθεί με ολοένα μεγαλύτερη ένταση από το Μάιο του 1943 και μετά, καθώς οι υποχωρήσεις των γερμανικών δυνάμεων στα πεδία των μαχών είναι πλέον αδιαμφισβήτητες και δεν μπορούν να παραβλεφτούν εντελώς.[3]
  3. ↑ Στη γερμανική έκδοση αναφερόταν ως Südsteiermark. Επρόκειτο για υπό ενσωμάτωση στο Γερμανικό Ράιχ γιουγκοσλαβικό έδαφος.

Παραπομπές

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 web.archive.org/web/20071008093509/http://uw3.de/files/editions.gif.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Otto Gerhard Oexle (2004). «Memoria und Kulturelles Gedächtnis im Werk Christian Boltanskis». Στο: Bernhard Jussen. Signal - Christian Boltanski (στα γερμανικά - αγγλικά). Γκαίτινγκεν: Wallstein Verlag. σελ. 96. ISBN 3-89244-653-8 Check |isbn= value: checksum (βοήθεια). CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  3. ↑ Βλ. αναλυτικά Sébastien Saur (2004). “Signal” et l’Union Soviétique (“Signal”, édition française, 1940—1944) (στα Γαλλικά). Παρσαί-συρ-Βιεν: Anovi. σελίδες passim. ISBN 295134239X. 
  4. ↑ Martin Moll (1986). «Signal. Die NS-Auslandsillustrierte und ihre Propaganda für Hitlers Neues Europa» (στα γερμανικά). Publizistik 31: σελ. 357. ISSN 0033-4006. 
  5. ↑ Oexle (2004), σελ. 101.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Δημήτρης Μαζέικος (Απρίλιος 2003). «Σημείωμα της έκδοσης». Ντοκουμέντα Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σειρά: Σύνθημα (Αθήνα: Εκδόσεις Λόγχη) (τεύχ. 1).  EAN 9771109707008 04. Φωτομηχανική ανατύπωση της ελληνικής έκδ. του περ. Σύνθημα (1ο τεύχος Ιουλίου 1941).
  7. ↑ Rainer Rutz (2007). Signal: Eine deutsche AuslandsiIlustrierte als Propagandainstrument im Zweiten Weltkrieg (στα Γερμανικά). Έσσεν: Klartext. σελ. 14. ISBN 3898617203. 
  8. ↑ Βλ. «Πράγα 1941». Σύνθημα (2o τεύχος Οκτωβρίου 1941): σελ. 28-30.  Φωτομηχανική ανατύπωση, Ντοκουμέντα Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σειρά: Σύνθημα, τεύχ. 3 (Ιούνιος 2003). EAN 9771109707008 06.
  9. ↑ Rutz (2007), σελ. 165.
  10. ↑ Βλ. την εγγραφή, Katalog der Deutschen Nationalbibliothek. Ανακτήθηκε στις 27-06-2017. Δεν καλύπτουν όλες οι γλωσσικές εκδόσεις το ίδιο χρονικό φάσμα, ενώ υπήρχαν και ορισμένα κείμενα σε γλώσσες που δεν είχαν ξεχωριστή έκδοση, όπως π.χ. στα ταταρικά, που ήταν ενσωματωμένα στη ρωσική έκδοση του περιοδικού.
  11. ↑ 11,0 11,1 Σύνθημα (1ο τεύχος Ιουλίου 1941), εξώφυλλο.
  12. ↑ Rutz (2007), σελ. 170.
  13. ↑ Rutz (2007), σελ. 9.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


Καθιερωμένοι όροι