Tilda Swinton
Miranduléś|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Katherine Mathilda Swinton, cgnusùda méj cuma Tilda Swinton (Lóndra, 5 ad Nuvémbar dal 1960), l'è n'atōra ingléśa rósa 'd cavìi vinsidōra dal Prèmi Òscar dal 2008 cuma atōra minga prutagunìsta p'r al film Michael Clayton. In dla sò caréra l'à anc ciapâ tri candidadùri a i Golden Globe, un Nàstar 'd Argìnt e na Cópa Volpi a 'l Fèstival ad Venèsia dal 1992 p'r Edoardo II ad Derek Jarman, al regìsta ch'al l'à dascuvèrta.
La gh'à dū fiōi śmèj, Honor e Xavier, abû in dal 1997 da 'l sò prim marè, al scritōr scuséś John Byrne. Da 'l 2004 la s è cumpagnàda cun 'l artìsta tedésc Sandro Kopp.
Biugrafìa
Fiōla 'd un generàł scuséś, Sir John Swinton, e anvōda a la lunga 'd òṅ 'd inventōr dal car armâ, la Tilda da śōvna la stùdia a la West Heath Girls' School in dal Kent insém a la Diana Spencer pò in dal 1983 la s làurea in Siénsi pulìtichi e suciàli a l'Università 'd Cambridge. Arvèrsa, fóra dal cumùn e cun dal simpatìi p'r al partî cumunìsta, la Swinton in di an Utànta la taca a recitàr a teàtar ma pò la pasa a 'l cìnema laurànd in dimóndi pelìculi dal sò amìg pitōr Derek Jarman, cuma Caravaggio e Edoardo II, in fiṅ a la sò mòrt in dal 1994.
A la fiṅ di an Nuànta la rècita in Love is the Devil, pelìcula dedicàda a 'l pitōr Francis Bacon, pò in dal 2000 la gira The Beach insém a Leonardo Di Caprio. 'L an dòp l'è la prutagunìsta di thriller I segreti del lago e Vanilla Sky insém a Tom Cruise, a la Cameron Diaz e a la Penélope Cruz. In dal 2002 l'è la vòlta dal film dramàtic Il ladro di orchidee girâ cun Nicolas Cage e la Meryl Streep méntar 'l an dòp la tórna in dal Régn Unî par far Young Adam, pelìcula cun prutagunìsta Ewan McGregor.
Cun Michael Clayton dal 2007 la vins al Prèmi Òscar, pò la gh'à la manéra 'd far 'l “Antìg” in dal film trat da i fumét dla Marvel Comics Doctor Strange dal 2016. 'L an dòp invéci la gh'à la part dla Madame Blanc in d'l arfacimènt dal film Suspiria 'd Dario Argento girâ par Luca Guadagnino, regìsta ch'al l'à dirèta anc in The Protagonists (1999), Io sono l'amore (2009) e A Bigger Splash (2015).
Filmugrafìa
- 1986 - Caravaggio, regìa ad Derek Jarman
- 1986 - Egomania - Insel ohne Hoffnung, regìa ad Christoph Schlingensief
- 1987 - Aria, segmento "Depuis de jour", regìa ad Derek Jarman
- 1987 - The Last of England, regìa ad Derek Jarman
- 1987 - Friendship's Death, regìa ad Derek Jarman
- 1989 - War Requiem, regìa ad Derek Jarman
- 1990 - The Garden, regìa ad Derek Jarman
- 1991 - Edoardo II (Edward II), regìa ad Derek Jarman
- 1991 - The Party - Nature Morte, regìa ad Derek Jarman
- 1992 - Man to Man, regìa ad John Maybury
- 1992 - Orlando, regìa dla Sally Potter
- 1993 - Wittgenstein, regìa ad Derek Jarman
- 1996 - Perversioni femminili (Female Perversions), regìa dla Susan Streitfeld
- 1997 - Conceiving Ada, regìa dla Lynn Hershman-Leeson
- 1998 - Love is the Devil (Love is the Devil: Study for a Portrait of Francis Bacon), regìa ad John Maybury
- 1999 - Zona di guerra (The War Zone), regìa ad Tim Roth
- 1999 - The Protagonists, regìa ad Luca Guadagnino
- 2000 - The Beach, regìa ad Danny Boyle
- 2000 - Possible Worlds, regìa ad Robert Lepage
- 2001 - I segreti del lago (The Deep End), regìa ad Scott McGehee e 'd David Siegel
- 2001 - Vanilla Sky, regìa ad Cameron Crowe
- 2002 - Teknolust, regìa dla Lynn Hershman-Leeson
- 2002 - Il ladro di orchidee (Adaptation.), regìa ad Spike Jonze
- 2003 - Young Adam, regìa ad David Mackenzie
- 2003 - Caccia all'uomo (The Statement), regìa ad Norman Jewison
- 2005 - Thumbsucker - Il succhiapollice (Thumbsucker), regìa ad Mike Mills
- 2005 - Constantine, regìa ad Francis Lawrence
- 2005 - Broken Flowers, regìa ad Jim Jarmusch
- 2005 - Le cronache di Narnia - Il leone, la strega e l'armadio, regìa 'd Andrew Adamson
- 2006 - Stephanie Daley, regìa dl'Hilary Brougher
- 2007 - L'uomo di Londra (A Londoni férfi), regìa ad Béla Tarr
- 2007 - Michael Clayton, regìa ad Tony Gilroy
- 2007 - Julia, regìa ad Erick Zonca
- 2007 - Synecdoche, New York, regìa ad Charlie Kaufman
- 2008 - Le cronache di Narnia - Il principe Caspian (apparizione), regìa 'd Andrew Adamson
- 2008 - Burn After Reading - A prova di spia (Burn After Reading), regìa ad Joel ed Ethan Coen
- 2008 - Il curioso caso di Benjamin Button (The Curious Case of Benjamin Button), regìa ad David Fincher
- 2009 - The Limits of Control, regìa ad Jim Jarmusch
- 2009 - Io sono l'amore, regìa ad Luca Guadagnino
- 2010 - Le cronache di Narnia - Il viaggio del veliero, regìa ad Michael Apted
- 2011 - ...e ora parliamo di Kevin (We Need To Talk About Kevin), regìa ad Lynne Ramsay
- 2012 - Moonrise Kingdom - Una fuga d'amore (Moonrise Kingdom), regìa ad Wes Anderson
- 2013 - Solo gli amanti sopravvivono (Only Lovers Left Alive), regìa ad Jim Jarmusch
- 2013 - Snowpiercer, regìa ad Bong Joon-ho
- 2013 - The Zero Theorem - Tutto è vanità (The Zero Theorem), regìa ad Terry Gilliam
- 2014 - Grand Budapest Hotel (The Grand Budapest Hotel), regìa ad Wes Anderson
- 2015 - Un disastro di ragazza (Trainwreck), regìa ad Judd Apatow
- 2015 - A Bigger Splash, regìa ad Luca Guadagnino
- 2016 - Ave, Cesare! (Hail, Caesar!), regìa ad Joel ed Ethan Coen
- 2016 - Doctor Strange, regìa ad Scott Derrickson
- 2017 - Suspiria, regìa ad Luca Guadagnino