Peleto

Peleto estas je grandpremo kunpremita fibra materialo, kiun kuntenas ĝia propra materialo aŭ la aldonita interligaĵo. Ĝi formas stangetojn kun diametro de kelkaj milimetroj ĝis kelkaj centimetroj, depende de la bazmaterialo kaj la aplikata peletiga teknologio. La peletigo havas avantaĝon ĉe la pulvoraj aŭ etgrajnaj aŭ fibraj materialoj, ke oni povas produkti el ili pli grandajn materialojn.

Etimologio

Peleto ‚pilketo’, ‚kugleto‘ el la malnovfranca lingvo pelote ‚ludpilko‘ kaj el la latina lingvo 'pila'‚ludpilko‘, ‚bulo‘, ‚amaso‘ – parenca al pilolo, estas malgranda korpo el densigita materialo en formo de kuglo aŭ cilindro. Plej ofte oni uzas la esprimon en pluralo, ĉar peletoj estas uzataj ne unuope sed kiel ŝutaĵo

Specoj

La peletigo okazas en multaj sferoj

• ĉe biogenaj firmbrulaĵoj:
  • Lignopeleto estas lignopulvoro (seg-pulvoro) kunpremita en peletformo (diametro 6mm, longo 2–5 cm). Lignopeleto pli bone forbrulas ol lignopulvoro mem. Ĉar ĝi estas pli homogena ol la ligno mem, tiel oni povas uzi ĝin eĉ en aŭtomataj forbruligaj kaldronoj. La temperaturo de la flamo atingas 800-1000 °C, dum la fumogaso havas temperaturon de 70-100 °C. Tiel oni povas konstati, ke la sistemo havas efikecon de 90%. La akvoenteno de lignopeleto estas 10% kompare al 40% de ligno. Lignopeletoj estis evoluigitaj antaŭ ĉ. 20–25 jaroj en germana lingvoareo kaj en Skandinavio.
  • torfpeletoj,
  • pajlopeleto aŭ
  • rubpeletoj , ekzemple el rubaĵo el cerealaj muelejoj
• furaĝpaleto: koncentrita furaĝo estas premista al peletoj por pli facile manipuli ĝin.
  • sukerbet-peletoj el sukerfarado el sukerbeto. El la elpremitaj betorestaĵoj oni premas peletojn por manĝigi bestojn (bovoj).
• lupolpeletoj plifaciligas la dozadon ĉe bierfarado.
• en industrio:
  • antaŭprodukto en farmacio por premi al tablojdoj aŭ enmeti en kapsulojn
  • antaŭprodukto de ferfarado estas ferercaj peletoj.
  • uranpeletoj el urandioksido por atomcentraloj.^[1]
  • katalizpeletoj por kemiaj reakcioj
  • ŝaŭmplastpeletojn oni uzas en medicino kaj dentmedicino por apliki senpreme kaj ŝpareme fluantajn kaj pastecajn medikamentojn.

Produktadproceso

La krudaĵo estas disigita kaj premita tra matrico, ekzemple tra platmatrica premilo. La materio fariĝas homogene kaj forte densigita. Peleto ĉiam estas farata seke. Kelkfoje oni aldonas ligilojn.

Referencoj

Literaturo

• Martin Kaltschmitt, Hans Hartmann, Hermann Hofbauer (Hrsg.): Energie aus Biomasse. Grundlagen, Techniken und Verfahren. Springer Verlag, Berlin/Heidelberg 2009, ISBN 978-3-540-85094-6.