Cixi

Cixi
Irudi gehiago
list of consorts of rulers of China (en) 1861eko abuztuaren 22a - 1908ko azaroaren 15a
Bizitza
Jaiotza	Pekin, 1835eko azaroaren 29a
Herrialdea	Qing dinastia
Heriotza	Imperial City (en) , 1908ko azaroaren 15a (72 urte)
Hobiratze lekua	Eastern Qing Tombs (en)
Familia
Aita	Yehenara Huizheng
Ezkontidea(k)	Xianfeng
Seme-alabak	ikusi Tongzhi Emperor (en)
Haurrideak	ikusi Yehenara Wanzhen (en) Guixiang (en) Fuxiang (en)
Leinua	Aisin Gioro (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	txinera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, erregina, margolaria, monarka eta argazkilaria
Jasotako sariak	ikusi Order of Saint Catherine Order of the Precious Crown

Cixi (txineraz 慈禧, pinyin: Cíxǐ, Wade-Giles: Tz'u-hsi) (1835eko azaroaren 29a - 1908ko azaroaren 15a) enperatriz erregeordeak edo enperatriz alargunak Txinan agindu zuen 1861etik 1908ra, hil zen urtea. Haren agintean, Qing dinastia mantxua –azken dinastia inperial txinatarra– gainbehera joan zen.

Cixi Xianfeng (咸丰) enperadorearen amorantea izan zen eta bera 1861ean hildakoan, Cixik eta Ci'anek (慈安) agindua hartu zuten 1861 eta 1873 artean enperadorearen seme Tongzhi (同治) adin nagusia izan arte. Enperadore gaztea, ordea, adinera heldu eta bi urtera hil zen. Cixik arauak apurtu eta bere hiru urteko iloba izendatu zuen oinordeko. Ci'an 1881an hil ondoren, Cixik bakarrik eduki zuen boterea.

Haren iloba Guangxu enperadorea adin nagusia izan zenean, Cixi erretiratu egin zen, bere zerbitzura zegoen espia sare bat utzita. Japoniaren aurkako lehen gerra (1894-1895) galdu eta Guangxu hainbat erreforma martxan jarritakoan, Cixik bere ilobaren aurka azpilanean hasi zen indar militar eta kontserbadoreekin bat eginda, eta agintea berreskuratu zuen. Handik urtebetera, Cixik boxerren alde egin zuen haien potentzia kolonial atzerritarren aurkako matxinadan. Ordainetan, indar atzerritarrek Hiri Debekatuan sartu, Beijing konkistatu eta Cixi bake hitzarmen kaltegarri bat sinatzera behartu zuten. Porrot horregatik karisma galdu zuen arren, hil arte mantendu zen boterean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Cixi