Louis Althusser

Louis Althusser
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Louis Pierre Althusser
Jaiotza	Bir Mourad Rais (en) , 1918ko urriaren 16a
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	La Verrière eta Paris, 1990eko urriaren 22a (72 urte)
Hobiratze lekua	Cimetière de Viroflay (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Hélène Rytmann  1980ko azaroa)
Haurrideak	ikusi Georgette Althusser (en)
Hezkuntza
Heziketa	École normale supérieure lycée du Parc (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Jean Guitton Jean Hyppolite (en)
Ikaslea(k)	ikusi Michel Foucault Bernard-Henri Lévy Marta Harnecker
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, politikaria, unibertsitateko irakaslea eta editorea
Enplegatzailea(k)	École normale supérieure  (1948 -
Lan nabarmenak	ikusi For Marx (en) Reading Capital (work level) (en) Ideology and Ideological State Apparatuses (work level) (en) Philosophy and the Spontaneous Philosophy of the Scientists (work level) (en)
Influentziak	Karl Marx, Vladimir Lenin, Antonio Gramsci, Claude Lévi-Strauss, Gaston Bachelard, Mao Zedong, Baruch Spinoza eta Georges Canguilhem
Mugimendua	Marxismoa Estrukturalismoa structural Marxism (en)
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Frantziako Alderdi Komunista

Louis Althusser (Birmandreis, Aljeria Frantsesa, 1918ko urriaren 16a - Paris, 1990eko urriaren 22a) filosofo frantsesa izan zen. XX. mendeko marxismoaren joera estrukturalistako pentsalari ezaguna. Marxen irakurketa zientifikoa aldezten du, batez ere Kapitalarena, haren obren irakurketa «ideologikoa» baztertuz. «Haustura» bat ikusten du Marx gaztearen lanen eta Kapitalaren artean, azken hau benetako testu iraultzailea dela iritzirik. Ekarpen garrantzitsua egin zuen ideologiaren azterketan «interpelazioa» kontzeptuaren bidez. Obra nagusiak: Lire le Capital (1965), E. Balibarrekin lankidetzan; Pour Marx (1966), Lenin et la philosophie (1969).

Louis Althusserrek Karl Marx-en lanaren garapena aztertu zuen. Bere iritziz, Marxen lanak bi alderditan banatzen dira. Interpretazio hau oso eztabaidagarria izan zen eta gaur egun egile gutxik mantentzen dute. Althusserrek bi etapa aurkitzen ditu: gaztaroa eta helduaroa.

Marx gaztea zenean alienazioa eta ideologia ikasi zuen Ludwig Feuerbach-en filosofiaren ikuspuntutik. Marxek galdetzen du: zertan datza lanaren alienazioa? Gehien bat, lana langilearekiko arrotza dela,hots, ez dagokio langileari. Ez da zoriontsu sentitzen, zorigaiztokoa baizik, ez du energia fisiko eta izpirituala garatzen. Lanetik kanpo sentitzen da eta bere baitatik kanpo ere. Bere lana ez da boluntarioa, ezarritako zerbait baizik eta lana egiterakoan sentitzen du ez dela berea, ez dagokiola berari, beste bati alegia. Horrek dakar gizabanakoaren galera. Gizakia definitzerakoan zerbait erreal bezala definitzen du, ekonomiako historiaren emaitza bat bezala. Gizakiaren autogenerazioa prozesu erreal, historiko-dialektiko bat da.

Marxentzat gizakia berez zer den ezin da determinatu haren izpiritutik edo ideiatik baizik eta gizakia beratik; benetako gizakia, gizaki erreala. Gizakia ez da izaki abstraktu bat, mundutik kanpo dagoena, baizik eta munduan dagoen zerbait, hau da, estatua eta gizartea.

Jainkoa, filosofia eta estatua pentsamenduaren alienazioak osatzen dituzte, alienazio ekonomikoaren menpe dauden alienazioak, Marxek azkeneko hau kontsideratzen du benetako alienazio bakarra. Marxek defendatzen du alienazioak gizakia pobretzen duela, bere bizitzako zenbait alderdi aldatzeko aukera ukatuz. Horrek bere errealitatearen kontzientzia faltsu bat eragiten dio, hala ere, hau ezabatu daitekeen gertakizun bat da. Politikari dagokionez, gizarte komunista bat planteatzen du. Gizaki alienatuaren eta gizaki komunistaren artean prozesu eraldatzailea kokatzen du. Soilik gizarte komunistan desagertuko da guztiz alienazioa.

Althusserrek dioenez La ideologia alemana eta tesis sobre Feuerbachen urtea haustura epistemologikoa finkatzen du (Gaston Bacherlarden kontzeptua). Honekin Marxek bere ideologikoa eta filosofikoa zen aurreko garaiarekin bukatzen du, eta materialismo historikoaren metodoa erabiliz ikasketa ekonomikoak eta historikoak garatzen dituen garai berri batekin hasiko da. Althusserrek esango lukeen modura Continente historia inauguratzen du Marxek.

Garai berri hau bere obrarik garrantzitsuenaren garaia da: El Capital. Critica de la economia politica. Bestetik, aipatu beharrekoak dira obra honi sorrera eman zioten testuak: La contribución a la crítica de la economía política, Kapitala liburuko lehen kapitulurako balioko ziona, eta, Grundisse, haustura epistemologikoaren kritikoei argumentuak jasotzeko balio izan ziena. Marxen helduaroan obra sistematikoagoa bilatzen da eta kontzeptu ekonomiko nagusienak sortzen dira: balorearen teoria, ustiapena gainbalioaren jabekuntza bezala edo krisi kapitalistei buruzko teoria azalgarria.

Hala ere, beste autore batzuk, Erich Fromm barne, haustura epistemologikoa ukatzen dute eta Marxen pentsaera osoan zehar bere besterenganaketaren ideia oinarrizkoena dela defendatzen dute. Humanismo kontzeptuari gerturatuz, ez dute Marx gaztea eta Marx heldua izatearen bikoiztasun hori onartzen eta bere obraren jarraitasuna aldarrikatzen dute kontzeptu baten inguruan, gizakia eta bere besterenganaketa kapitalismoan.

• Galfarsoro, Imanol (2012): “(Post)marxismoa, kultura eta eragiletasuna: ibilbide historiko labur bat” in Alaitz Aizpuru (et al.): Euskal Herriko pentsamenduaren gida, Bilbo, UEU. ISBN 978-84-8438-435-9
• Garcia, M.A. (2013): Althusserren antihumanismo teorikoaz, hAUSnART, 3: 130-137.