Procter & Gamble
Datuak
Izen laburra	P&G
Mota	negozioa, enpresa, kapital irekiko enpresa eta erakundea
Jarduera sektorea	botika-industria eta fast-moving consumer goods (en)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Jarduera
Honen parte	Dow Jones Industrial Average, S&P 500 eta Dow Jones Global Titans 50 (en)
Eskumendekoak	Gillette, Ferrara Candy Company (en) , Braun GmbH, Wella (en) , Clairol (en) , Procter & Gamble - Rakona (en) , Procter & Gamble (Belgium) (en) , Procter & Gamble (Germany) (en) , Procter & Gamble (France) (en) , Tide Cleaners (en) eta OUAI (en)
Enplegatuak	105.000 (2016)
Agintea
Zuzendari exekutiboa	Jon Moeller (en)
Zuzendaritza-taldea	Marc Allen (en) , Angela Braly (en) , Amy Chang (en) , Joseph Jimenez (en) , Chris Kempczinski (en) , Debra Lee (en) , Terry Lundgren (en) , Christine McCarthy (en) , Jon Moeller (en) , David S. Taylor (en) , Meg Whitman, Meg Whitman, Patricia A. Woertz (en) , Brett Biggs (en) , Sheila Bonini (en) , Raj Subramaniam (en) eta Rob Portman
Egoitza nagusi	Cincinnati 39°17′19″N 84°21′11″W / 39.2885°N 84.353°W / 39.2885; -84.353
Egoitza nagusi	Ohio
Legezko forma	Corporation (For-Profit)
Zeren jabe	Dreft (en) , Gillette, Head & Shoulders (en) , Braun GmbH, Ariel (en) , Folgers (en) , Downy (en) , Febreze (en) , Vicks (en) , Charmin (en) , Olay (en) , Pantene (en) , Fairy, Ivory (xaboia), Oral-B (en) , Tide (en) , Old Spice (en) , Pampers (en) , Max Factor (en) , Q2523195 , Crest (en) , Mr. Clean (en) , Always (en) , Swiffer (en) , Tampax (en) , Superpila (en) , BeingGirl (en) , Bounty (en) , Dawn (en) , Gain (en) , Luvs (en) , Puffs (en) , SK-II (en) , Safeguard (en) , Secret (en) , Swash (en) , Zzzquil (en) eta Pantene India (en)
Ekonomia
Aktiboak	127.136.000.000 $ (2016ko ekainaren 30a)
Diru-sarrerak	80.187.000.000 $ (2022)
Irabazi garbia	14.742.000.000 $ (2022)
Ustiapen-mozkina	17.813.000.000 $ (2022)
Balore-burtsa	New Yorkeko burtsa eta Tokioko burtsa
Historia
Sorrera	1837ko urriaren 31
Sortzailea	William Procter James Gamble
Jasotako sariak	Teknologiaren eta Berrikuntzaren Domina Nazionala  (1995) Stockholm Industry Water Award Silver Anvil Award  (2002)
webgune ofiziala

The Procter & Gamble Company (P&G) kontsumo-ondasunen enpresa estatubatuar multinazional bat da, Cincinnatin (Ohio) egoitza duena. William Procterrek eta James Gamblek sortu zuten 1837an. Besteak beste, txakurrentzako janaria, garbiketa-gaiak eta norberaren zaintzarako produktuak erosi dituzte. Pringles Kellogg's konpainiari saldu aurretik, bere produktu lineak elikagaiak eta edariak zituen. 2014an, P&Gk 81.100 milioi dolarreko irabaziak izan zituen salmentetan.

1837ko urriaren 31n, bi etorkin ingeles, William Procter eta James Gamble deiturikoak, Cincinnati hirian ezarri ziren eta Procter&Gamble enpresa sortu zuten. Procter kandela-fabrikatzailea zen eta Gamble aldiz, xaboi-fabrikatzailea. William Procter-ek eta James Gamble-k elkar ezagutu zuten Olivia eta Elizabeth Norris ahizpekin, eta ezkondu zirenean eta Alexander Norris aitaginarrebaren eraginaren ondorioz, bazkide bihurtu ziren.^[1]

1858 eta 1859 artean, Procter&Gamblek 80 langile inguru zituen eta 1880ko hamarkadan, 'Ivory' xaboia kaleratu zuen, uretan flotatzen zuen produktu merkea. Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibilean (1861-1865), konpainiak kontratuak lortu zituen Batasuneko Armadari xaboiak eta kandelak emateko, eta horrekin esperientzia areagotu eta bere produktuak herrialde osora zabaldu zituen.

Enpresa Estatu Batuetako beste leku batzuetan fabrikak eraikitzen hasi zen, produktuen eskariak Cincinnatiko instalazioen gaitasuna gainditu zuelako. Konpainiako liderrak beren produktuak dibertsifikatzen hasi ziren, eta ondorioz 1911n 'Crisco' ekoitzi zuen, olio begetalez egindako elikagai-koipea. 1920ko eta 1930eko hamarkadetan irratia ezagunagoa egin zenez, konpainiak hainbat irratsaio babestu zituen.

Konpainia nazioartera zabaldu zen 1930ean Thomas Hedley erosi ondoren, eta egoitza Newcastle upon Tynen ezarri zuen, Erresuma Batuan. Denboran zehar, konpainiak produktu eta marka berriekin dibertsifikatu zuen bere eskaintza. 1946an 'Tide' detergentea merkaturatu zuen, 1947an 'Prell' xanpua, eta 1955ean 'Crest' hortzetako pasta aurkeztu zuen. 1957an 'Charmin Paper Mills' erosi zuen eta komuneko papera ekoizten hasi zen. 1961ean merkatua irauli zuen behin erabiltzeko 'Pampers' pixoihalak merkaturatuz, une hartan produktu berritzailea zena.

Procter&Gamblek bere produktu-lerroa dibertsifikatzen jarraitu zuen eta hainbat enpresa erosi zituen, hala nola Folgers (kafea), Norwich Eaton Pharmaceuticals (Pepto-Bismolen sortzaileak), Richardson-Vicks, Noxell (Noxzema), Shulton (Old Spice), Max Factor eta Iams. 1994an, konpainia iruzurrarekin lotutako eskandalu baten erdian egon zen, eta horrek Bankers Trustekin auzi bat eragin zuen.  1996an, berriz ere albiste izan zen Elikagaien eta Sendagaien Administrazioak bere produktu berria onartu zuenean, Olestra ('Olean' gisa merkaturatua), patata frijituen moduko gantzarentzako kaloria gutxikoaren ordezkoa.

2005eko urtarrilean, Procter & Gamblek Gillette erosi zuen, munduko kontsumo-ondasunen enpresa handiena bihurtuz eta Unilever gaindituz. Erosketak Gillette, Duracell, Braun eta Oral-B markak barne hartu zituen, baina P&Gk 'SpinBrush' hortzetako eskuila elektrikoen negozioa Church&Dwight-i saldu zion, 'Rembrandt' hortzetako pasta utzi zuen eta desodoranteen markak saldu zizkion Dial Corporationi.^[2] Bat-egitea 2005ean amaitu zen. 2008an, P&G musika negozioan sartu zen TAG spray etiketa erregistratzean.^[3]

2009an, Warner Chilcott botikari irlandarrak P&G errezetadun sendagaien negozioa erosi zuen 3.1 mila milioi dolarren truke. ^[4] 2012an, P & G elikagaien sektoretik erretiratu zen, Pringles Kellogg 's-i 2.75 mila milioiren truke salduz, eta 'Jif 'eta 'Folgers 'ere saldu zizkion Smuckerri.^[5]

P&G Londresko 2012ko Joko Olinpikoen babeslea izan zen, 150 atletari babesa emanez, eta 2014ko Sotxiko Neguko Olinpiar Jokoak eta 2016ko Rioko Olinpiar Jokoak ere babestu zituen.^[6]

• Desodoranteak: Old Spice, Secret, MUM, Gillete Series
• Haurtxoentzako produktuak: Baby Fresh, Kid fresh, Luvs, Pampers, Wash a bye baby, Dodot
• Ilea zaintzeko produktuak eta tindagaiak: Wella, Pantene, Herbal Essences, Head & Shoulders (H&S), Vidal Sassoon, Miss Clairol, Koleston, Wellaton, Motif, Soft Color, Infusium23
• Bizarra mozteko produktuak: Gillete, Perma sharp, Astra
• Emakumeen higienea:  Always, Tampax, Attends, Tess, Naturella, Ladysan, Evax, Ausonia.
• Garbiketa produktuak: Biz, Bold (lehen Bold 3), Bounde, Cascade, Cheer, Cinch, Comet, Dash, Downy, Gain, Era, Ivory, Joy, MrClean (Espainian Don Limpio), Ariel, Salvo (Mexikon), Rápido, Magia Blanca, Ayudín (Perun), Rindex, Fairy, Cierto eta Vencedor.
• Medikuaren errezetarik gabeko sendagaiak: ZzzQuil, DayQuil, Metamucil, Clear Blue, NyQuil, Pepto Bismol, Percogesic, Therma Care, Vick (Vaporub jarabe)
• Medikuaren errezeta behar duten sendagaiak: Actisite, Brontex, Dantrium, Didronel, Macrodantin, Ultradol, Zebete, Ziac
• Hortzak zaintzeko produktuak: Chloraseptic, Crest, Oral-B, Pro, Fluocaril eta Parogencil, flixodent.
• Komuneko papera: Banner, Bounty, Charmin, Puffs, Royale, Summit, Bess, Tempo, Lirio
• Ahozapiak: Buffet, Charmin, Lunch, Chef
• Xaboiak: Coast, Ivory, Antibacteriales Escudo, Zest, Fairy, Moncler
• Edertasun-produktuak: Wella, Max Factor, CoverGirl, Olay, SK-II
• Aire-freskagarriak: Ambi Pur.

2011ko apirilean, Procter&Gambelek Europako Batzordearen 211.2 milioiko isuna jaso zuen Unilever eta Henkelekin prezioen ezarpena hitzartzeagatik. Isuna hasieran altuagoa izan zen arren, % 10eko beherapena izan zuen hitzarmen hori aitortzeagatik.^[7]

Talka toxikoaren sindromea (STT) Staphylococcus aureus bakterioaren zenbait anduik eragindako gaixotasuna da.

1980. urtean, gaixotasun honen 814 kasu egon ziren, zeintzuen artean 38 hildako egon ziren. Kaltetu gehienek Procter&Gambleren “Rely” tanpoia erabiltzen zuten.^[8] Gaixotasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroak (CDC) txosten bat egin zuen egoera hau salatuz, eta Procter&Gamblek bere borondatez erretiratu zuen produktua eta kontsumitzaileei ohartarazteko kanpaina bat martxan jarri zuen.^[9]

1999ko ekainaren 30ean, P&Gk iragarri zuen bere elikagaiak eta sendagaiak probatzeko animalien erabilpena murriztuko zutela, eta enpresak 275 milioi dolar baino gehiago inbertitu zituen saiakuntza alternatiboen garapenean.^{[10] [11]}

Honekin lotuta, P&Gk kritika gogorrak jaso ditu PETA animalien defentsarako taldearen aldetik, beren produktuen probak animalietan egiteagatik. ^[12]

Procter&Gamble 2002an ere salatu zuten bere iragarkietan kontsumitzaileei informazio faltsua emateagatik, “Prilosec” botilak urdaileko azidotasuna senda zezakeela esaten baitzuten. ^{[13] [14]}

2007ko urrian, Georgiako Estatuan demanda kolektibo bat aurkeztu zen, zeinetan esaten zen “Crest Pro-Health” aho-irakuzketaren erabiltzaile askok, osagai aktiboa cetilpiridino klorurua izanik, hortzak zikin zituztela eta dastamenaren zentzua galdu zutela. Procter&Gamble-ren arabera, bigarren mailako ondorio horiek erabiltzaileen % 3ean baino ez ziren gertatzen. Azkenean, Procter&Gamblek produktuaren ontzikian bigarren mailako ondorio horietaz ohartarazi zuen.^[15]

2004an, Venezuelako 2001 egunkariaren zutabe batean, Crest hortz-kremak ahoko minbizia eragiten zuela esaten zen. Enpresarik informazio hori ezeztatu zuen arren, produktu horren salmentak nabarmen jaitsi ziren.

P&Gko logo zaharrak, 1851. urtean sortuak, Ohio ibaiko langileak irudikatzen zituen, eta, aurrerago, P&Gk ilargi bat eta 13 izar jarri zituen logoan, hamahiru kolonia originalei erreferentzia egiteko.^[16] Hala ere, 1980ko hamarkadan, konpainiak kritikak jaso zituen bere logoak sinbolo sataniko bat zirudielako, baina enpresak ukatu egin zuen. ^{[17] [18]}

P&Gk 2019an MeeToo deituriko dokumental bat argitaratu zuen, non gizartearentzan kaltegarriak ziren gizonen estereotipoez hitz egin zuten.^[19] Hori dela eta, gizon asko minduta sentitu ziren eta enpresak kritika asko jaso zituen. P&G asmo oneko publizitatea zela adierazi zuen, baina, nolanahi ere, salmentak murriztu ziren.^[20]