Savitribai Phule

Savitribai Phule

Bizitza
JaiotzaQ19808368 Itzuli, 1831ko urtarrilaren 3a
Herrialdea Britainiar Raj
HeriotzaPune, 1897ko martxoaren 10a (66 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: izurri bubonikoa
Familia
Ezkontidea(k)Jyotirao Phule (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakmarathera
Jarduerak
Jarduerakidazlea eta poeta

Savitribai Phule (Naigaon, Satarako barrutia, 1831ko urtarrilaren 3a - Pune, 1897ko martxoaren 10a) Maharastrako indiar erreformatzaile sozial, pedagogo eta poeta izan zen. Indiako lehen irakasle eta Indiako feminismoaren amatzat hartzen da. Jyotirao Phule senarrarekin batera, Indiako emakumeen eskubideen hobekuntzan paper garrantzitsua izan zuen. Indiako neskatoen lehen eskoletako bat sortu zuten Punen, Bhide wadan, 1848an. [1] Kasta eta genero arrazoiengatik pertsonen diskriminazioa eta tratu bidegabea ezabatzeko lan egin zuen. Maharashtrako gizarte-erreformaren mugimenduko pertsona garrantzitsutzat jotzen da.

Filantropoa eta hezitzailea, Phule idazle oparoa ere izan zen marathi hizkuntzan.

Bizitza

Lehen urteak

Savitribai Phule 1831ko urtarrilaren 3an jaio zen Naigaon herrixkan, Satara barrutian (Maharashtra). Bere jaioterria Shirvaletik bost bat kilometrora eta Punetik 50 bat kilometrora zegoen. Savitribai Phule Lakshmi eta Khandoji Nevase Patilen alaba zaharrena zen, eta Maliko komunitatekoak ziren.[2] Savitribaik eta Jyotirao senarrak ez zuten seme-alaba propiorik izan.[3] Yashawantrao alargun brahman baten semea adoptatu omen zuten. Hala ere, ez dago horren jatorrizko ebidentziarik.

Hezkuntza

Ezkondu zenean, Savitribaik ez zuen hezkuntzarik. Jyotiraok bere etxean hezi zuen Savitribai. Jyotiraorekin bere lehen hezkuntza amaitu ondoren, bere heziketa gehigarria bere lagunen ardura izan zen, Sakharam Yeshwant Paranjpe eta Keshav Shivram Bhavalkar.[4] Maisu-maistrentzako bi prestakuntza programetan ere izena eman zuen. Lehena Cynthia Farrar misiolari estatubatuarrak zuzendutako erakunde batean izan zen, Ahmednagarren. Bigarren ikasturtea Puneko eskola arrunt batean izan zen.[5] Bere prestakuntza zela eta, Savitribai Indiako lehen irakasle eta zuzendaria izan zitekeen. Savitribairen jaioteguna, hau da, urtarrilaren 3a, Balika Din bezala ospatzen da Maharashtra osoan, bereziki nesken eskoletan.

Ibilbidea

Bere irakasle prestakuntza osatu ondoren, Savitribai Phule neskatoei irakasten hasi zen Puneko Maharwadan. Sagunabai feminista iraultzaile eta Jyotiraoren mentorearekin batera egin zuen. Sagunabai, Savitribai eta Jyotirao Phulerekin, Sagunabairekin batera, irakasten hasi eta gutxira, beren eskola ireki zuten Bhide Wadan, non Tatya Saheb Bhide bizi zen, hirukotea egiten ari zen lanean inspiratu zena. Bhide Wadaren ikasketa-planak Mendebaldeko Matematikako, Zientzietako eta Gizarte Ikasketetako ohiko ikasketa-plana barne hartzen zuen. 1851 urtearen amaieran, Savitribaik eta Jyotirao Phulek neskentzako hiru eskola ezberdin zuzendu zituzten Punen. Konbinatuta, hiru eskolek, gutxi gorabehera, ehun eta berrogeita hamar ikasle zituzten matrikulatuta. Ikasketa plan bezala, hiru eskolek erabiltzen zituzten irakaskuntza metodoak eskola publikoetan erabiltzen zirenen desberdinak ziren. Egileak, Divya Kandukurik, uste zuen Phuleren metodoak eskola publikoek erabilitakoak baino hobeak zirela. Ospe horren ondorioz, Phuleren eskoletan beren hezkuntza jasotzen zuten nesken kopurua handiagoa zen eskola publikoetan matrikulatutako mutilen kopurua baino.

Savitribai eta Jyotirao Phuleren arrakastak tokiko komunitatearen erresistentzia handiarekin etorri zen, ikuspuntu kontserbadoreetatik. Kandukurik zioenez, Savitribai sarritan joaten zen bere eskolara sari gehigarri batekin, bere oposizio kontserbadoreak harriekin, simaurrarekin eta hitzezko gehiegikeriekin eraso egingo ziolako. Phuleek hain oposizio gogorrari aurre egin behar izan zioten, kasta kontserbadorea (brahmana) eta baztertuaren parte zirelako. Shudraren komunitateari hezkuntza ukatu zitzaion milaka urtez. Hori aela eta, brahman asko Jyotirao eta Savitribairen lanari kontra egiten hasi ziren eta "gaizto" gisa etiketatu zuten. Zalaparta hori goiko kastek bultzatu zuten beti. 1849ra arte, Savitribai eta Jyotirao Phule Jyotiraoren aitaren etxean bizi ziren. Hala ere, 1849an, Jyotiraoren aitak etxea uzteko eskatu zion bikoteari, haren lana bekatutzat jotzen zelako testu brahmanikoetan.

Jyotiraoren aitaren etxetik aldatu ondoren, Phuletarrak Jyotiraoren lagun baten familiarekin joan ziren bizitzera, Usman Sheikhekin. Hantxe ezagutu zuen Savitribaik lagun eta lankide bat, laster Fatima Sheikh deituko zutena. Nasreen Sayyeden arabera, Sheikh inguruko aditu ospetsu bat,

«Fatima Sheikhek bazekien irakurtzen eta idazten, eta bere neba Usmanek, Jyotibaren laguna zenak, Fatima bultzatu zuen maisu ikasketak egitera. Savitribairekin batera joan zen Eskola Normalera eta biak batera graduatu ziren. Indiako lehen irakasle musulmana izan zen».

Fatima eta Savitribaik eskola bat ireki zuten Sheikhen etxean 1849an. 1850eko hamarkadan, Savitribaik eta Jyotirao Phulek bi fideikomiso hezitzaile ezarri zituzten. Titulu hauek zituzten: Emakume Natiboen Eskola, Pune eta Mahars, Mangs eta abarren Hezkuntza Sustatzeko Sozietatea. Bi fideikomisoek Savitribai Phulek eta geroago Fatima Sheikhek zuzendutako eskola asko hartu zituzten. Jyotiraok Savitribai eta bere lana laburbildu zituen Dnyanodaya egunkari misiolari kristauan 1853ko irailaren 15ean eskainitako elkarrizketa batean, honela esanez:

Amari esker haur batek izaten duen hobekuntza oso garrantzitsua eta ona dela bururatu zitzaidan. Orduan, herri honen zoriontasunaz eta ongizateaz arduratzen direnek arreta jarri behar dute emakumeen egoeran, eta ahal duten guztia egin behar dute haiei ezagutzak emateko, herrialdeak aurrera egin dezan nahi badute. Pentsamendu horrekin hasi nuen lehenengo neskentzako eskola. Baina nire kastako nebei ez zitzaien gustatu nik neskak heztea, eta aitak berak senarra eta biok etxetik bota gintuen. Inor ez zegoen eskolarako lekua emateko prest, eta ez genuen dirurik hura eraikitzeko. Jendea ez zegoen prest umeak eskolara bidaltzeko, baina Lahuji Ragh Raut Mang eta Ranba Maharrek kastaz konbentzitu zituzten beren neben hezkuntzaren onurei buruz.

Senarrarekin batera, kasta ezberdinetako haurrei irakatsi zien eta guztira 18 eskola ireki zituen.[6] Bikoteak Balhatya Pratibandhak Griha (hitzez hitz, "Haurren Sarraskia Debekatzeko Etxea") izeneko arreta zentroa ere ireki zuen, bortxaketa jasan zuten emakume haurdunentzat, eta seme-alabak erditzen eta salbatzen lagundu zuen.[7]

Heriotza

Savitribaik eta bere seme adoptatuak, Yashwant-ek, klinika bat ireki zuten munduko hirugarren izurrite bubonikoaren pandemiak kaltetutakoak tratatzeko, 1897an Nalasopara inguruan agertu zenean.[8] Klinika Pune kanpoaldean ezarri zen, infekziorik gabeko eremu batean. Savitribaik heriotza heroikoa izan zuen Pandanangen seme Babaji Gaekwad salbatu nahian. Gaekwad-en semeak Mundhwa kanpoaldeko Mahar-eko asentamenduan izurritea hartu zuela jakitean, Savitribai Phule bere ondora joan zen korrika, eta lepoan hartu eta eraman zuen ospitalera. Prozesuan, Savitribai Phule izurriteaz kutsatu eta 1897ko martxoaren 10ean hil zen, 9:00etan.

Poesia eta beste lan batzuk

Savitribai Phule egile eta poeta oparoa ere izan zen. 1854an Kavya Phule eta 1892an Bavan Kashi Subodh Ratnakar argitaratu zituen, baita "Ve, obtén educación" izeneko poema bat ere, non zapalduak hezkuntza lortuz askatzera animatzen zituen. Bere esperientzia eta lanaren ondorioz, feminista sutsua bihurtu zen. Mahila Seva Mandala ezarri zuen emakumearen eskubideekin lotutako gaien inguruan kontzientzia sortzeko. Kasta bereizketarik edo inolako bereizketarik gabeko emakumeentzako biltoki bat ere eskatu zuen. Horren sinbolikoa izan zen, non bertaratu ziren emakume guztiek estera berean eseri behar zuten. Emakumeentzako babesleku bat ireki zuen, Infantizidioa Prebenitzeko Etxea izenekoa, non alargun brahmanek arriskurik gabe erditu zitzaketen beren seme-alabak, eta han utzi, adoptatuak izateko, hala nahi izanez gero. Haurren ezkontzaren aurkako kanpaina ere egin zuen eta alargunen ezkontza berriaren defendatzailea izan zen.[9] Savitribaik eta Jyotiraok Sati Pratharen aurka egin zuten irmoki, eta alargun eta haur babesgabeentzako etxe bat sortu zuten.

Jyotiraori idatzitako gutun batean, Savitribaik gertaera bat kontatu zuen, Savitribai tartean sartu zenean kasta baxuagoko emakume batekin harremanak izateagatik herriko lagunek lintxatzear zuten haur bati buruzkoa. Egileak honakoa idatzi zuen: «bere plan hiltzailearen berri izan nuen. Korrika joan nintzen hara eta izutu egin nituen, lege britainiarraren pean maitaleak hiltzearen ondorio larriak seinalatuz. Iritzia aldatu zuten ni entzun ondoren».

Legatua

Jyotirao Phule eta Savitribai Phuleren estatuak, Aurangabaden, Maharashtran
Savitribai Phuleren bustoa Punen
  • Pune City Corporationek 1983an sortu zuen bere monumentua.
  • 2015ean, Puneko Unibertsitateak Savitribai Phule Pune izena hartu zuen bere omenez.[10]
  • 1998ko martxoaren 10ean, India Post-ek zigilu bat kaleratu zuen Phule-ren omenez.
  • 2017ko urtarrilaren 3an, Google bilaketa-motorrak Savitribai Phuleren jaiotzaren 186. urteurrena markatu zuen Googleren Doodle batekin.[11][12]
  • B.R. Ambedkar eta Annabhau Sathe, Phule ikono partikular bilakatu da klase atzeratuentzat. Manavi Hakk Abhiyan (Giza Eskubideen Kanpaina, Mang-Ambedkarite erakunde bat) tokiko sukurtsaletako emakumeek maiz antolatzen dituzte prozesioak beren jayanti-an (urtebetetzeak marathin eta beste hizkuntza indiar batzuetan).
  • 2018an Phuleri buruzko pelikula biografiko bat egin zen kannada hizkuntzan eta 2020an Indiako lehen ministroak omenaldia egin zion bere urtebetetzean egindako ekarpenari.[13][14]

Erreferentziak

  1. ↑ The American missionary Cynthia Farrar had started a girl's school in Bombay in 1829. In 1847, the Students' literary and scientific society started the Kamalabai high school for girls in the Girgaon neighborhood of Bombay. The school is still operational in 2016. Peary Charan Sarkar started a school for girls called Kalikrishna Girls' High School in the Bengali town of Barasat in 1847. The Parsi community Mumbai had also established a school for girls in 1847)
  2. ↑ Kandukuri, Divya. (2019-01-11). «The life and times of Savitribai Phule» Mint.
  3. ↑ «Life Sketch of Savitribai Phule – Timeline» Velivada 2017-11-09.
  4. ↑ «Teachers’ Day Special: The life of Savitribai Phule, India’s first female educator» Hindustan Times 2019-09-05.
  5. ↑ Cite warning: <ref> tag with name Sin_nombre-pHxA-1 cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  6. ↑ «Who was Savitribai Phule? Remembering India's first woman teacher» The Financial Express 2018-01-03.
  7. ↑ Agnihotri, Sanjana. (2017-01-03). «Who is Savitribai Phule? What did she do for womens rights in India?» India Today.
  8. ↑ «Savitribai Phule – Google Arts & Culture» Google Cultural Institute.
  9. ↑ Work Done By Savitribai Phule,The First Indian Woman Teacher. Indore, [M.P.] India 2020-01-22.
  10. ↑ Kothari, Vishwas. (2014-07-08). «Pune university to be renamed after Savitribai Phule» Times of India.
  11. ↑ «Google doodle pays tribute to social reformer Savitribai Phule» The Hindu 2017-01-03.
  12. ↑ «Savitribai Phule, Google Doodle Tribute To Social Reformer» NDTV.com 2017-01-03.
  13. ↑ R, Shilpa Sebastian. (2018-08-08). «Will it be a hat-trick?» The Hindu ISSN 0971-751X..
  14. ↑ «Modi pays tribute to Savitribai Phule on her birth anniversary» The Times of India 2020-01-03.

Bibliografia

  • Rao, Parimala V. (2002). «"Educar a las Mujeres: Cómo y Cuánto: Las Mujeres en el Contexto del Swaraj de Tilak"». En Bhattacharya, Sabyasachi, ed. La Educación y los Desfavorecidos: La India de los Siglos XIX y XX. Orient Blackswan. ISBN 978-8-12502-192-6. 

Kanpo estekak