الفبای گرمکهی

الفبای گرمکهی
نوعآبوگیدا
زبان‌هازبان پنجابی
به طور تاریخی:
زبان دوگری، زبان فارسی، زبان هندوستانی، زبان سندی،[۱] زبان سانسکریت
دورهٔ زمانیc. 1539–تاکنون
سامانهٔ مادر
Brahmi
  • Gupta
    • Śāradā
      • Laṇḍā scripts
        • الفبای گرمکهی
سامانهٔ خواهردیواناگری، Khojki، تاکری
دامنه یونیکدU+0A00–U+0A7F

الفبای گرمکهی (انگلیسی: Gurmukhī alphabet) نوعی آبوگیدا است که از حروف لاندا توسعه یافته و در قرن ۱۶م توسط گورو انگد، دومین گوروی سیک به صورت معیار درآمد.

حروف بی صدا

الفبای گرمکهی
نام تلفظ (IPA) نام تلفظ (IPA) نام تلفظ (IPA) نام تلفظ (IPA) نام تلفظ (IPA)
ੳ uɽɑ  – ਅ æɽɑ ə by itself ੲ iɽi  – ਸ səs:ɑ sə ਹ ɦɑɦɑ ɦə
ਕ kək:ɑ kə ਖ kʰəkʰ:ɑ kʰə ਗ gəg:ɑ ɡə ਘ kə̀g:ɑ kə̀ ਙ ŋɑŋ:ɑ̃ ŋə
ਚ t͡ʃət͡ʃ:ɑ t͡ʃə ਛ t͡ʃʰət͡ʃʰ:ɑ t͡ʃʰə ਜ d͡ʒəd͡ʒ:ɑ d͡ʒə ਝ t͡ʃə̀d͡ʒ:ɑ t͡ʃə̀ ਞ ɲəɲ:ɑ̃ ɲə
ਟ ʈɛŋkɑ ʈə ਠ ʈʰəʈʰ:ɑ ʈʰə ਡ ɖəɖ:ɑ ɖə ਢ ʈə̀ɖ:ɑ ʈə̀ ਣ ɳɑɳɑ ɳə
ਤ t̪ət̪:ɑ t̪ə ਥ t̪ʰət̪ʰ:ɑ t̪ʰə ਦ d̪əd̪:ɑ d̪ə ਧ t̪ə̀d̪:ɑ t̪ə̀ ਨ nən:ɑ nə
ਪ pəp:ɑ pə ਫ pʰəpʰ:ɑ pʰə ਬ bəb:ɑ bə ਭ pə̀b:ɑ pə̀ ਮ məm:ɑ mə
ਯ jəj:ɑ jə ਰ ɾɑɾɑ ɾə ਲ ləl:ɑ lə ਵ ʋɑʋ:ɑ ʋə ੜ ɽɑɽɑ ɽə
نام تلفظ (IPA)
ਸ਼ səs:ɑ pɛɾ bɪnd̪i ʃə
ਖ਼ kʰəkʰ:ɑ pɛɾ bɪnd̪i xə
ਗ਼ gəg:ɑ pɛɾ bɪnd̪i ɣə
ਜ਼ d͡ʒəd͡ʒ:ɑ pɛɾ bɪnd̪i zə
ਫ਼ pʰəpʰ:ɑ pɛɾ bɪnd̪i fə
ਲ਼ ləl:ɑ pɛɾ bɪnd̪i ɭə

حروف صدادار

حرف بیصدا آوانویسی IPA نزدیکترین معادل انگلیسی
Ind. Dep. with /k/ نام کاربرد
ਅ (none) ਕ Muktā a [ə] like a in about
ਆ ਾ ਕਾ Kannā ā [ɑ] , [ä] like a in car
ਇ ਿ ਕਿ Sihārī i [ɪ] like i in it
ਈ ੀ ਕੀ Bihārī ī [i] like i in litre
ਉ ੁ ਕੁ Onkaṛ u [ʊ] like u in put
ਊ ੂ ਕੂ Dulankaṛ ū [u] like oo as in food
ਏ ੇ ਕੇ Lāvā̃ ē [e] like e in Chile
ਐ ੈ ਕੈ Dulāvā̃ e [ɛ] like e in sell
ਓ ੋ ਕੋ Hōṛā ō [o] like o in Spanish amor
ਔ ੌ ਕੌ Kanōṛā o [ɔ] like o in off

منابع

  1. ↑ "Script". Sindhilanguage.com.

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ الفبای گرمکهی موجود است.