بیماری خواب

تریپانوزومیاز آفریقایی
تریپانوزوما که در اسمیر خون تشکیل می‌شود.
تخصصبیماری عفونی (تخصص پزشکی) ویرایش این در ویکی‌داده
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰B56
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام086.5
دادگان بیماری‌ها29277 ۱۳۴۰۰
مدلاین پلاس001362
ئی‌مدیسینmed/۲۱۴۰
پیشنت پلاستریپانوزومیاز آفریقایی
سمپD014353

تریپانوزومیاز آفریقایی (به انگلیسی: African trypanosomiasis) یا بیماری خواب (به انگلیسی: sleeping sickness)[۱] نوعی بیماری انگلی در انسان و دیگر حیوانات است. این بیماری از انگل نوع تریپانوزوما بروسی به وجود می‌آید.[۲] دو نوع انگل به نام‌های تریپانوزوما بروسی گامبینس (T.b.g) و تریپانوزوما بروسی رودزینس (T.b.r.) انسان را مبتلا می‌سازند.[۱] ۹۸ درصد از موارد بیماری‌های گزارش‌شده از نوعِ T.b.g هستند.[۱] هر دوی این بیماری‌ها با نیش آلودهٔ مگس تسه‌تسه انتقال می‌یابند و بیشتر در مناطق روستایی معمول هستند.[۱]

ابتدا، در مرحلهٔ اول بیماری، نشانه‌هایی همچون، تب، سردرد، احساس خارش و درد مفاصل مشاهده می‌شود.[۱] این موارد یک تا سه هفته بعد از نیش حشره آغاز می‌گردند.[۳] بین چندین هفته تا چند ماه بعد، مرحلهٔ دوم بیماری با مواردی همچون احساس سرگیجه، هماهنگی ضعیف بین اعضای بدن، کرختی و بدخوابی بروز پیدا می‌کند.[۱][۳] تشخیص این بیماری با یافتن انگل در اسمیر خونی یا در مایع موجود در گره‌های لنفاوی صورت می‌گیرد.[۳] اغلب برای تعیین تمایز و تفاوت میان مرحله اول و دوم بیماری، عمل پونکسیون کمری انجام می‌شود.[۳]

تشخیص T.b.g با استفاده از غربالگری جمعیت در خطر به وسیلهٔ آزمایش خون صورت می‌گیرد تا از نوع شدید این بیماری جلوگیری شود.[۱] در صورتی که بیماری در مرحلهٔ اول و پیش از بروز علائم عصبی تشخیص داده شود، درمان آن سریع‌تر اتفاق می‌افتد.[۱] درمان مرحلهٔ اول با داروهای پنتامیدین یا سورامین انجام می‌شود.[۱] درمان مرحلهٔ دوم شامل استفاده از افلورنیتین یا ترکیبی از نیفورتیموکس و افلورنیتین برای نوع T.b.g است.[۳] در حالی که ملارسوپرول برای هر دو نوع بیماری قابل استفاده است، اما معمولاً به خاطر عوارض جانبی جدی، از آن برای نوع T.b.r. استفاده می‌شود.[۱]

این بیماری به صورت مداوم در برخی از مناطق جنوب صحرای آفریقا با جمعیت در خطری نزدیک به ۷۰ میلیون در ۳۶ کشور رخ می‌دهد.[۴] از سال ۲۰۱۰ به بعد، این بیماری سالیانه باعث مرگ ۹ هزار نفر شده که این میزان نسبت به سال ۱۹۹۰ که ۳۴ هزار نفر بود، کمتر است.[۵] در حال حاضر به صورت تقریبی حدود سی هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند که از این تعداد، هفت هزار نفر در سال ۲۰۱۲ دچار آن شده‌اند.[۱] بیش از هشتاد درصد از این موارد در جمهوری دموکراتیک کنگو هستند.[۱] سه مورد شیوع گسترده در تاریخ معاصر اتفاق افتاده‌است: اولی از سال ۱۸۹۶ تا ۱۹۰۶ بود که به صورت عمده در اوگاندا و حوضه کنگو روی داد و دو مورد دیگر در ۱۹۲۰ و ۱۹۷۰ در کشورهای آفریقایی مختلف بوده‌است.[۱] حیوانات دیگری همچون گاو نیز ممکن است ناقل این بیماری باشند و مبتلا گردند.[۱]

بیماری‌زایی

بعد از یک دوره نهفتگی (Incubatian Priod) چهار تا شش هفته پس از گزش پشه آلوده این بیماری بروز می‌کند. این بیماری ایجاد یک خواب درازمدت و التهاب مغز (انسفالیت) و مننژ (مامبران‌هائی که مغز و طناب نخاعی را می‌پوشانند) را سبب می‌شود و در نواحی گرمسیری آفریقا شایع است.

بیماری خواب بر اثر گزش مگس تسه‌تسهٔ آلوده عارض می‌شود، ناحیه‌ای که پشه آنجا را گزیده‌است قرمز ، دردناک و متورم می‌شود و انگل‌ها داخل خون می‌شوند و در آن جا و همچنین در غدد لنفاوی زیاد می‌شوند و تب، سردرد، تعریق و تورم غدد لنفاوی را سبب می‌شوند. سرانجام بعد از یک دورهٔ طولانی، انگل‌ها به سیستم اعصاب مرکزی CNS مغز هجوم می‌آورند که تولید تغییرات وسیع رفتاری، اضطراب و حرکات هیجانی جلوعقب Mood Swing = to and fro می‌شود. در پی این علائم، سردرد، تب و خستگی عمومی ظاهر می‌شود. یک نوع از پروتوزوآ تولید التهاب عضلات قلب گهگاه نارسائی کامل قلبی در عرض ۶ ماه را سبب می‌شود. نوع دیگری از انگل پریود طولانی‌تر ۲ ساله دارد و سیستم اعصاب مرکزی را بالاخره گرفتار می‌کند که نشانه‌های این نوع بخصوص از بیماری خواب شامل خواب آلودگی در طول روز است که پیشرفت می‌کند و به کمای کامل می‌انجامد.[۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ ۱٫۱۲ ۱٫۱۳ WHO Media centre (March 2014). "Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness)". World Health Organization. Retrieved 25 April 2014.
  2. ↑ Sleeping sicknessدر مدلاین پلاس
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Kennedy, PG (Feb 2013). "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness)". Lancet neurology. 12 (2): 186–94. doi:10.1016/S1474-4422(12)70296-X. PMID 23260189.
  4. ↑ Simarro PP, Cecchi G, Franco JR; et al. (2012). "Estimating and mapping the population at risk of sleeping sickness". PLoS Negl Trop Dis. 6 (10): e1859. doi:10.1371/journal.pntd.0001859. PMC 3493382. PMID 23145192. {cite journal}: Explicit use of et al. in: |author= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  5. ↑ Lozano, R (15 December 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.
  6. ↑ Maya JD, Cassels BK, Iturriaga-Vásquez P, et al (2007). "Mode of action of natural and synthetic drugs against Trypanosoma cruzi and their interaction with the mammalian host[پیوند مرده]". Comp. Biochem. Physiol. , Part A Mol. Integr. Physiol. 146 (4): 601–20.

پیوند به بیرون

بیماری سورا در شتر (به فارسی)