خارگ

خارگ
کشور ایران
استانبوشهر
شهرستانبوشهر
بخشبخش خارگ
مردم
جمعیت۸٬۱۹۳ نفر (سال ۱۳۹۵)[۱]
آب‌وهوا
روزهای یخبندان سالانهصفر
اطلاعات شهری
شهردارشعیب بحرینی[۲][۳]
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۷۷
وبگاه

خارگ یکی از شهرهای ایران در جزیره خارگ خلیج فارس و مرکز بخش خارگ از توابع شهرستان بوشهر در استان بوشهر است. بر اساس سرشماری عمومی ۱۳۹۵ جمعیت این شهر، ۸٬۱۹۳ نفر می‌باشد.[۱]

نام

در زبان فارسی این جزیره خارگ نامیده می‌شود. جزیره کوچک‌تر نزدیک به آن «خارگو» نام دارد که اروپایی‌ها آن را «کورگو» یا «کورکو» می‌نامیدند. و بر طبق متون مطالعه شده از زمان هرودوت شهر هایی مانند اراک که یونیان آن را اراکیا می‌خواندند بسیار احتمال می‌رود کع این شهر نیز خارگیا خوانده می‌شده

جغرافیا

خارگ در حدود ۷۶ کیلومتری شمال‌غربی بوشهر و ۳۰ کیلومتری بندر ریگ و ۳۵ کیلومتری بندر گناوه واقع شده‌است و دارای مختصات "۳۰'۱۵°۲۹ شمالی و "۵۵'۱۹°۵۰ شرقی است. جزیره سنگی خارگ، ۳۱ کیلومتر مربع مساحت دارد و از شمال به جنوب ۶٫۶ کیلومتر طول و ۴٫۸ کیلومتر عرض دارد. عرض متوسط آن حدود ۱٫۶ کیلومتر و تقریباً به شکل مثلث است. در سال ۱۸۳۰، بومیان منطقه می‌گفتند که تمام جزیره را می‌توان در عرض پنج ساعت با پای پیاده طی کرد. بیشتر جزیره شامل تپه‌های بی‌آب و علف با بیش از ۷۶ متر ارتفاع است که در مرکز و جنوب خارک قرار دارند. در بخش‌های شمالی از اختلاف سطح آن‌ها کاسته و به پرتگاه‌هایی به ارتفاع ۶ تا ۹ متر منتهی می‌شود. کوه‌های سنگی و سنگ آهک، چشم‌اندازی متروک را با زمینی که شکسته و ناهموار است، عرضه می‌دارند. تپه‌ها پوشیده از یک برش آهکی لایه نازک است که زیر آن لایه‌ای ضخیم‌تر از بسترهای نرم‌تر قرار دارد و به آرامی توسط باد و باران فرسایش می‌یابد. تنها زمین پست، دشتی در حدود ۲٫۶ کیلومتر مربع است که در قسمت شرقی جزیره قرار دارد و تا دهه ۱۹۵۰ در لبه آن یک روستا و مکان یک دژ قدیمی هلندی قرار داشت. جزیره خارگ، توسط یک صخره به عرض ۰٫۸ کیلومتر احاطه شده‌است. ساحل جزیره، باریک است و تا دهه ۱۹۵۰، بهترین لنگرگاه خارج از روستا بوده اما زمین آن سفت و سخت است. یک ساحل مروارید مانند بین خارک و خارگو در فاصله‌ای بسیار دور از کرانه دریا وجود دارد. از آنجا که سنگ آهک متخلخل خارگ آب را جمع‌آوری می‌کند، این جزیره حضور برخی غزال‌ها و پرندگان وحشی را حفظ کرده‌است.

اقلیم

اقلیم این جزیره، اقلیم نیمه‌خشک بوده و آب و هوای آن شرجی است. در قرن نوزدهم، دمای بیشینه معمولاً در چادرها از ۳۵ درجه سلسیوس تجاوز نمی‌کرد.[۴]

داده‌های اقلیم جزیرهٔ خارگ
ماه ژانویه فوریه مارس آوریل مه ژوئن ژوئیه اوت سپتامبر اکتبر نوامبر دسامبر سال
میانگین بیش‌ترین °C (°F) ۱۸
(۶۴)
۱۸
(۶۵)
۲۳
(۷۳)
۲۷
(۸۱)
۳۲
(۸۹)
۳۳
(۹۲)
۳۵
(۹۵)
۳۶
(۹۷)
۳۴
(۹۴)
۳۱
(۸۸)
۲۶
(۷۸)
۲۰
(۶۸)
۲۸
(۸۲)
میانگین کم‌ترین °C (°F) ۱۱
(۵۱)
۱۲
(۵۳)
۱۵
(۵۹)
۱۹
(۶۷)
۲۴
(۷۶)
۲۷
(۸۱)
۲۹
(۸۴)
۲۹
(۸۴)
۲۶
(۷۹)
۲۲
(۷۲)
۱۷
(۶۳)
۱۳
(۵۵)
۲۱
(۶۹)
بارندگی میلی‌متر (اینچ) ۷۰
(۲٫۹)
۵۰
(۱٫۸)
۲۰
(۰٫۸)
۱۰
(۰٫۴)
۰
(۰٫۱)
۰
(۰)
۰
(۰)
۰
(۰٫۱)
۰
(۰)
۰
(۰٫۱)
۴۰
(۱٫۶)
۸۰
(۳٫۲)
۲۸۰
(۱۰٫۹)
[نیازمند منبع]

غائله جنوب

جزایر مهمی چون خارگ، خارگو و ریگ جز تاریخی کشور ایران و در تصرف حیات‌داوودی و خاندان حیات‌داوود بود. فتح الله حیات داوودی فرزند حیدرخان حیات داوودی، جزیره خارک را از پدرش به ارث برده بود. نکته: جزیره خارک متعلق به ایران است و هیچکس نمیتواند جزیره یک کشور را ارث ببرد این جزیره اقامتگاه این خاندان از طایفه حیات داوودی بود که خدمه ای از مهاجران، اعم از هندو ها و اعراب را در آن به کار گرفته بودند.محمد رضا شاه پهلوی به دنبال ساخت بزرگترین پتروشیمی برای ایران در این جزیره بود اما فتح الله به دستور انگلیس به هیچ وجه راضی نمیشود که جزیره را به دولت ایران واگذار کند. سر انجام با اشغال این جزیره توسط سرتیپ محمود همایون، فتح الله در راس متهمان غائله فارس قرار گرفت و محکوم به مرگ شد تا توانستند جزیره را از دست اجانب و نوکران آنها بگیرند بالاخره دولت ایران توانست مالکیت جزیره را بدست آورد. و پتروشیمی بزرگ خارگ در آنجا ، برای ملت ایران ساخته شد.فتح ‌الله حيات داوودي در ماجراي قيام عشاير واقعاً گناه کار است. ايشان آدم بسيار نادان و نوکر اجانب بودند. وقتي بچه بودم ايشان را يک بار در زندان قزل قلعه تهران و چند بار در زندان کريم‌خاني شيراز ديدم. . کشت شدن فتح‌الله مسئله جزيره خارک که در اشغال اجانب و نوکر آنها بود ، حل شد. او به شدت مقاومت کرد و حتي شاه حاضر شد چند هزار هکتار از اراضي مرغوب امير اسدالله علم در قائنات را به وي بدهد و او متقابلاً مالکيت جزيره خارک را به دولت ایران انتقال دهد. فتح‌الله در برابر اين پيشنهاد نيز به دستور انگلیس به شدت مقاومت کرد. اين کار اتفاق نيافتاد و بعد از تيرباران ايشان جزيره خارک را به دولت ايران بازگردانده شد. اگر بازپس گیری خارگ انجام نگرفته بود الان مانند امارات به عنوان ملک شخصي مدعي مالکيت جزيره های دیگر هم مي شدند و از طريق ديوان لاهه غرامت صدها ميليون دلاري و شايد ميليارد دلاري از ايران مي‌گرفتند. پس، اين مقاومت فتح‌الله حيات‌داوودي در قبال خواست دولت ایران یک فتنه بزرگ بود که به موقع حل شد فتح‌الله در قيام عشاير نقش داشت و راهی نماند به جز کشتن وي.[۵]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
  2. نامعلوم (۲۰۲۳-۰۷-۳۰). «شهردار جزیره انتخاب شد». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۳۰.
  3. نامعلوم (۳۰ مرداد ۱۴۰۰). «شهردار جدید خارگ معرفی شد». خارگ نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۳۰.[پیوند مرده]
  4. فلور، ویلیم، خلیج فارس، ناگفته‌های جزیرهٔ خارک؛ ترجمه الناز بلوری فرد؛ چاپ اول؛ تهران: نشر نگاه، 1399، مقدمه نویسنده.
  5. عبدالله شهبازی (مورخ). «ظهور و سقوط خاندان حیات داوودی در بوشهر».

پیوند به بیرون