دژ بسطام

دژ بسطام
نامدژ بسطام
کشورایران
استاناستان آذربایجان غربی
شهرستانچایپاره
اطلاعات اثر
دیرینگیاورارتویی
دورهٔ ساخت اثراورارتویی
دژ بسطام بر ایران واقع شده‌است
دژ بسطام

دژ بسطام در همسایگی روستای بسطام در باختر شهر قره‌ضیاءالدین در بخش مرکزی شهرستان چایپاره در استان آذربایجان غربی جای گرفته‌است.

این دژ به دستور روسای دوم (۶۴۵–۶۸۵ پیش از میلاد) ساخته شده و یکی از مهم‌ترین شهرهای اورارتویی زمان خود بوده‌است. این دژ پس از چیرگی قوم ماد بر این منطقه به‌صورت متروک رها شده و تنها در دوران قرون وسطی (هم‌زمان با دوره مغول) توسط گروهی از مسیحیان بکار گرفته شده که از آثار آنها نقش صلیبهایی روی صخره‌ها باقی مانده‌است.

این اثر در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط ولفرم کلایس کشف و در سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۶ توسط گروه باستانشناسی آلمانی کلایس کاوش گردیده و بخشی از اطلاعات مربوط به یافته ها و داده های باستانشناسی در سایت بیانلی آلمان http://www.biainili-urartu.de/ با عنوان قلاع اورارتویی شمال غرب ایران و آذربایجان غربی تحت عنوان مقاله مشهود است .

بعد ها در سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ هجری شمسی توسط گروه باستانشناسی دکتر خطیب شهیدی مورد کاوش قرار گرفته است.

آثار دوره اورارتویی شامل: ساختمان شرقی، محله مسکونی، قلعه، آثار پشت دژ و کانال آبرسانی است. کاوش‌های باستانی نشان می‌دهد که این دژ در مدت پنجاه سال و در سه مرحله ساخته شده و دارای معبد، بازار، و جایگاه حکومتی، برج، بارو، دروازه و راه‌های پنهان خروج ویژه خود بوده‌است. قلعه دارای دیوارهای مستحکم سنگی است که روی صخره‌ای بلند، رو به دشت و دره‌ای بزرگ جای دارد. این دژ همچنین دارای سه اشکوب (طبقه) با کارکردهای گوناگون است:

  • اشکوب زیرین دربرگیرنده دروازه، مهمانسرا، اصطبل و جایگاه سربازان
  • اشکوب میانی که نیایشگاهی است با اتاق‌های گوناگون
  • اشکوب بالایی که اوج هنر معماری اورارتویی است و دارای سکونت گاه، جایگاه فرماندهی و راه‌های خروجی به بیرون از دژ است.

منابع

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دژ بسطام موجود است.