هزاره دهم (پیش از میلاد)

هزاره دهم (پیش از میلاد) (به انگلیسی: 10th millennium BC) آغاز دوره‌های میان‌سنگی و فراپارینه‌سنگی است که اولین قسمت هولوسن است. کشاورزی به صورت شکل اولیه کشت ارزن و برنج در آسیای غربی صورت می‌گیرد.^[۱]
جمعیت جهان بین یک تا ده میلیون نفر بود. بیشتر جوامع شکارچی-گردآورنده در همه قاره‌ها به غیر جنوبگان و زیلاندیا حضور داشتند. دوره یخبندان وورم پایان یافت و دوره میان‌یخچالی آغاز شد که تاکنون ادامه دارد.

• ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: نخستین غار نقاشی شده با صحنه‌های جنگ و صحنه‌های دین در دوره میان‌سنگی.^[۲]
• ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: پرورش کدو قلیانی و حمل آن با کشتی
• ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: پایان دوره آخرین عصر یخبندان
• ۹٬۷۰۰ سال پیش از میلاد: دوره یانگر درایاس و پلیستوسن به پایان می‌رسد.
• ۹٬۵۰۰ سال پیش از میلاد: شواهدی از برداشت گیاهان وحشی در آناتولی وجود دارد.
• ۹٬۵۰۰ سال پیش از میلاد: نخستین مجتمع معبد در گوبکلی‌تپه ساخته شد.
• ۹٬۳۰۰ سال پیش از میلاد: انجیر (سرده) در دره رود اردن کاشت شد.
• ۹٬۱۰۰ سال پیش از میلاد: قدیمی‌ترین خرسنگ شناخته شده در مجتمع معبد گوبکلی‌تپه با حدود ۲۰ تن ساخته شده‌است.^[۳]
• ۹٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: آغاز دوران نوسنگی در خاور نزدیک باستان
• ۹٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: خاور نزدیک: اولین سازه سنگی در اریحا ساخته شده‌است. ^[۴]

• آسیا: در غاری در نزدیکی دریای خزر انسان‌ها ساکن هستند.
• آفریقا: نقاشی‌های دیواری که در اتیوپی و اریتره یافت شده، فعالیت‌های انسانی را نشان می‌دهند؛ تصور می‌شود برخی از نقاشی‌های به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد برسد
• اروپا: مردم آزیلیان شمال اسپانیا و جنوب فرانسه را اشغال می‌کنند.
• اروپا: فرهنگ مجدلیه شکوفا می‌شود و نقاشی‌هایی در غار فرانسه ایجاد می‌کند.
• اروپا: فرهنگ سولیترین شکار اسب را آغاز می‌کند.
• مصر: داس اولیه و دانه‌های سنگی ظاهر می‌شوند.
• اردن: ساختمان بزرگ و بیضی شکل که کشاورزان بین ۹۶۰۰ تا ۸۲۰۰ سال پیش از میلاد زندگی می‌کردند و گیاهان وحشی مانند جو وحشی، پسته و درختان انجیر را کشت می‌کردند و شکار و گاو و گاو وحشی پرورش می‌دادند.
• ایران: کردستان: کوه‌های زاگرس نزدیک کرمانشاه: کشاورزی بسیار اولیه.^[۵]
• سوریه: جرف الاحمر بین سال‌های ۹۲۰۰ تا ۸۷۰۰ پیش از میلاد اشغال شده بود.
• ژاپن: در دوره جومون مردم از سفالگری، ماهیگیری، شکار و جمع آوری بلوط (فندقی) و دانه‌های خوراکی استفاده می‌کنند.
• میان‌رودان: مردم شروع به جمع‌آوری گندم و جو (گیاه) و به احتمال زیاد مالت (خوراکی) و سپس تولید آبجو می‌پرداختند.
• نروژ: اولین علامت حضور جمعیت در رندبرگ.
• ایران: بز اهلی شده‌است.^[۶]
• صحرای بزرگ آفریقا: دوره بوبالوس

• سرخ‌پوستان پالئو به صورت جوامع شکارچی در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
• نشانه‌های فعالیت انسانی در نیومکزیکو
• مردم فولسوم در سراسر ایالت‌های جنوب غربی آمریکا شکوفا می‌شوند.
• در جزایر ملکه شارلوت بریتیش کلمبیا مدرن شده و طولانی‌ترین اشغال در قلمرو کانادا آغاز می‌شود.

• بومیان استرالیا به صورت جوامع شکارچی در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.^[۷]
• شمال استرالیا از پاپوآ گینه نو جدا شده‌است.
• بومیان پس از سیل بزرگ به شکار کانگورو می‌پرداختند.

• آمریکای شمالی: گرگ وحشت، چاقودندان، بیدستر بزرگ، تنبل زمینی، ماموت کلمبیایی، ماموت پشمالو، ماستودون، چیتای آمریکایی، همان‌دد، شترچهره، اسب اسکات و شیر آمریکایی همگی منقرض می‌شوند.
• دریای برینگ: برینگیا در سیبری به زیر آب می‌رود.
• اروپا: تغییرات زیست محیطی پایدار. شکارچیان گوزن شمالی و بیزون را به قطب شمال می‌برند.
• جهان: نوسان آلرود باعث افزایش ناگهانی سطح آب دریا و ایجاد سیلاب‌های عظیم به دلیل ذوب یخچال طبیعی می‌شود.

پایان دوره یانگر درایاس، پلیستوسن و آغاز دوره هولوسن؛ پایان دوره پارینه‌سنگی و آغاز دوره میان‌سنگی

گاه‌شماری هولوسن طراحی شده توسط سزار امیلیانی در سال ۱۹۹۳ میلادی جایگاهی از آن را در ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح قرار می‌دهد.

• هزاره نهم (پیش از میلاد)
• عصر سنگ
• انسان (سرده)
• آخرین عصر یخبندان

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «10th millennium BC». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷.