Gobernador Xeral de Australia

Gobernador Xeral de Australia
Titular David Hurley Dende o 1 de xullo de 2019
Residencia	Casa do Goberno, Canberra
Designado por	Monarca de Australia
Duración	non definida (adoitan ser 5 anos)
Creación	1 de xaneiro de 1901

O Gobernador Xeral da Mancomunidade de Australia é o representante do monarca australiano, actualmente o Rei Carlos III.^[1][2]

Xa que a Raíña é compartida igualmente con outros 15 reinos de Commonwealth, e reside no Reino Unido, nomea, aconsellada polo primeiro ministro, un gobernador-xeral para levar a cabo os deberes constitucionais dentro da Mancomunidade de Australia. O gobernador xeral ten a presidencia formal do Consello Executivo Federal e é o comandante en xefe da Forza de Defensa Australiana. As funcións do gobernador xeral inclúen nomear ministros, xuíces, e embaixadores; dar consentimento real á lexislación aprobada polo parlamento; convocar eleccións; e outorgar honores australianos.^[3]

En xeral, o gobernador xeral observa as convencións do sistema de Westminster e do goberno responsábel, mantendo unha neutralidade política, e case sempre actuou só aconsellado polo primeiro ministro ou outros ministros ou, en certos casos, polo parlamento. O gobernador xeral tamén ten unha función cerimonial: organizar eventos en calquera das dúas residencias oficiais (a Casa do Goberno na capital, Canberra, e a Casa do Almirantado, en Sydney), viaxar por Australia ofrecendo conferencias abertas, atender servizos e conmemoracións, e xeralmente proporcionar ánimo a individuos e grupos que están contribuíndo ás súas comunidades. Cando vixa ao estranxeiro, o gobernador xeral é visto como o representante de Australia, e a Raíña de Australia. O gobernador xeral é apoiado por un persoal (de 80 individuos en 2018) encabezado polo secretario oficial do gobernador xeral.^[4]

Un gobernador xeral non é nomeado para un prazo específico, pero adoita exercer un mandato de cinco anos suxeitos a unha posible curta extensión.^[3] Dende o 1 de xullo de 2019, o Gobernador xeral é David Hurley.^[5]

Dende a federación en 1901 até 1965, 11 dos 15 gobernadores xerais foron aristócratas británicos; incluíndo catro baróns, tres vizcondes, tres condes, e un duque real.^[6] Dende entón, todos os gobernadores xerais, excepto un, foron australianos; a excepción, Ninian Stephen, chegou a Australia sendo un adolescente. Só unha muller foi gobernadora xeral, Quentin Bryce, que ocupou o cargo de 2008 a 2014.

O 16 de decembro de 2018 foi anunciado que Peter Cosgrove sería substituído por David Hurley, ata ese momento gobernador de Nova Gales do Sur. Para dar continuidade ás eleccións xerais e federais en Nova Gales do Sur, Hurley sucedería a Cosgrove, que planeaba retirarse en marzo de 2019, o 28 de xuño de 2019.^[7][8]

Finalmente o 1 de xullo de 2019, realizouse o traspaso de poderes.^[5]

A elección dun gobernador xeral é responsabilidade do primeiro ministro de Australia, que pode consultar en privado con persoal, ou con compañeiros ou co monarca. O candidato diríxese en privado para confirmar se están dispostos a aceptar o nomeamento.

Ao acordar o nomeamento, o monarca permite que se anuncie publicamente con antelación, normalmente varios meses antes de que remate o mandato do actual gobernador xeral. Durante estes meses, a persoa denomínase Gobernador Xeral designado. O nomeamento real faino o monarca. Despois de recibir a súa comisión, o Gobernador Xeral fai un xuramento de lealdade ao monarca australiano, un xuramento no que se compromete a servir ao monarca australiano "segundo a lei, no posto de Gobernador Xeral da Mancomunidade de Australia", e emite unha proclamación asumindo o cargo. Os xuramentos adoitan ser feitos nunha cerimonia no Senado e son administrados polo Xefe de Xustiza de Australia en presenza do primeiro ministro de Australia, o presidente da Cámara dos Representantes de Australia e do presidente do Senado australiano.

En 1919, o primeiro ministro Billy Hughes enviou un memorando á oficina colonial na que pediu "unha voz real e efectiva na selección do representante do rei". Propuxo ademais que os dominios puidesen nomear aos seus propios candidatos e que "o campo da selección non debería excluír aos cidadáns do propio dominio".^[9] O memorando encontrouse cunha forte oposición dentro da Oficina Colonial e foi rexeitado por Alfred Milner, o secretario colonial, e non se lle deu resposta. O ano seguinte, cando o mandato de Ronald Munro Ferguson estaba a piques de expirar, Hughes comunicouse coa Oficina Colonial e pediu que o nomeamento se fixese de acordo co memorando. Para contentar a Hughes, Milner ofreceulle unha selección entre tres candidatos. Tras consultar ao seu gabinete elixiu a Henry Forster, o primeiro barón de Forster.^[10] En 1925, baixo o primeiro ministro Stanley Bruce, seguiuse a mesma práctica para o nomeamento do sucesor de Forster, John Lawrence Baird, co goberno australiano afirmando publicamente que o seu nome "fora enviado, con outros, ao ministerio da Commonwealth, que o seleccionara".^[11]

O primeiro ministro agora aconsella ao monarca o nomeamento. Este foi o procedemento dende novembro de 1930, cando a proposta de James Scullin de nomear a Isaac Isaacs provocou a forte oposición do goberno británico. Non se debía a ningunha falta de respecto por parte de Isaacs, senón porque o goberno británico considerou que a elección dos gobernadores xerais era, dende a Conferencia Imperial de 1926, só decisión do monarca. (Con todo, quedou moi claro nunha conversación entre Scullin e o secretario privado do rei Xurxo V, Arthur Bigge, o 11 de novembro de 1930, que este era só o motivo oficial do rexeitamento, sendo a verdadeira razón que un australiano, por moi ben considerado que estivese, non era a persoa adecuada para ser gobernador xeral. Scullin insistiu igualmente en que o monarca debería actuar baixo consello do primeiro ministro (a práctica ata 1926 era que os primeiros ministros dos dominios aconsellaban ao monarca indirectamente, a través do goberno británico, que efectivamente tiña un veto sobre calquera proposta coa que non estivera de acordo). Scullin citou o precedente do primeiro ministro de Suráfrica, JBM Hertzog, que insistira recentemente na elección do conde de Clarendon, George Villiers, como gobernador xeral dese país e da selección dun irlandés como gobernador xeral do Estado Libre Irlandés. Estes dous nomeamentos foran acordados a pesar das obxeccións do goberno británico.

Malia estes antecedentes, Xurxo V seguiuse opoñendo a aceptar a recomendación de Scullin de Isaacs e pediulle que considerase ao mariscal de campo William Birdwood. Non obstante, Scullin mantívose firme, dicindo que estaría preparado para loitar contra as eleccións xerais se se lle impedía a un australiano ser gobernador xeral por ser australiano. O 29 de novembro, o rei aceptou o nomeamento de Isaacs, pero deixou claro que o fixo só porque sentiu que non tiña opción.^[12] Arthur Bigge queixouse de que Scullin "lle puxera unha pistola na cabeza ao rei"). Este dereito non só a asesorar ao monarca senón tamén a que se aceptase o consello, foi rapidamente adoptado por todos os primeiros ministros dos outros dominios. Isto, entre outras cousas, levou ao Estatuto de Westminster de 1931 e á separación formal das Coroas dos Dominios. Agora, a Raíña de Australia está obrigada por convenio constitucional a aceptar o consello do primeiro ministro australiano e os primeiros ministros estatais sobre as cuestións constitucionais de Australia e dos seus Estados, respectivamente.

• Reinos da Commonwealth de Nacións
• Primeiro ministro de Australia
• Xefes de Estado e Goberno actuais

• Cunneen, Christopher (1983). King's Men: Australia's Governors-General from Hopetoun to Isaacs (en inglés). Sidney: Allen & Unwin. ISBN 0-86861-238-3. 
• Souter, Gavin (1988). Acts of Parliament (en inglés). ISBN 0522843670.