Linguas xapónicas

As linguas xapónicas son unha familia de linguas supostamente descendente dunha lingua común chamada proto-xapónica.

As linguas xapónicas son:

• Xaponés (日本語)
  • Xaponés oriental (hoxe en día representado parcialmente pola fala de Aogashima, Hachijojima, Minamidaito, Kitadaito e unhas poucas illas pequenas máis).
  • Xaponés occidental (representado por todos os dialectos xaponeses das illas principais).
    • Xaponés occidental do leste, inclúe a maioría dos dialectos ao leste da rexión de Kansai.
    • Xaponés occidental do oeste, inclúe a maioría dos dialectos ao oeste da rexión de Kanto.
• Linguas ryukyuanas (琉球語)
  • Lingua amami (奄美語)
    • Dialectos do norte
      • Tanegashima
      • Yakushima
      • Oshima setentrional
    • Dialectos do sur
      • Oshima meridional
      • Yoron
  • Lingua okinawana (沖縄語)
    • Kunigami (tamén chamado okinawense setentrional)
    • Ie
    • Dialectos do sur (tamén okinawense central ou okinawense estándar)
      • Principal
      • Shimajiri (a afiliación destes dialectos é incerta, mais inclúese aquí pois a rexión Shimajiri considérase parte da rexión correspondente)
  • Miyako (宮古語)
    • Miyako
    • Irabu
  • Yaeyama (八重山語)
    • Ishigaki
    • Iriomote
    • Taketomi
  • Yonaguni (与那国語)

Non existe unha proba concreta universalmente aceptada da relación entre as linguas xapónicas con outras linguas, pero existen unha serie de teorías apoiadas por diversas evidencias:

• A teoría máis estendida relaciona as linguas xapónicas coa antiga e desaparecida lingua de Goguryeo. Outros van máis alá incluíndo o xapónico e o goguryeo dentro dunha hipotética e maior familia de linguas chamada fuyu que incluiría as linguas extinguidas asociadas cos antigos Fuyu e Baekje.
• Outra teoría relaciona o xapónico co coreano, baseándose nunha gramática practicamente idéntica, a pesar de similitudes léxicas escasas. A maioría dos seguidores da teoría "fuyu" non inclúen o coreano como parte da familia.
• Tamén está a controvertida teoría altaica que afirma que as linguas xapónicas, as linguas fuyu, o yoguryeo e o coreano ou calquera combinación delas forman parte da familia de linguas altaica. Estudos lexicoestatísticos mostraron que a lingua viva moderna que ten o léxico máis próximo a calquera lingua xapónica é o uigur, unha lingua turca, pertencente como o resto desa familia á macrofamilia altaica.
• Finalmente están as teorías que propoñen vínculos coas linguas austronesias e incluso os que consideran que o xapónico é unha rama da macrofamilia áustrica, pero a evidencia en favor destes tipos de propostas é igualmente débil.

En vista da falta de probas contundentes, algúns ven nestas similitudes un simple "sprachbund" e que os parecidos son simplemente resultado da veciñanza dos pobos en Asia Central nos transcurso dos milenios.

Os numerais en diferentes linguas xapónicas son:^[1]

GLOSA	Numerais siníticos		Numerais xapónicos
	Sino- xaponés	Chinés clásico	Xaponés antigo	Xaponés moderno	Kunigami	Yaeyama	PROTO- XAPÓNICO
'1'	itɕi ichi	*i̯it	pijto	çitoʦɯ hitotsu	tʼiːtʃʼi	pituʦy	*piːto-tu
'2'	ɲi ni	*ńii̯	puta	ɸɯtɑtsɯ futatsu	tʼaːtʃʼi	huta:ʦy	*putaː-tu
'3'	saɴ san	*sam	uru-fu	mitːsɯ mittsu	miːtʃʼi	my:ʦy	*miː-tu
'4'	ɕi shi	*sî	jo < *do	jotːsɯ yottsu	ju:tʃʼi	ju:ʦy	*ju-tu
'5'	ɡo go	*ŋwo	itu	itsɯtsɯ isutsu	ʔitʃʼtʃʼi	issy	*itu-tu
'6'	ɾokɯ roku	*li̯uk	mu-	mɯtːsɯ muttsu	mu:tʃʼi	ny:tsy / mu:ʦy	*mu-tu
'7'	ɕitɕi shichi	*tsʰit	nana	nɑnɑtsɯ nanatsu	nanatʃʼi	nanaʦy	*nana-tu
'8'	hɑtɕi hachi	*pat	ja < *da	jɑtːsɯ yattsu	ja:tʃʼi	ja:ʦy	*ja:-tu
'9'	kʲɯː kyuu	*ki̯u	kokono-	kokonotsɯ kokonotsu	kukunutʃʼi	hakonaʦy	*kokono-tu
'10'	dʑɯː juu	*ʂip	towo	toː too	tu:	tu:	*towo