رۊخان ٚ ديز
رۊخان ٚ ديز، رۊخان ٚ قلعه یا حسامي ديز ايته جه گيلان ٚ تاريخي بينأئن ايسه کي اۊن ٚ قدمت، ساسانيئن ٚ زمات-أ واگرده ؤ فؤمن ٚ شأرستان ؤ رۊخان ٚ رۊستا مئن نهأ.[۴] أ ديز ٚ پيلئکي ۲,۶ هکتار-أ رسه ؤ ۶۵ ته بۊرج دأره ؤ اۊن ٚ ديوار ٚ طۊل ني ۱۵۰۰ متر ايسه.[۵]
رۊخان ٚ ديز، فؤمن ٚ شأر ٚ جه ۲۴ کيلۊمتر ؤ رشت ٚ جه ۴۸ کيلۊمتر فاصله دأره.
أ ديز ٚ بۊلندي دریا جه ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر ايسه.
ديز ٚ تاريخ
سلجۊقيئن ٚ زمات، أ ديز-أ دۊواره مرمت بۊگۊدئد. أ ديز ٚ درآستان ٚ کتيبه سر کي هأسأ رشت ٚ مۊزه مئن نهأ، بينيويشته دره کي أ ديز ۹۱۸ تا ۹۲۱ قمري سالان ٚ مئن سلطان حسامالدين (أميره دۊباج فؤمني) وأسي تجديد بنا بۊبؤسته. أميره دۊباج فؤمني کي اۊ زمات بي ٚ پس ٚ حاکم بۊ، أوولي کس بۊ کي صفويئن ٚ جه اطاعت نۊگۊده ؤ تصميم بيگيته کي اۊشان ٚ أمرأ مۊوارزه بۊکۊنه. أميره دۊباج رۊخان ٚ ديز-أ کي دراز ٚ سالان مترۊکه بۊ دۊواره چأگۊده ؤ اۊن-أ ایته مرکز صفويئن ٚ مۊوارزه وأسي تبديل بۊگۊده. أميره دۊباج چن وار صفويئن-أ مغلۊب بۊگۊده ؤ اي وار ني اينگيليسيئن-أ شيکست بدأ ؤ بتانسته چن سال ٚ ره، بي ٚ پس-أ مستقل بدأره. آخرپسي اۊن-أ بيگيتد ؤ تبريز ٚ مئن اعدام بۊگۊدئد.[۶]
رۊخان ٚ ديز
نام
أ ديز ايته رۊخان ٚ ورجه چأگۊده بۊبؤسته ؤ اۊن ٚ أول تا آخر ٚ مسير ٚ مئن ني هأ رۊخان گۊذره، هأن ٚ وأسي اۊ رۊستا کي أ ديز ٚ جير نهأ رۊخان ٚ رۊستا نام بيگيته ؤ أ ديز ني خۊ نام-أ هۊ رۊخان ؤ هۊ رۊستا جه گيره.
ألبت أ قلعه مۊختلف دؤرهئن ٚ مئن، «هيزار پله»، «حسامی»، «سکسار» ؤ «سکسال» ٚ نامان ٚ أمرأ ني معرۊف بۊ. چؤن أميره دۊباج فؤمني کي اۊن ٚ لقب سۊلطان حسامالدين بۊ أ ديز-أ مرمت بۊگۊده بۊ، اۊ زمات ٚ مئن اۊن-أ حسامي ديز ني دۊخانديد.
تاتاييئن
سربس