Արգենտինայի ազգային օրհներգ

Արգենտինայի ազգային օրհներգ
Տեսակ	օրհներգ
Բառերի հեղինակ	Vicente López y Planes?
Երգահան	Blas Parera?
Երկիր	Արգենտինա
	National anthem of Argentina Վիքիպահեստում

(աուդիո)
	Ամբողջական գործիքային տարբերակ
	ԱՄՆ ռազմածովային նվագախումբ

(աուդիո)
	Գործիքավորման կրճատ տարբերակ
	ԱՄՆ ռազմածովային նվագախումբ

Արգենտինայի ազգային հիմն (իսպ.՝ Himno Nacional Argentino), Արգենտինայի Ազգային оրհներգ։ Արգենտինայի ազգային օրհներգի բառերը գրել են Վիսենտե Լոպեսը և Պլանեսը, երաժշտությունը՝ Բլաս Պարերայի։ Երգն ընդունվել է որպես Ազգային оրհներգ 1813 թվականի մայիսի 11-ին՝ Իսպանիայից պաշտոնական անկախության հռչակումից երեք տարի անց։ Մայիսի 11-ը Արգենտինայում օրհներգի օրն է։

Ստեղծման պատմություն

1812 թվականի մայիսի 24-ին Վիսենտե Լոպեսը ներկա գտնվեց El 25 de Mayo ներկայացմանը, որը նվիրված էր 1810 թվականի մայիսի 25-ի հեղափոխությանը։ Լուիս Ամբրոսիո Մորանտեի հեղինակած պիեսը եզրափակվել է օրհներգի դերասանների երգեցողությամբ։ Լոպեսը ոգեշնչվեց և նույն գիշեր գրեց բանաստեղծությունների առաջին տողերը, որոնք հետագայում փոխարինեցին Մորանտեի բառերը, որոնց համար Բլաս Պարերան երաժշտություն էր գրում։ 1813 թվականի մայիսի 11-ին ընդհանուր օրենսդիր ժողովը (ժամանակավոր կառավարություն) որպես օրհներգ հաստատեց Marcha Patriótica-ի («Հայրենասիրական երթ») տեքստը և կոմպոզիտոր Բլաս Պարերային հանձնարարեց երաժշտություն ստեղծել նրանց համար։ Որոշ հեղինակներ կարծում են, որ Պարերան ի սկզբանե համաձայնել է, սակայն արդյունքը չի ներկայացվել:Ի վերջո, Պարերան հրաժարվեց երաժշտություն գրել՝ օրհներգի խոսքերը հարձակումներ էին պարունակում Իսպանիայի դեմ, իսկ Պարերան իսպանացի էր և վախենում էր թագավորի արձագանքից։ Մերժումից հետո նրան բանտ են նստեցրել, որտեղ մահապատժի սպառնալիքի տակ ստիպված է եղել երաժշտություն գրել։ Պարերան պատճենեց կտորներ այն գործերից, որոնք նա ստեղծել էր ավելի վաղ թատերական ներկայացումների համար։ Դրանից հետո նա ազատ արձակվեց և հետագայում հեռացավ Արգենտինայից՝ երկար տարիներ ապրելով Ռիո դե Ժանեյրոյում և Իսպանիայում, որտեղ մահացավ։

Ավարտված տարբերակն առաջին անգամ կատարվել է 1813 թվականի մայիսի 14-ին արիստոկրատ Մարիկիտա Սանչես դե Թոմփսոնի տանը։ Օրհներգի հրապարակային կատարումը տեղի է ունեցել նույն թվականի մայիսի 25-ին Բուենոս Այրեսի թատրոնում հայրենասիրական գիշերային հավաքի ժամանակ։ Սկզբնապես օրհներգը կոչվում էր Canción Patriótica Nacional («Ազգային հայրենասիրական երգ»), իսկ ավելի ուշ՝ պարզապես Canción Patriótica («Հայրենասիրական երգ»)։ 1847 թվականին օրհներգը հրատարակվեց Himno Nacional Argentino («Արգենտինայի Ազգային օրհներգ») անունով, և մինչ օրս պահպանում է այդ անունը։

Հետագա փոփոխություններ

1860 թվականին կոմպոզիտոր և դիրիժոր Խուան Պաբլո Էսնաոլան գործիքավորեց օրհներգի երաժշտությունը՝ այն դարձնելով ավելի ներդաշնակորեն հագեցած։

Տեքստի սկզբնական տարբերակը, որը կոչվում էր Լոպես Himno de Mayo («Մայիսյան օրհներգ») ստեղծվել է Իսպանիայից անկախության համար պայքարի ժամանակաշրջանում և լի էր հակաիսպանական հռետորաբանությամբ։19-րդ դարի ընթացքում հիմնը կատարվել է ամբողջությամբ։ Սակայն, ժամանակի ընթացքում զգացումը ատելության Իսպանիայի մարեց, և Արգենտինան դարձել է տուն բազմաթիվ իսպանացի ներգաղթյալների։1900 թվականի մայիսի 30-ին նախագահ Ռոքայի հրամանագրով ներդրվեց օրհներգի միայն առաջին և վերջին հատվածի հրապարակային կատարման պրակտիկան։

1924 թվականի օգոստոսի 2-ին մեկ այլ բանաձևով ամրագրվեց Պարերայի երաժշտությունը Էսնոլայի մշակման մեջ սի-բեմոլ մաժորի տոնայնության մեջ, և արգելվեց օրհներգի թեմայով երաժշտական տատանումները։

Կատարում

Օրհներգի կատարումը պարտադիր է պաշտոնական միջոցառումների ժամանակ (ներկաները պետք է ոտքի կանգնեն և երգեն օրհներգը)։ Հեռարձակող ընկերությունները կարող են օրհներգը կատարել կեսգիշերին, իսկ հեռուստատեսությունը՝ հեռարձակման ավարտից առաջ։ Ազգային տոներին օրհներգի կատարումը պարտադիր է կեսգիշերին և կեսօրին։

Արգենտինայի օրհներգի կատարումը կարգավորվում է 10302/1944 որոշմամբ։

Այն դեպքերում, երբ օրհներգի կատարումը սահմանափակ է ժամանակով (օրինակ՝ սպորտային մրցումների ժամանակ), հաճախ կատարվում է միայն օրհներգի գործիքային ներածությունը։

Օրհներգի տեքստը

Ժամանակակից տարբերակ Իսպաներեն տեքստ	Marcha Patriótica-ի սկզբնական տարբերակը Իսպաներեն տեքստ
Oíd, mortales, el grito sagrado: «¡Libertad, libertad, libertad!» Oíd el ruido de rotas cadenas, ved en trono a la noble igualdad. Ya su trono dignísimo abrieron las Provincias Unidas del Sud y los libres del mundo responden: «Al gran pueblo argentino, ¡salud!» Y los libres del mundo responden: «Al gran pueblo argentino, ¡salud!» Y los libres del mundo responden: «Al gran pueblo argentino, ¡salud!» Estribillo Sean eternos los laureles que supimos conseguir, que supimos conseguir. Coronados de gloria vivamos… ¡o juremos con gloria morir!, ¡o juremos con gloria morir!, ¡o juremos con gloria morir!	Oíd, mortales, el grito sagrado: Libertad, libertad, libertad. Oíd el ruido de rotas cadenas, Ved en trono a la noble igualdad. Se levanta a la faz de la Tierra una nueva y gloriosa Nación, coronada su sien de laureles, y a sus plantas rendido un león. Coro Sean eternos los laureles, que supimos conseguir. Coronados de gloria vivamos… o juremos con gloria morir. De los nuevos campeones los rostros Marte mismo parece animar la grandeza se anida en sus pechos: a su marcha todo hacen temblar. Se conmueven del Inca las tumbas, y en sus huesos revive el ardor, lo que va renovando a sus hijos de la Patria el antiguo esplendor. Pero sierras y muros se sienten retumbar con horrible fragor: todo el país se conturba por gritos de venganza, de guerra y furor. En los fieros tiranos la envidia escupió su pestífera hiel; su estandarte sangriento levantan provocando a la lid más cruel. ¿No los véis sobre México y Quito arrojarse con saña tenaz y cuál lloran, bañados en sangre, Potosí, Cochabamba y La Paz? ¿No los véis sobre el triste Caracas luto y llantos y muerte esparcir? ¿No los véis devorando cual fieras todo pueblo que logran rendir? A vosotros se atreve, argentinos, el orgullo del vil invasor; vuestros campos ya pisa contando tantas glorias hollar vencedor.	Más los bravos, que unidos juraron su feliz libertad sostener, a estos tigres sedientos de sangre fuertes pechos sabrán oponer. El valiente argentino a las armas corre ardiendo con brío y valor, el clarín de la guerra, cual trueno, en los campos del Sud resonó. Buenos Ayres se opone a la frente de los pueblos de la ínclita unión, y con brazos robustos desgarran al ibérico altivo león. San José, San Lorenzo, Suipacha, ambas Piedras, Salta y Tucumán, La Colonia y las mismas murallas del tirano en la Banda Oriental. Son letreros eternos que dicen: aquí el brazo argentino triunfó, aquí el fiero opresor de la Patria su cerviz orgullosa dobló. La victoria al guerrero argentino con sus alas brillante cubrió, y azorado a su vista el tirano con infamia a la fuga se dio. Sus banderas, sus armas se rinden por trofeos a la libertad, y sobre alas de gloria alza el pueblo trono digno a su gran majestad. Desde un polo hasta el otro resuena de la fama el sonoro clarín, y de América el nombre enseñando les repite: «¡Mortales, oíd!: ya su trono dignísimo abrieron las Provincias Unidas del Sud». Y los libres del mundo responden: "Al gran pueblo argentino, ¡salud! Sean eternos los laureles que supimos conseguir. Coronados de gloria vivamos… ¡o juremos con gloria morir!

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արգենտինայի ազգային օրհներգ» հոդվածին։