Գայլաթաթ

Գայլաթաթ
Դասակարգում
Թագավորություն  Բույսեր (Plantae)
Ինֆրաթագավորություն Streptophyta
Վերնաբաժին Բարձրակարգ բույսեր (Embryophytes)
Տիպ/Բաժին Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes)
Ենթատիպ Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ Վարդածաղկավորներ (Rosales)
Ընտանիք Վարդազգիներ (Rosaceae)
Ցեղ Գայլաթաթ (Alchemilla)
L., 1753

Գայլաթաթ (լատին․՝ Alchemilla), արծաթախոտ, ոսկեծիլ, չտաբլիթ, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 300, Հայաստանում՝ 19 տեսակ՝ գայլաթաթ մետաքսյա (A.sericea), գայլաթաթ հոդավորված (A. heteroschista), գայլաթաթ կոշտ (A. rigida), գայլաթաթ տարակոթուն (A.diversipes) և այլն։ Տարածված է Սյունիքի, Վայոց ձորի, Գեղարքունիքի, Տավուշի, Լոռու, Արագածոտնի և այլ մարզերում։ Աճում է խոտածածկ լեռնալանջերին, առվակների և գետերի ափերին, անտառեզրերին և բացատներում, բարձր լեռնային մարգագետիններում և այլն։ Կան նաև բնաշխարհիկ տեսակներ՝ գայլաթաթ Սևանի (A. sevangesis), գայլաթաթ Սմիռնովի (A. smirnovii)։ Կոճղարմատավոր բույս է, ցողունը՝ ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ 5-70 սմ։ Տերևներն արմատամերձ վարդակներով են, երկար կոթուններով, բլթակավոր կամ ատամնավոր, երբեմն՝ մասնատված՝ պատված մազիկներով։ Ծաղկաբույլը վահանահուրանանման է, ծաղիկները՝ մանր, կանաչավուն կամ դեղնականաչավուն։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոսին։ Պտուղը ձվաձև ընկուզիկ է։ Պարունակում է ներկւսնյութեր։ Գայլաթաթի ծայրամասային ընձյուղների հյութը օգտագործվում է որպես կոսմետիկ, միջոց։

Տեսակներ

*
  • Alchemilla abyssinica Fresen.
  • Alchemilla alpina L.
  • Alchemilla andringitrensis R.Vig. & De Wild.
  • Alchemilla angustata S.E.Fröhner
  • Alchemilla aranica S.E.Fröhner
  • Alchemilla argyrophylla Oliv.
  • Alchemilla arvensis (L.) Scop.
  • Alchemilla atriuscula S.E.Fröhner
  • Alchemilla catochnoa Rothm.
  • Alchemilla charbonneliana Buser
  • Alchemilla conjuncta Bab.
  • Alchemilla colorata Buser
  • Alchemilla colura Hilliard
  • Alchemilla coriacea Buser
  • Alchemilla crinita Buser
  • Alchemilla cryptantha Steud. ex A.Rich.
  • Alchemilla decumbens Buser
  • Alchemilla dewildermanii T.C.E.Fr.
  • Alchemilla elgonensis Mildbr.
  • Alchemilla ellenbeckii Engl.
  • Alchemilla elongata Eckl. & Zeyh.
  • Alchemilla epipsila Juz.
  • Alchemilla erythropoda
  • Alchemilla exigua Buser ex Paulin
  • Alchemilla fallax Buser ex M.Besse
  • Alchemilla faroensis Buser
  • Alchemilla filicaulis Buser
  • Alchemilla fischeri Engl.
  • Alchemilla fissa Gunth. & Schumm.
  • Alchemilla flabellata Buser
  • Alchemilla glabra Neygenf.
  • Alchemilla glacialis Buser
  • Alchemilla glaucescens Wallr.
  • Alchemilla glomerulans Buser
  • Alchemilla gracilipes Engl.
  • Alchemilla granvikii T.C.E.Fr.
  • Alchemilla grenieri Guillot
  • Alchemilla hageniae T.C.E.Fr.
  • Alchemilla haumannii Rothm.
  • Alchemilla heptagona Juz.
  • Alchemilla hildebrandtii Engl.
  • Alchemilla hispanica S.E.Fröhner
  • Alchemilla ilerdensis S.E.Fröhner
  • Alchemilla incisa Buser
  • Alchemilla indivisa Formanek ex Rothm.
  • Alchemilla japonica Nakai & H.Hara
  • Alchemilla johnstonii Oliv.
  • Alchemilla kiwuensis Engl.
  • Alchemilla lapeyrousii Buser
  • Alchemilla longana Buser
  • Alchemilla microbetula T.C.E.Fr.
  • Alchemilla minor Huds
  • Alchemilla mollis (Buser) Rothm.
  • Alchemilla monticola Opiz
  • Alchemilla montserratii S.E.Fröhner
  • Alchemilla nitida Buser
  • Alchemilla orbiculata Ruiz & Pav.
  • Alchemilla oscensis S.E.Fröhner
  • Alchemilla pastoralis — Манжетка пастушья
  • Alchemilla pedata Hochst. ex A.Rich.
  • Alchemilla pentaphyllea L.
  • Alchemilla plicata Buser
  • Alchemilla retinervis Buser
  • Alchemilla roccatii Cortesi
  • Alchemilla rutenbergii O.Hoffm.
  • Alchemilla saxatilis Buser
  • Alchemilla schizophylla Baker
  • Alchemilla schmidelyana Buser
  • Alchemilla sericata Rchb.
  • Alchemilla sibirica — Манжетка сибирская
  • Alchemilla splendens Christ ex Favrat
  • Alchemilla stuhlmannii Engl.
  • Alchemilla subcrenata Buser
  • Alchemilla subnivalis Baker.f.
  • Alchemilla subsericea Reut.
  • Alchemilla tenerifolia S.E.Fröhner
  • Alchemilla tenuis Buser
  • Alchemilla transiens Buser
  • Alchemilla triphylla Rothm.
  • Alchemilla venosula Buser
  • Alchemilla vetteri Buser
  • Alchemilla volkensii Engl.
  • Alchemilla vulgaris Կաղապար:Typus
    • [syn. Alchemilla xanthochlora Rothm.]
  • Alchemilla woodii Kuntze
  • Alchemilla wichurae (Buser) Stefánsson

Արտաքին հղումներ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գայլաթաթ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գայլաթաթ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Տաքսոնոմիա
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4264324-7 · LCCN: sh85003262 · Microsoft: 2779492333, 2779940266
Տաքսոնի
նույնացուցիչներ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 678)։