Թաիլանդի ֆոնդային բորսա

Թաիլանդի ֆոնդային բորսա
պատկերանիշ Խմբագրել Wikidata
ֆոնդային բորսա, բիզնես ձեռնարկություն Խմբագրել Wikidata
Ստեղծում30 ապրիլի 1975 Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրԹաիլանդ Խմբագրել Wikidata
Կազմակերպչաիրավական ձևนิติบุคคลอื่นที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายพิเศษ Խմբագրել Wikidata
Գլխամասի վայրDin Daeng Խմբագրել Wikidata
Օգտագործվող լեզութայերեն, անգլերեն Խմբագրել Wikidata
Նշանակալից իրադարձությունQ13021026, 1997—1998 թվականների ասիական ֆինանսական ճգնաժամ Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքwww.set.or.th Խմբագրել Wikidata

Թաիլանդի ֆոնդային բորսա (թաի.՝ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย, անգլ.՝ Stock Exchange of Thailand, SET), Թաիլանդի միակ ֆոնդային բորսան, որը հիմնադրվել է 1975 թվականի ապրիլի 30-ին, այն ԱՍԵԱՆ-ի 3-րդ ամենամեծ բորսան է Ինդոնեզիայի ֆոնդային բորսայից և Սինգապուրի բորսայից հետո՝ 2023 թվականի նոյեմբերի դրությամբ՝ 489,95 միլիարդ ԱՄՆ դոլար շուկայական կապիտալիզացիայով[1] : 2015 թվականից մինչև 2020 թվականի հունիսը այն եղել է Հարավարևելյան Ասիայի IPO-ի ամենամեծ շուկան՝ կուտակած ֆոնդի առումով՝ 17,8 միլիարդ ԱՄՆ դոլար (598,0147 միլիարդ THB): Այն նաև տարածաշրջանի ամենաակտիվ բորսան է 10 տարի անընդմեջ, օրական առևտրային շրջանառությունը սովորաբար գերազանցում է 2 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը:

Վերջին տարիներին շուկայի մասնակիցների թիվը կտրուկ աճել է[2]։ Առևտրային հաշիվները 2008-ից մինչև 2022 թվականն աճել են գրեթե 10 անգամ[3]։

SET ինդեքսը Թաիլանդում ամենահին և ամենաշատ մեջբերված սեփական կապիտալի ինդեքսն է։ Այն 2018 թվականի փետրվարի 27-ին կազմել է 1852,51 բոլոր ժամանակների ամենաբարձր մակարդակը՝ գերազանցելով 1994 թվականի հունվարի 5-ի 1789,16 նախկին առավելագույնը։

SET-ն ունի գների ավելի խիստ կանոնակարգեր, քան որոշ այլ բորսաներ․ սովորաբար բաժնետոմսերի գները մեկ օրվա ընթացքում թույլ չեն տալիս բարձրացնել կամ իջեցնել ավելի քան 30%-ով[4]։

Ակնարկ

Բորսան կառավարում է ցուցակված ընկերությունների 2 շուկա՝ SET և mai (այլընտրանքային ներդրումների շուկա), վերջինս նախատեսված է փոքր և միջին ձեռնարկությունների համար։

2024 թվականի հունվարի 2-ի դրությամբ գրանցված է 840 ընկերություն՝ 627 ընկերություն հիմնական բորսայում և 213՝ mai-ում[5]։

Բացի սովորական բաժնետոմսերից, ներդրողները կարող են առևտուր անել այլ տեսակի արժեթղթերով, ներառյալ վարանտը, ածանցյալ վարրանտը(DW), ավանդային անդորրագիրը (DR), բորսայական ֆոնդը (ETF), գույքային ֆոնդը (PF)/ անշարժ գույքի ներդրումային տրեստը (REIT) և ենթակառուցվածքների ֆոնդը։ Բորսան գործում է նաև ածանցյալ գործիքների առանձին շուկա։

2021 թվականի օգոստոսի դրությամբ Թաիլանդի բորսան ներդրողներ է ներգրավել 124 երկրներից՝ նախորդ տարվա 116-ի դիմաց։ Թաիլանդի բաժնետոմսերի առաջին տասնյակը կազմում է 147,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար (4,77 տրիլիոն THB), ինչը կազմում է օտարերկրյա բաժնետոմսերի ամբողջ սեփականության 93,7 տոկոսը։ Առաջին յոթ երկրների վարկանիշը 2020 թվականի համեմատ մնացել է անփոփոխ՝ Մեծ Բրիտանիա, Սինգապուր, Հոնկոնգ, Շվեյցարիա, ԱՄՆ, Ճապոնիա և Մավրիկիոս։

Հայրենական ներդրողների շրջանում աճում է հետաքրքրությունը արտասահմանյան ներդրումների նկատմամբ։ Ամենահայտնիներից են ԱՄՆ-ը, Չինաստանը (ներառյալ Հոնկոնգը) և Վիետնամը, որին հաջորդում են Եվրոպան և Հնդկաստանը։ Ներկայումս բորսան չունի օտարերկրյա լիստինգ, բայց կարելի է ներդրումներ կատարել արտասահմանում՝ գնելով DR (դեպոզիտարիայի անդորրագիր), որը գործարկվել է 2018 թվականից, ինչպես նաև ETF:

Օտարերկրյա ներդրողներ ներգրավելու և ԱՍԵԱՆ-ի շրջանակներում խաչաձև ներդրումները խրախուսելու համար տարածաշրջանի բորսաները համագործակցում են՝ հեշտացնելով ներդրումները Ինդոնեզիայում, Մալայզիայում, Ֆիլիպիններում, Սինգապուրում, Թաիլանդում և Վիետնամում[6]։ ԱՍԵԱՆ-ի այլ երկրներ՝ Կամբոջան, Լաոսը և Մյանման նույնպես բորսա ունեն, բացառությամբ Բրունեյի։

Ընթերցե՛ք «լիստինգ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Ընթերցե՛ք «վարրանտ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։

Պատմություն

Բանգկոկի ֆոնդային բորսան ստեղծվել է 1962 թվականի հուլիսին՝ որպես մասնավոր կազմակերպություն։ Այն վերջապես դադարեցրեց իր գործունեությունը 1970-ական թվականների սկզբին կառավարության աջակցության բացակայության և բնակչության շրջանում բաժնետոմսերի շուկայի սահմանափակ հետաքրքրության և ընկալման պատճառով[7]։

1972 թվականին Թաիլանդի կառավարությունը քայլ կատարեց կապիտալի շուկա ստեղծելու ուղղությամբ։ Փոփոխությունները ընդլայնեցին կառավարության վերահսկողությունը և կարգավորումը ֆինանսական և արժեթղթերի ընկերությունների գործունեության նկատմամբ, որոնք մինչ այդ գործում էին բավականին ազատ։ Այնուհետև 1974 թվականի մայիսին ընդունվեց երկար սպասված օրենսդրությունը SET-ի ստեղծման համար՝ արժեթղթերի առևտուրն ապահովելու, խնայողությունները խթանելու և ներքին կապիտալը մոբիլիզացնելու նպատակով։ Դրան հաջորդեցին տարեվերջին Եկամուտների օրենսգրքի վերանայումները՝ թույլ տալով խնայողությունների ներդրումը կապիտալի շուկայում։ Մինչև 1975 թվականը գործում էր հիմնական օրենսդրական բազան և 1975 թվականի ապրիլի 30-ին Թաիլանդի արժեթղթերի բորսան պաշտոնապես սկսեց առևտուրը։ 1991 թվականի հունվարի 1-ին անունը պաշտոնապես փոխվեց Թաիլանդի ֆոնդային բորսա (SET)[8]։

Thailand Futures Exchange (TFEX)՝ Թաիլանդի ֆոնդային բորսայի (SET) դուստր ձեռնարկությունը, հիմնադրվել է 2004 թվականի մայիսի 17-ին՝ որպես ածանցյալ գործիքների բորսա։ 2006 թվականի ապրիլի 28-ին SET50 Index Futures-ը թողարկվեց որպես առաջին արտադրանք։ Single Stock Futures-ն առաջին անգամ գործարկվել է 2008 թվականի նոյեմբերի 24-ին։ Ածանցյալ վարրանտը գործարկվել է 2009 թվականի հուլիսի 9-ին[9][10]։

2008 թվականին Թաիլանդի Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը Կենտրոնական բանկի հետ համատեղ տեղական անհատ ներդրողներին առաջին անգամ թույլ տվեցին ուղղակիորեն արտասահմանում ներդրումներ կատարել Թաիլանդի բրոքերային գործակալության միջոցով։ Նախկինում միայն հաստատությունները կարող էին ներդրումներ կատարել արտասահմանում[11]։

Առևտուր

SET-ը ամբողջովին համակարգչային առևտուրը սկսեց 1991 թվականի ապրիլին։ Համակարգը թույլ է տալիս բրոքերներին գովազդել իրենց առքի կամ վաճառքի շահերը՝ հայտարարելով հայտի կամ առաջարկի գները։ Գները կարող են ճշգրտվել բանակցությունների ընթացքում։ Հետևաբար, արդյունավետ կատարման գինը կարող է չհամընկնել հայտարարված գնի հետ։ Բանակցություններն ավարտելուց հետո դիլերները պետք է ուղարկեն արդյունքների մանրամասները գրանցման նպատակով[12]։

Բջջային սարքերի միջոցով առևտուրը սկսվել է 2010 թվականին՝ iPhone-ի համար settrade հոսքի մեկնարկով՝ համաձայն SET-ի 2010 թվականի տարեկան հաշվետվության (էջ 36)[10]։

Ցուցանիշներ և ցուցակված արժեթղթեր

Բորսայի ինդեքսի ընթացիկ EPS-ը (բաժնետոմսի շահույթ) 83,46 է[13]։

SET-ը և mai-ը միավորող ընդհանուր ինդեքս չկա։ Որոշ mai ընկերություններ թվարկված են SET-ում։

Առևտրի առաջին օրը ցուցակում էին 8 ընկերություններ, որոնցից 5-ը դեռ մնում են՝ BBL, BJC, DUSIT, SCC և TCAP:

2023 թվականի մարտի 15-ի դրությամբ կա 12 DR՝

  1. E1VFVN3001, որը հետևում է VN30 ինդեքսին
  2. BABA80
  3. FUEVFVND01
  4. TENCENT80
  5. NDX100, որը հետևում է Nasdaq-100-ին
  6. TSLA80X
  7. CNTECH01
  8. PINGAN80

CHINA-ն ETF-ն (առևտրային ֆոնդ) է, որը հետևում է CSI 300 ինդեքսին։ Առայժմ դա միակ ETF-ն է, որը ներդրումներ է կատարում արտասահմանում։

Բորսայի ինդեքս

միջոցառումներ օրվա ընթացքում ցածրը կամ փակումը[14]
ռեկորդային ցածր մակարդակ 76.43 Մարտի 17, 1976
1997—1998 թվականների ասիական ֆինանսական ճգնաժամ 204.59 Սեպտեմբերի 4, 1998
ԱՄՆ հիպոթեքային ճգնաժամ 387.43 Հոկտեմբերի 27, 2008

Գնային շարժ

Նվազագույն գնային շարժեր[15]
գին գնի ամենափոքր աճը
2-ից պակաս 0.01
2-ից մինչև 5 0.02
5-ից մինչև 10 0.05
10-ից մինչև 25 0.1
25-ից մինչև 100 0.25
100-ից մինչև 200 0.5
200 -ից մինչև 400 1.00
400-ից բարձր 2.00

Խնդիրներ

2013 թվականից Թաիլանդի տնտեսության դանդաղ աճը՝ պայմանավորված այնպիսի գործոններով, ինչպիսիք են բնակչության ծերացումը և տեխնոլոգիական խափանումները, բացասաբար են ազդել հենանիշային SET ինդեքսի կատարողականի վրա։ Չնայած ցուցակների թիվը զգալիորեն ավելացել է, դրանց մեծ մասը եղել է ավելի հին ընկերություններից կամ առկա ցուցակված ընկերությունների սպին-օֆֆերից։ Շուկան նաև տեսել է մի քանի միաձուլումներ և կլանումներ։ Թեև ցուցակագրվել են նոր ընկերություններ, դրանք փոքր են և քիչ ազդեցություն ունեն SET ինդեքսի վրա[16]։

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թաիլանդի ֆոնդային բորսա» հոդվածին։
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «Market Overview». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  2. ↑ «ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย – สรุปสถิติสำคัญของตลาดหลักทรัพย์». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 27-ին.
  3. ↑ «ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย – สรุปสถิติสำคัญของตลาดหลักทรัพย์». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 27-ին.
  4. ↑ Eustance Huang (2020 թ․ ապրիլի 15). «Thai stock exchange president: Volatility has 'reduced significantly'». Cnbc.com. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 12-ին.
  5. ↑ «ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย – สรุปจำนวนหลักทรัพย์และบริษัทจดทะเบียน». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 5-ին.
  6. ↑ «ASEAN exchanges». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 29-ին.
  7. ↑ «The Stock Exchange of Thailand – About SET – SET Overview». Set.or.th. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 12-ին.
  8. ↑ «History & Roles». Stock Exchange of Thailand (SET). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին.
  9. ↑ «Thailand Futures Exchange – About TFEX – At a Glance». TFEX. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 12-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 «ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย – เกี่ยวกับตลาดหลักทรัพย์ฯ – รายงานประจำปี». Set.or.th. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 12-ին.
  11. ↑ «2008 annual report» (PDF). Sec.or.th. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 19-ին.
  12. ↑ «The Stock Exchange of Thailand – Supervision of Market – Trading system and procedure». The Stock Exchange of Thailand. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 1-ին.
  13. ↑ «SET Quote - Stock Exchange of Thailand SET Index». Bloomberg News. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 22-ին.
  14. ↑ «กางสถิติ SET Index ใช้เวลานานเท่าไหร่กว่าจะฟื้นจากวิกฤต». Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 14-ին.
  15. ↑ «The Stock Exchange of Thailand – Products & Services – Trading Procedure – Equities Trading». Set.or.th. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 12-ին.
  16. ↑ «ความท้าทายของตลาดหุ้น จีน เกาหลีใต้ เวียดนาม และ ไทย». 2023 թ․ ապրիլի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 21-ին.